گذشته،‌حال و آینده؛‌‌سنتی مهم از اقتصاد سیاسی؛

تحقیقات دارون عجم‌اوغلو و همکارانش بر اهمیت نهادها در توسعه اقتصادی تاکید دارند و مساله اصلی اقتصاد سیاسی مدرن را مهار «دولت غارتگر» و تقویت «دولت مولد» می‌دانند.

چرا قدرتمند بودن بیش از حد، می‌تواند به نقطه ضعف بدل شود؟

پارادوکس قدرت

در حکایت معروف «سهم شیر» از ازوپ، یک شیر، یک روباه، یک شغال و یک گرگ پیمان می‌بندند که در شکار با یکدیگر همکاری کنند. اما پس از به دام افتادن طعمه، شیر تمام غنیمت را برای خود برمی‌دارد و هر آن‌که را که جرئت کند به تصمیمش معترض شود، به مرگ تهدید می‌کند.

اخبار اندیشه

سه‌شنبه، ۱۳ خرداد ۱۴۰۴

«دنیای‌اقتصاد» در یادبود درگذشت استنلی فیشر زندگی‌نامه حرفه‏‏‏‏‌ای او را بررسی کرد؛
روزنامه شماره ۶۳۰۵

میراث استنلی فیشر

اقتصاددان سرشناس آمریکایی، استنلی فیشر چشم بر جهان فرو بست. او که به واسطه نوآوری در اقتصادکلان شناخته می‌شود، نسل تاثیرگذاری از اقتصاددانان و سیاستگذاران را تربیت کرد. عملکرد فیشر به دانشگاه محدود نماند و کارنامه او و شاگردانش در مواجهه با بحران ۲۰۰۸ درخشان بود.

دوشنبه، ۱۲ خرداد ۱۴۰۴

پژواک مجادله معاون رئیس‌جمهور آمریکا و یک خبرنگار ادامه دارد؛
روزنامه شماره ۶۳۰۴

عرضه و تقاضا شکست‌ناپذیرند

چندی پیش جی‌دی‌ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا در سخنانی بازار را ابزاری در خدمت سیاست آمریکا خواند. یک خبرنگار با نام متیو هنسی در پاسخ به او یادداشتی را منتشر کرد.

یکشنبه، ۱۱ خرداد ۱۴۰۴

چرا روایت دزدیده‌شدن شغل‏‏‏‏‌های صنعتی در آمریکا نادرست است؟
روزنامه شماره ۶۳۰۳

رقبای صنعتی درون‌ مرزها

درحالی‌که سیاستمداران آمریکایی، چین و مکزیک را به‌خاطر دزدیدن مشاغل صنعتی ایالت‌های شمالی سرزنش می‌کنند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش قابل ‌توجه صنایع آمریکایی به ایالت‌های جنوبی این کشور نقل مکان کرده‌اند. انرژی ارزان، مسکن قابل‌دسترسی، نیروی کار و مالیات پایین از عوامل این مهاجرت هستند.
زندگی‌نامه بزرگان مکتب شیکاگو (قسمت دوم)
روزنامه شماره ۶۳۰۳

آرون دایرکتور

از آرون دایرکتور(۲۰۰۴–۱۹۰۱) به ‌‌‌‌‌عنوان یکی از پایه‌‌‌‌‌گذاران اصلی «مکتب شیکاگو» در دوران پس از جنگ (ساموئلسون ۱۹۹۸)، بنیان‌گذار مکتب مسلط حقوق و اقتصاد(بورک ۲۰۰۴) و فردی کلیدی در «تغییر جهت سیاست ضد‌انحصار به سمت خطوط بازار آزاد» (پازنر ۲۰۰۴) یاد می‌شود.

پنجشنبه، ۰۸ خرداد ۱۴۰۴

یک نوبلیست اقتصاد به همراه همکارش اثر برون‌سپاری صنعتی را بررسی کرد؛
روزنامه شماره ۶۳۰۱

افسانه «شوک چینی»

یک نوبلیست اقتصاد در یادداشتی، با استناد به مطالعات اقتصادی جدید، اثر شوک چینی را زیر سوال برد. جیمز هکمن تصریح کرد که ۸۸درصد مشاغل ازدست‌رفته صنعتی آمریکا به اتوماسیون بازمی‌گردد و برخلاف تصورات، تجارت با چین منجر به افزایش خالص مشاغل در آمریکا شده است.
زندگی‌نامه بزرگان مکتب شیکاگو (قسمت اول)
روزنامه شماره ۶۳۰۱

رونالد هری کوز

بی‌گمان، کوز جایگاهی مقدس در میان بزرگان سنت شیکاگو دارد؛ اما همواره فردی مستقل باقی مانده است. وقتی که آموزه‌های رایج با دیدگاهش همخوانی نداشت، از آنها عدول می‌کرد. کوز اقتصاد را دگرگون نکرد و پیشگام روش‌ها هم نبود. اما از رهگذر پژوهش‌هایش، توجه اقتصاددانان را به مسائل بنیادینی جلب کرد که پیش‌تر مغفول مانده بود و تلاش‌هایش چندین خط پژوهشی تازه را پدید آورد.

چهارشنبه، ۰۷ خرداد ۱۴۰۴

مبانی اقتصاد با وجود سادگی ظاهری، ابزار تحلیل قدرتمندی است؛
روزنامه شماره ۶۳۰۰

دقیق اما دست‌کم‌گرفته شده

مفاهیم به ظاهر ساده‌ای که در یک کلاس مبانی اقتصاد آموزش داده می‌شوند، درواقع چارچوبی انعطاف‌پذیر و قدرتمند برای روشن ساختن مسائل مهم و ساختاردهی تحلیل‌های سیاستگذاری هستند.
معاون ترامپ بازار را یک ابزار در جهت اهداف سیاست آمریکا خواند
روزنامه شماره ۶۳۰۰

راهنمای چپِ راست ماگا

معاون ترامپ در مصاحبه‌ای تازه بازار را ابزاری خوانده که باید در خدمت اهداف سیاست در ایالات‌متحده باشد. این خوانش با نگاه عمومی راست‌گرایان آمریکایی به نظام بازار تفاوت‌هایی دارد و با فلسفه سیاسی مد نظر لیبرال‌های کلاسیک (که دست‌کم حزب جمهوری‌خواه ادعای دفاع از آن را دارد) همخوان نیست.

سه‌شنبه، ۰۶ خرداد ۱۴۰۴

اصلاحات اقتصادی با ساختار سیاسی کره‏‏‏‏‏‌جنوبی چه کرد؟
روزنامه شماره ۶۲۹۹

ائتلاف فرادستان زیرضرب اقتصاد

یک استاد اقتصاد سیاسی کره‌ای معتقد است که اگرچه دولت کره‌جنوبی به سوی دموکراسی حرکت می‌کند و دیگر خبری از اقتدار‌گرایی توسعه‌گرا نیست، اما بوروکراسی دولت دموکراتیک تا حد زیادی تحت تاثیر همان دوران قرار دارد و به‌طور غیرمستقیم توسعه‌گراست. از سوی دیگر، اگرچه ائتلاف نخبگان سیاسی در جهت توسعه کره عمل کردند، اما در دهه۸۰ مانع از آزادسازی مالی شدند؛ بحران مالی سال۱۹۹۷ بود که ائتلاف را عقب زد. در نهایت دموکراسی به افزایش قدرت بنگاه‌های بزرگ کمک کرده، نه بالعکس.

دوشنبه، ۰۵ خرداد ۱۴۰۴

ماهیت، تمایز و تحولاتِ در طول زمان یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها درباره قیمت بررسی شد؛
روزنامه شماره ۶۲۹۸

«نظریه قیمت» مکتب شیکاگو

نظریه قیمت مکتب شیکاگو مجموعه‌‌ای از ابزارهای تحلیلی را در بر می‌گیرد که برای تبیین، پیش‌‌بینی و اندازه‌‌گیری تجربی رفتار اقتصادی افراد به‌کار می‌‌رود و ریشه در سنت تدریسی شیکاگو دارد و تحت تاثیر آلفرد مارشال، بر بازارها و قیمت‌ها به‌عنوان پدیده‌های بنیادین اقتصادی تمرکز می‌کند.

شنبه، ۰۳ خرداد ۱۴۰۴

«لایحه بزرگِ زیبا» با مالیات‌ها چه خواهد کرد؟
روزنامه شماره ۶۲۹۶

محک «مالیه» ترامپ

درحالی‌که دولت ترامپ در تلاش است تا لایحه مالیاتی «بزرگ زیبا» را در کنگره به تصویب برساند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این اصلاح مالیاتی نه تنها رشد اقتصادی وعده داده‌شده توسط ترامپ را محقق نخواهد کرد، بلکه در دهه آینده بیش از ۲تریلیون دلار بر کسری بودجه آمریکا خواهد افزود.

پنجشنبه، ۰۱ خرداد ۱۴۰۴

زندگی جرمی بنتام، اندیشمند شهیر انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت
روزنامه شماره ۶۲۹۵

از اصالت فایده تا معماری زندان رستگاری

جرمی بنتام، فیلسوف، حقوق‌دان و نظریه‌پرداز اجتماعی قرن هجدهم میلادی، از بنیان‌گذاران مکتب فایده‌گرایی بود؛ اندیشه‌ای که خوشبختی اکثریت را ملاک نهایی اخلاق و سیاست می‌دانست. او در ابتدا با نگارش کتاب «در دفاع از ربا» در قامت یک طرفدار پرشور آزادی اقتصادی ظاهر شد؛ اما با پیگیری فایده‌گرایی فلسفی تا آنجا پیش رفت که مبدع ایده «پان‌اپتیکون» شد؛ جامعه‌ای استبدادی بناشده بر فایده‌گرایی بنتامی که همه شئون زندگی افراد، ‌از خواب و خوراک تا فعالیت‌های اقتصادی، توسط مصلح اجتماعی تعیین می‌شد و مورد نظارت قرار می‌گرفت. متن پیش رو ترجمه بخشی از کتاب «نگاه اتریشی بر تاریخ اندیشه اقتصادی» موری روتبارد است که به بررسی زندگی بنتام اختصاص یافته است.

سه‌شنبه، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

زندگی جرمی بنتام، اندیشمند شهیر انگلیسی مورد بررسی قرارگرفت؛
روزنامه شماره ۶۲۹۳

فایده‌گرایی به‌مثابه ایمان

جرمی بنتام، فیلسوف، حقوق‌‌‌‌‌دان و نظریه‌‌‌‌‌پرداز اجتماعی قرن هجدهم میلادی، از بنیان‌گذاران مکتب فایده‌‌‌‌‌گرایی بود؛ اندیشه‌‌‌‌‌ای که خوشبختی اکثریت را ملاک نهایی اخلاق و سیاست می‌دانست.

دوشنبه، ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴

زندگی جرمی بنتام، اندیشمند شهیر انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت؛
روزنامه شماره ۶۲۹۲

از تایید لسه‎فر تا دولت‌گرایی رادیکال

جرمی بنتام، فیلسوف، حقوق‌دان و نظریه‌پرداز اجتماعی قرن هجدهم میلادی از بنیان‌گذاران مکتب فایده‌گرایی بود؛ اندیشه‌ای که خوشبختی اکثریت را ملاک نهایی اخلاق و سیاست می‌دانست. او در ابتدا با نگارش کتاب «در دفاع از ربا» در قامت یک طرفدار پرشور آزادی اقتصادی ظاهر شد؛ اما با پیگیری فایده‌گرایی فلسفی تا آن‌جایی پیش رفت که مبدع ایده «پان‌اپتیکون» شد؛ جامعه‌ای استبدادی بناشده بر فایده‌گرایی بنتامی که همه شئون زندگی افراد، ‌از خواب و خوراک تا فعالیت‌های اقتصادی، توسط مصلح اجتماعی تعیین می‌شد و مورد نظارت قرار می‌گرفت. متن پیش رو ترجمه بخشی از کتاب «نگاه اتریشی بر تاریخ اندیشه اقتصادی» موری روتبارد است که به بررسی زندگی بنتام اختصاص یافته است.

یکشنبه، ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴

تعرفه‌های ترامپ در مقابل موانع‌داخلی قاره‌سبز ناچیز به‌نظر می‌رسند؛
روزنامه شماره ۶۲۹۱

اتحادیه‌ هزارپاره اروپا

درحالی‌که اتحادیه اروپا با هدف برداشتن موانع همکاری اقتصادی میان ملل اروپایی تشکیل شده است، یک برآورد تازه نشان می‌دهد که استانداردها و قوانین این اتحادیه جایگزین قوانین ملی نشده، بلکه با دوچندان ساختن مقررات، کار را برای کسب‌وکارها دشوار ساخته است.

شنبه، ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴

ترامپ با فرمان اجرایی برای شرکت‌های دارویی قیمت تعیین کرد؛
روزنامه شماره ۶۲۹۰

روی چپ راست آمریکایی

دونالد ترامپ در تازه‌ترین فرمان اجرایی خود به سراغ شرکت‌های داروسازی رفته و آنها را ملزم ساخته است تا برخی داروهای خود را به قیمتی بفروشند که در بازار سایر کشورها فروحته می‌شود.

پنجشنبه، ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴

آیا سلطه دلار به نفع ایالات متحده است؟
روزنامه شماره ۶۲۸۹

ارز جهان‌روا در ترازو

درحالی‌که جهان‌روا بودن دلار یکی از مزیت‌های اقتصادی آمریکا برشمرده می‌شود، یک اقتصاددان در یادداشتی ملاحظاتی را در این‌باره مطرح کرد. براساس این تحلیل، عدم مدیریت صحیح بدهی‌ می‌تواند جهان‌روایی دلار را به نقطه‌ضعف اقتصاد آمریکا تبدیل کند و چالش‌های جدی را برای این کشور رقم بزند.

سه‌شنبه، ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴

ریشه‌های عنوان جنجالی علم «عرضه ‏‏‏‏‌و تقاضا» مورد بررسی قرار گرفت؛
روزنامه شماره ۶۲۸۷

اقتصاد کجا «ملال‏‏‏‏‌آور» شد؟

علم «ملال‏‏‏‏‌آور» عنوان متداول و شناخته‏‏‏‏‌شده‏‏‏‏‌ای برای علم اقتصاد است. امروزه اغلب این‌عنوان را برای اشاره به «خسته‏‏‏‏‌کنندگی»، «خشکی»، «بدبینی» و «بی‏‏‏‏‌تفاوتی آن به اخلاق» به‌کار می‌برند، اما بررسی تاریخ این عبارت حقایق عجیبی را از خاستگاه آن برملا می‌سازد، درحالی‌که شاید تصور کنید ملال‌آور‌بودن به بی‏‏‏‏‌روح‌بودن علم اقتصاد اشاره می‌کند، نخستین استفاده‏‏‏‏‌ها از این عبارت ریشه نژادپرستانه داشت و به این‌خاطر به علم «عرضه و تقاضا» اطلاق شد که در تحلیل خود فرقی میان سیاهان و سفیدپوستان قائل نمی‏‏‏‏‌شد و مبلغان آن اصرار داشتند که همه انسان‌ها، صرف‌نظر از نژاد، باید آزادانه درباره زندگی خود تصمیم بگیرند.

یکشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴

مشاور ترامپ ناجی دموکراسی می‌شود؟
روزنامه شماره ۶۲۸۵

ترمز اقتصادی بر سر راه ترامپ

پل کروگمن، اقتصاددان برنده جایزه نوبل، به‌واسطه یادداشت‌‌‌های پرسروصدا و اظهارات خاصش شناخته می‌شود. این اقتصاددان در یادداشتی تازه خوشحالی خود را از عملکرد بد اقتصادی دولت ترامپ ابراز کرده و استدلال می‌کند که مهم‌ترین عامل گردش دموکراسی‌‌‌ها به سوی تمرکز قدرت، از عملکرد مثبت سیاستمدار در عرضه اقتصاد نشات می‌گیرد.

شنبه، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

یک اقتصاددان تشریح کرد؛
روزنامه شماره ۶۲۸۴

آیا لیبرالیسم کلاسیک برای بازنده‌ها است؟

تحولات یک دهه اخیر جهان بسیاری را مجاب ساخته است که ارزش‌های لیبرالیسم کلاسیک توانایی مواجهه با مسائل امروز ما را ندارند. جالب آنجاست که برخی از پیروان سابق این کیش سیاسی معتقدند برای نباختن قافیه به رقبا باید آموزه‌های این اندیشه را از دستور کار خارج کرد و در مسیر کسب قدرت و عقب زدن رقیبان قدم برداشت. یک اقتصاددان در پاسخ به این گروه‌ها به بررسی این سوال می‌‌پردازد که آیا واقعا لیبرالیسم کلاسیک کیش بازنده‌ها است؟
روزنامه شماره ۶۲۸۴

عیار «دوج» در روز صدم

رئیس‌جمهور ترامپ در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، نام یک آژانس ۱۲ساله‌ در قوه مجریه را تغییر داد و ماموریت جدیدی به آن محول کرد تا در جهت شناسایی و حذف هزینه‌های بی‌فایده در دولت فدرال فعالیت کند.

پنجشنبه، ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴

تعرفه‏‏‌ها با اقتصاد SMEها چه می‌کند؟
روزنامه شماره ۶۲۸۳

شهاب‏‏‌سنگ جدید و انقراض بنگاه‏‏‌ها

هفته گذشته، اتاق بازرگانی ایالات‌متحده نامه‌‌‌ای به مقامات ارشد دولت ترامپ فرستاد و در آن نسبت به فشار شدید تعرفه‌‌‌های جدید آمریکا بر کسب‌وکارهای کوچک هشدار داد.
ایران آزاد،‌عرصه هم‌‌‌زیستی است
روزنامه شماره ۶۲۸۳

لیبرالیسم؛ نوشداروی افراط‌‌‌گری ملی و قومی

در میانه بحران‌‌‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، فضای فکری ایران گرفتار دو قطب افراطی شده است: از یک‌‌سو فاشیسم ملی و از سوی دیگر فاشیسم قومی. این دو در ظاهر متفاوتند، اما در بنیان فکری و روش حکمرانی، برادران خونی‌‌‌اند.

سه‌شنبه، ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴

«ثروت ملل» و «نظریه عواطف اخلاقی» چه بینش‏‏‏‏‏‌هایی به علم اقتصاد ارائه کردند؟
روزنامه شماره ۶۲۸۱

دو میراث آدام اسمیت

آدام اسمیت با کتاب «ثروت ملل» و ایده «دست نامرئی بازار» شناخته می‌شود؛ اما نمی‌توان از اهمیت کتاب نظریه عواطف اخلاقی و مفهوم «ناظر بی‌طرف» چشم‌پوشی کرد. درحالی‌که اسمیت را با مفهوم سود شخصی می‌شناسند، روی دیگر ایده اجتماعی او را وجدان اخلاقی شکل می‌دهد.

یکشنبه، ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴

کسری‏‏‏‏‌های تجاری تا کجا اهمیت دارند و به دارایی‌های امن چه ارتباطی پیدا می‌کنند؟
روزنامه شماره ۶۲۷۹

تعادل یافته در کسری تجاری

آیا باید نگران کسری‌‌‌‌‌های مداوم حساب جاری یا کسری‌‌‌‌‌های بودجه‌‌‌‌‌ای بزرگ دولت فدرال آمریکا باشیم یا خیر. در همین راستا، مایلم نگاهی داشته باشم به ادبیات اقتصادی مربوط به «دارایی‌های امن.» این مبحث پس از بحران مالی، بسیار مورد‌توجه اقتصاددان‌ها قرارگرفت.

شنبه، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴

یک اقتصاددان به مرور یک فیلم مستند درباره پول و مالیه دولت پرداخت؛
روزنامه شماره ۶۲۷۸

چرا دولت قرض می‌گیرد؟

فیلم مستند تازه منتشرشده‌ای به نام «یافتن پول (Finding the Money) »، نگاهی همدلانه با نظریه پولی مدرن (MMT) دارد. من در جای دیگری نقدی مفصل بر محتوای این مستند ارائه کرده‌ام؛ اما در این نوشته می‌خواهم روی یک کلیپ وایرال‌شده از فیلم تمرکز کنم؛ کلیپی که در آن، مشاور ارشد اقتصادی جو بایدن دستپاچه می‌شود و نمی‌تواند به یک سوال ساده پاسخ دهد.

پنجشنبه، ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴

آیا دستیابی به توسعه نیازمند رجوع به سنت‌هاست؟
روزنامه شماره ۶۲۷۷

در جست‌وجوی پیشران ترقی

مسائل مرتبط با سیاست، اقتصاد و به‌طور کلی اندیشه، همواره جزو موضوعات چالشی در فضای عمومی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند و بحث بر سر مفاهیمی همچون «توسعه»، «سنت‌گرایی»، «ملی‌گرایی» و «هویت تاریخی» به شدت دنبال می‌شود.

سه‌شنبه، ۰۹ اردیبهشت ۱۴۰۴

چگونه انگیزه‌های سیاسی پشت «شکست بازار» پنهان می‌شوند؟
روزنامه شماره ۶۲۷۵

نقاب کالای عمومی

در ادبیات اقتصاد متعارف، شکست بازار در تضمین کارآیی، مهم‌ترین دلیل موجه بودن مداخله دولت در تولید کالای عمومی به شمار می‌رود. با این حال دولتی‌سازی تولید گاهی می‌تواند بر مبنای انگیزه‌های رانت‌جویانه برای کالاهایی رخ دهد که با شرایط مطلوبی از سوی بخش خصوصی ارائه می‌شوند.

یکشنبه، ۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۴

دنیای اقتصاد بررسی کرد؛

آیا سیاست‌های صرفه‌جویی ترامپ به اقتصاد آمریکا ضربه می‌زند؟

دنیای اقتصاد: ترامپ از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود، اقدامات گسترده‌ای را برای کاهش بودجه فدرال در پیش گرفته است. تاسیس «اداره کارآیی دولت» (DOGE) با هدف اعلام‌شده یافتن فرصت‌های صرفه‌جویی در تمام دستگاه‌های دولتی، نماد برجسته این رویکرد است.
بررسی رویکرد دو مکتب اقتصادی نهادگرایی جدید و قدیم درخصوص اخلاق و بازار (قسمت اول)
روزنامه شماره ۶۲۷۳

در باب نهادگرایی قدیم و جدید

نهادها الگوهای منظم فعالیت‌های انسانی و هنجارها، دیدگاه‌های عامیانه، فهم‌ها و توجیهات همراه آنها هستند. رویکرد نهادگرایی قدیم به مطالعه اقتصادها از این مشاهده ناشی شد که فعالیت‌های انسانی به ‌‌‌‌‌صورت نامعمولی تغییر نمی‌کند، بلکه در الگوهای منظم در طول زمان و مکان شکل می‌گیرد.