گذشته،‌حال و آینده؛‌‌سنتی مهم از اقتصاد سیاسی؛

تحقیقات دارون عجم‌اوغلو و همکارانش بر اهمیت نهادها در توسعه اقتصادی تاکید دارند و مساله اصلی اقتصاد سیاسی مدرن را مهار «دولت غارتگر» و تقویت «دولت مولد» می‌دانند.

چرا قدرتمند بودن بیش از حد، می‌تواند به نقطه ضعف بدل شود؟

پارادوکس قدرت

در حکایت معروف «سهم شیر» از ازوپ، یک شیر، یک روباه، یک شغال و یک گرگ پیمان می‌بندند که در شکار با یکدیگر همکاری کنند. اما پس از به دام افتادن طعمه، شیر تمام غنیمت را برای خود برمی‌دارد و هر آن‌که را که جرئت کند به تصمیمش معترض شود، به مرگ تهدید می‌کند.

اخبار اندیشه

شنبه، ۰۶ اردیبهشت ۱۴۰۴

پیروی از منفعت‏‌طلبی چگونه اقتصاد را شکل می‏‌دهد؟
روزنامه شماره ۶۲۷۲

در اهمیت نفع شخصی

فرضیه پیروی از نفع شخصی در علم اقتصاد، به‌دلیل توانایی توصیفی در پیش‌بینی رفتارها و دفاع هنجاری از کارآیی اقتصادی، جایگاه ویژه‌ای دارد. اقتصاددانانی مانند آدام اسمیت استدلال می‌کنند که رفتار منفعت‌طلبانه، با هماهنگی نظام قیمتی، به تخصیص منسجم منابع و خیر عمومی منجر می‌شود.
چرا سیاست‌های صرفه‌جویی ترامپ به اقتصاد آمریکا ضربه می‌زند؟
روزنامه شماره ۶۲۷۲

بهای سنگین بی‌اعتمادی

رویکرد دولت جدید ترامپ برای افزایش کارآیی از طریق لغو یک‌جانبه قراردادها و تعهدات، به‌ناچار به افزایش هزینه‌ها برای خود دولت منجر خواهد شد؛ زیرا با سست شدن پایه‌های اعتماد، فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران برای جبران ریسک بالاتر همکاری با دولت، «صرف ریسک» بیشتری مطالبه خواهند کرد.

جمعه، ۰۵ اردیبهشت ۱۴۰۴

در اهمیت نفع شخصی؛

نقش اخلاق در پیروی از نفع شخصی؛ از آدام اسمیت تا امروز

دنیای اقتصاد: باور رایجی وجود دارد که پیگیری منفعت شخصی از سوی همه افراد حاضر در جامعه به هرج‌ومرج منتهی خواهد شد؛ اما اقتصاددانان بیش از دو قرن است که اهمیت حیاتی منفعت‌طلبی در خلق نظم اجتماعی و تامین خیر عمومی را درک کرده‌اند و به مقابله با باور یادشده می‌پردازند.

سه‌شنبه، ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۴

پیروی از منفعت‌طلبی چگونه اقتصاد را شکل می‌دهد؟ (قسمت اول)
روزنامه شماره ۶۲۷۰

در اهمیت نفع شخصی

باور رایجی وجود دارد که پیگیری منفعت شخصی از سوی همه افراد حاضر در جامعه به هرج‌ومرج منتهی خواهد شد؛ اما اقتصاددانان بیش از دو قرن است که اهمیت حیاتی منفعت‌طلبی در خلق نظم اجتماعی و تامین خیر عمومی را درک کرده‌اند و به مقابله با باور یادشده می‌پردازند.

شنبه، ۳۰ فروردین ۱۴۰۴

«دنیای اقتصاد» بررسی کرد؛

پس‌انداز و سرمایه‌گذاری؛ چالش‌های چین

بسیاری از کشورها از جمله چین، تمایل به پس‌انداز دارند اما سرمایه‌گذاری در داخل جذاب به نظر نمی‌رسد. دلیل این امر بالا رفتن سن جمعیت و محدودیت‌های شبکه تأمین اجتماعی است که باعث می‌شود کارگران میان‌سال بخواهند پس‌انداز کنند.
کسری تجاری آمریکا چگونه می‌تواند مشکل‌ساز شود؟
روزنامه شماره ۶۲۶۷

مصرف‌ به جای سرمایه‌گذاری؛ مساله نامربوط به تعرفه‌ها

من تا به حال زیاد درباره‌ تعرفه‌ها ننوشته‌ام؛ چون بسیاری از اقتصاددانان این کار را به‌خوبی انجام داده‌اند. مساله تعرفه‌ها در ظاهر ساده‌ است: پاسخ درست، تجارت آزاد یک‌جانبه است. اما در واقعیت پیچیده‌ است: بخش دشوار، توضیح این است که چرا انبوهی از ایرادات واردشده به تجارت آزاد نادرست هستند.

یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴

کارنامه خاویر میلی در مقررات‌زدایی چیست و چه برنامه‏‏‏‏‌ای برای آینده ‌دارد؟
روزنامه شماره ۶۲۶۸

اره برقی خاموش نمی‌شود

ریشه اقتصاد همواره بحران‌‌‌‌‌زده آرژانتین، در نظام سیاسی‌‌‌‌‌ای نهفته است که هزینه‌های عمومی مهارناپذیر و مقررات‌گذاری افراطی را ترویج می‌کند. این همان نظامی است که خوان دومینگو پرون در دهه‌۱۹۴۰ پایه‌‌‌‌‌ریزی کرد و در دهه‌های بعد ریشه‌‌‌‌‌دارتر شد؛ نظامی که خاویر میلی، رئیس‌‌‌‌‌جمهور کنونی، وعده داده‌است آن را با «اره‌‌‌‌‌برقی» برچیده و سیاست‌های لیبرال کلاسیک را جایگزینش کند؛ از همان دست سیاست‌هایی که یک قرن پیش آرژانتین را به یکی از مرفه‌‌‌‌‌ترین کشورهای جهان بدل ساخته بود.
ویتنام چگونه به باشگاه صنعتی‌‌‌‌‌ها پیوست؟
روزنامه شماره ۶۲۶۸

اقتصاد سیاسی توسعه رانت‌‌‌‌‌جویانه

رانت و رانت‌‌‌‌‌جویی به‌درستی امری مذموم و نامولد تلقی می‌شود. ادبیات اقتصاد توسعه عموما رانت‌‌‌‌‌جویی را فعالیتی نامولد و بعضا مخرب معرفی می‌کند که به مخدوش‌شدن انگیزه‌‌‌‌‌ها، تخصیص نادرست منابع و تامین منافع گروه‌های خاص به قیمت زیان عامه مردم منجر می‌شود، بااین‌حال کریستین نگوک نگو، استاد اقتصاددانشگاه باکنل، در کتابی درباره اقتصاد سیاسی صنعتی‌‌‌‌‌سازی ویتنام توضیح می‌دهد که در غیاب بهینه اول، شیوه‌‌‌‌‌های خاصی از رانت‌‌‌‌‌جویی می‌تواند به‌عنوان بهینه دوم دستیابی به توسعه مورد‌توجه قرار بگیرد.

جمعه، ۲۹ فروردین ۱۴۰۴

دنیای اقتصاد بررسی کرد؛

چرا نوسان قیمت نفت را نمی‌توان پیش بینی کرد؟

دنیای اقتصاد: اگرچه درک ما از نوسانات تاریخی قیمت نفت بسیار بهبود یافته است، اما قیمت نفت همچنان اقتصاددانان، سیاستگذاران، مصرف‌کنندگان و فعالان بازار مالی را شگفت‌زده می‌کند.

پنجشنبه، ۲۸ فروردین ۱۴۰۴

چه عواملی شوک‌های قیمتی نفت را توضیح می‌دهد؟
روزنامه شماره ۶۲۶۶

ریشه‌یابی بحران‌های نفتی

در شماره پیشین با عنوان «ریشه‌یابی بحران‌های نفتی» اشاره شد که بحران نفتی۱۹۷۳ با آزادسازی قیمت نفت و افزایش چهاربرابری آن در سه‌ماه، بازار نفت را متحول کرد و به کمبود بنزین و صف‌های طولانی در پمپ‌بنزین‌ها منجر شد.

سه‌شنبه، ۲۶ فروردین ۱۴۰۴

چرا مخالفان اردوغان به خیابان ها ریختند؟

از زمانی که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در سال ۲۰۰۳ به قدرت رسیده، دموکراسی در ترکیه تضعیف شده است. اردوغان با استفاده از دستگاه قضایی سیاسی‌شده و رسانه‌های همسو، مخالفان خود را سرکوب کرده است.
زورآزمایی اردوغان و مخالفان بر سر دموکراسی به خیابان‌ها کشیده شده‌ است؛
روزنامه شماره ۶۲۶۴

ترکیه در مسیر استبداد؟

اکرم امام‌‌‌‌اوغلو، شهردار استانبول، درست همان روزی که انتظار می‌رفت در انتخابات مقدماتی حزبش برای تعیین نامزد ریاست‌‌‌‌جمهوری پیروز شود، به‌همراه مشاوران کلیدی و دو شهردار منطقه از حزب اصلی اپوزیسیون، «حزب جمهوری‌خواه خلق» (CHP)، به اتهام فساد، بازداشت شد.
کتاب جدید استیگلیتز بررسی شد
روزنامه شماره ۶۲۶۴

آدرس غلط راه آزادی

انتشار کتاب جدید جوزف استیگلیتز با عنوان «راه آزادی؛ اقتصاد و جامعه خوب» واکنش‌های زیادی را دربر داشته‌است. ورنون اسمیت، در یادداشتی به مرور کتاب جدید استیگلیتز پرداخته است. مواجهه اسمیت با این اثر انتقادی بوده و نقطه عزیمت استیگلیتز را نامناسب معرفی می‌کند. اسمیت و استیگلیتز هر دو برنده جایزه نوبل اقتصاد بوده‌اند.

دوشنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۴

دنیای اقتصاد گزارش می‌دهد؛

تفاوت‌‌‌‌ بهره‌‌‌‌وری بین کشورهای ثروتمند و فقیر از کجا می آید؟

بهره‌وری در کشورهای فقیر به‌مراتب کمتر از کشورهای ثروتمند است، اما این شکاف لزوماً ناشی از عقب‌ماندگی تکنولوژیک نیست.

یکشنبه، ۲۴ فروردین ۱۴۰۴

اقتصادها چگونه می‌توانند از ظرفیت خود عقب‌تر بمانند؟
روزنامه شماره ۶۲۶۲

انواع ناکارآمدی

بهره‏‏‏‌وری نه‌تنها در بین کشورها تفاوت چشمگیری دارد، بلکه در طول زمان در یک کشور نیز تغییر می‌کند. یک فرض طبیعی این است که بیشتر رشد بهره‌وری که اتفاق می‌افتد نتیجه تغییرات در فناوری است. این فرض به‌ویژه برای پیشرفته‌ترین و ثروتمندترین کشورها منطقی به‌نظر می‌رسد. اغلب ما حتی می‌توانیم یک پیشرفت تکنولوژیک خاص(برای مثال، موتور بخار یا برق شبکه) را با دوره خاصی از رشد بهره‏‏‏‌وری مرتبط کنیم، با این‌حال وقتی به تفاوت‏‏‏‌های بهره‏‏‏‌وری بین کشورها نگاه می‌کنیم، تصویر پیچیده‏‏‏‌تر می‌شود. بهره‌وری در کشورهای فقیر بسیار کمتر از کشورهای ثروتمند است، اما واضح نیست که دلیل آن شکاف در فناوری باشد. مهم‌ترین شواهد در مقابل مقصر دانستن شکاف در بهره‏‏‏‌وری در عقب‌ماندگی تکنولوژی این است که بسیاری از پیشرفته‏‏‏‌ترین فناوری‌ها در کشورهای فقیر نیز استفاده می‌شوند. یک مثال خوب، تلفن‌های‌همراه است که تنها در دهه‌۱۹۹۰ در کشورهای توسعه‌یافته رواج یافت و در حال‌حاضر به فقیرترین مناطق آفریقا نیز گسترش یافته‌است.

شنبه، ۲۳ فروردین ۱۴۰۴

بحران تعرفه ها و آینده اقتصاد آمریکا؛

سیاست های تعرفه ای ترامپ؛ موافقان و مخالفان چه کسانی هستند؟

دنیای اقتصاد: موضع‌گیری‌های دولت درباره خطر رکود ناشی از تعرفه‌ها هر ساعت تغییر می‌کند؛ از انکار تهدید اقتصادی گرفته تا القای اینکه یک «بازتنظیم» عمدی در نظام تجاری جهانی در حال وقوع است. این بی‌ثباتی در سیاست‌ها و پیام‌ها شباهت چندانی به تعرفه‌های فولادی دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ ندارد.
سیاست‌های حمایت‌گرایانه‌ ترامپ بی‌ثبات، فاقد تعریف مشخص و آشفته‌اند
روزنامه شماره ۶۲۶۱

مهملات «مردان تعرفه‌»

ترامپ در حالی جنگ تعرفه‌ای با چین را آغاز کرده است که در سیاست‌های او نوعی عدم انسجام به چشم می‌‌خورد. پنج گروه متفاوت از مشاوران ترامپ حامی تعرفه‌ها هستند که هر یک اهداف جداگانه‌ و متعارضی را دنبال می‌کنند و همین موضوع دستور کار دولت آمریکا را بی‌ثبات ساخته است.

جمعه، ۲۲ فروردین ۱۴۰۴

دنیای اقتصاد بررسی کرد؛

دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی؛ امتیاز یا وبال گردن؟

دنیای اقتصاد: اخیرا برخی این ادعا را مطرح کرده‌اند که وضعیت ذخیره‌ای دلار -که زمانی «امتیاز عظیم» تلقی می‌شد- اکنون به باری زیان‌بار برای اقتصاد آمریکا تبدیل شده است. اما آیا این ادعا درست است؟

پنجشنبه، ۲۱ فروردین ۱۴۰۴

یک اقتصاددان به انتقادات علیه یک زیرشاخه از علم اقتصاد پاسخ داد
روزنامه شماره ۶۲۶۰

در دفاع از نظریه اقتصاد کلان*

برایان کاپلان، فارغ‌التحصیل دکترای اقتصاد از دانشگاه پرینستون و عضو هیات علمی دانشگاه جورج میسون آمریکا، در این یادداشت مروری بر نظریات جدید اقتصاد کلان ارائه و انتقاداتی را در رابطه با ادعای برخی روزنامه‌نگاران اقتصادی در رابطه با شکست اقتصاد کلان مطرح می‌کند.
ادعای سوءاستفاده از آمریکا در ساختار فعلی تجارت جهانی مورد بررسی قرار گرفت
روزنامه شماره ۶۲۶۰

قربانی تجارت یا قدرت صنعتی؟

در برخی محافل این دیدگاه رایج شده که تجارت جهانی -یا در نسخه‌ای «پیشرفته‌تر»، جایگاه دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی- بخش تولید صنعتی ایالات متحده را تضعیف کرده است. اما شواهد کمی در تایید این ادعا وجود دارد.

سه‌شنبه، ۱۹ فروردین ۱۴۰۴

دنیای اقتصاد گزارش می‌دهد؛

جنگ جهانی دوم چگونه منجی اقتصاد آمریکا شد؟

حضور گسترده زنان آمریکایی در بازار کار و پذیرش رنگین‌‌‌‌‌پوستان در این بازار، دو ثمره اقتصادی ورود آمریکا به جنگ بود که در سال‌های بعدی به رشد اقتصادی این کشور و بهره‌‌‌‌‌وری عوامل تولید نفع رساند.
آیا درگیری‌های نظامی به پیشرفت تکنولوژی کمک می‌کند؟
روزنامه شماره ۶۲۵۸

جنگ، دولت و رشد فناوری؛ از افسانه تا واقعیت

در میان عوام و خواص باوری وجود دارد که اگرچه جنگ پدیده‏‏‏‏‌ای مخرب و مذموم است، اما سرمایه‌گذاری‌های متمرکز دولتی و بسیج منابع علمی منجر به خلق فناوری‌های جدیدی می‌شود که امکان رشد اقتصاد را فراهم می‌آورد. بر این اساس گویی وجود فناوری‌هایی که رفاه امروز را رقم می‌زنند، مدیون آثار ناخواسته سرمایه‌گذاری دولت‌ها بر روی تحقیق و توسعه صنایع نظامی است، با این‌حال یک پژوهش درباره اثر جنگ‏‏‏‏‌جهانی دوم بر بهره‏‏‏‏‌وری و تکنولوژی نشان می‌دهد؛ برخلاف باور فوق، جنگ روند توسعه فناوری و بهره‏‏‏‏‌وری عوامل تولید را مختل می‌کند. در عوض محل بهره‌مند‌شدن اقتصاد ایالات‌متحده از جنگ، فراهم‌شدن حضور گسترده زنان و رنگین‏‏‏‏‌پوستان در بازار کار این کشور بود که به رونق اقتصادی پساجنگ کمک شایانی کرد.

یکشنبه، ۱۷ فروردین ۱۴۰۴

چالش‌های معرفتی پوپولیسم؛

پوپولیسم نمی‌تواند اراده واقعی مردم را شناسایی کند

دنیای اقتصاد: پوپولیسم یکی از مهم‌ترین پدیده‌‌‌‌‌های سیاسی زمان ماست، با این‌حال هنوز به‌‌‌‌‌درستی درک نشده‌است. در هسته‌‌‌‌‌ خود، پوپولیسم بر این باور استوار است که توده‌‌‌‌‌ها در میدان مبارزه‌‌‌‌‌ با نخبگان فاسدی قرار دارند که نظام سیاسی و اقتصادی را به نفع خود مهندسی کرده‌اند.
چرایی عدم‌توفیق پوپولیسم مورد بررسی قرار گرفت؛
روزنامه شماره ۶۲۵۶

راز شکست پوپولیست‌ها

درحالی‌که پوپولیست‌ها با وعده مبارزه با نخبگان حاکم و بازگرداندن قدرت به مردم بر سر کار می‌آیند، چالش‌های معرفتی و انگیزشی این سیاستمداران موجب می‌شود، فعالیت آنها در نهایت به تشدید امتیازات ویژه گروه‌های حاکم و توجیه تمرکز بیش‌ از پیش قدرت اجرایی دولت منتهی ‌شود.
اقتصادها چگونه می‌توانند از ظرفیت خود عقب‌تر بمانند؟ (قسمت اول)
روزنامه شماره ۶۲۵۶

انواع ناکارآمدی

مشاهده اقتصادهای توسعه‌یافته و غیر‌آن، نشان می‌دهد؛ ناکارآمدی‌های بزرگ در بیشتر اقتصادها به‌طور واقعی وجود دارد. اگر یک نظریه کامل درباره ناکارآمدی داشته باشیم که دلیل بروز آن، اینکه کجا شدیدتر است و... را پوشش دهد، بررسی آن چه بسا آسان‌تر شود، اگرچه چنین نظریه‌ای هنوز وجود ندارد، اما می‌توانیم در مورد انواع ناکارآمدی توضیحاتی را ارائه دهیم.

شنبه، ۱۶ فروردین ۱۴۰۴

یک مورخ اقتصادی در گفت‌وگویی بررسی کرد؛
روزنامه شماره ۶۲۵۵

تعرفه‌های ترامپ چه به ارمغان می‌آورد؟

فیل مگنس اقتصاددان و مورخ اقتصادی با حضور در یک پادکست به بررسی ابعاد مختلف تعرفه‌های مورد نظر دولت ترامپ پرداخت. این اقتصاددان علاوه بر بررسی خاستگاه تاریخی ایده‌های ترامپ، سیاست‌های مشابه در تاریخ این کشور را بررسی کرده و به این سوال پاسخ می‌دهد که می‌توان از نتایج این سیاست‌ها دفاع کرد؟ دو روز قبل ترامپ لیست بزرگی از تعرفه‌های جدید را به نمایش درآورد که به شکلی تلافی‌جویانه علیه سایر کشورهای جهان اعمال می‌شود. این اقدام ترامپ اگرچه دقیقا قابل پیش‌بینی نبود، اما از ماه‌ها قبل درباره آن گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت. بر همین اساس، هفته گذشته فیل مگنس، اقتصاددان و مورخ اقتصادی، با حضور در یک پادکست به سوالات مجری برنامه درباره اقتصاد ترامپی یا به اصطلاح «ترامپونومیکس» توضیحاتی را ارائه کرد. این پرسش و پاسخ زمانی اهمیت می‌یابد که بدانیم رساله دکترای مگنس درباره تاریخچه تعرفه‌ها در ایالات متحده بوده است. به‌طور دقیق‌تر این برنامه به دنبال این سوال است که این‌گونه اقدامات بخشی از آنچه اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، «بازآرایی اقتصادی جهانی» می‌نامد است یا اقدامی مغشوش با اهداف سیاستی مبهم به حساب می‌آید.

دوشنبه، ۱۱ فروردین ۱۴۰۴

روزی روزگاری شوروی

از اعتصاب طولانی تا مزرعه اشتراکی

دنیای اقتصاد: در شورویِ و هنگام استیلای کمونیسم حکایت‌های طنزآمیزی از زندگی مردم و دستاوردهای حزب کمونیست دهان‌به‌دهان می‌چرخید.

یکشنبه، ۱۰ فروردین ۱۴۰۴

روزی روزگاری شوروی؛

اعتراف‌گیری از مومیایی

دنیای اقتصاد: در شورویِ و هنگام استیلای کمونیسم حکایت‌های طنزآمیزی از زندگی مردم و دستاوردهای حزب کمونیست دهان‌به‌دهان می‌چرخید.

شنبه، ۰۹ فروردین ۱۴۰۴

روزی روزگاری شوروی؛

فقط پنج سال حکم برای هیچی!

دنیای اقتصاد: در روزگاری که یک جمله ساده می‌توانست سرنوشت کسی را تغییر دهد، شوخ‌طبعی هم مرزی باریک با خطر داشت.

چهارشنبه، ۰۶ فروردین ۱۴۰۴

روزی روزگاری شوروی؛

وقتی هر جمله‌ای حکم زندان داشت

دنیای اقتصاد: در شوروی، گاهی حتی یک جمله می‌توانست سرنوشت فرد را رقم بزند. از پاسخ ساده یک دانش‌آموز تا قصه‌گویی یک نویسنده، همه چیز می‌توانست دلیلی برای محکومیت باشد. روایت‌هایی که نشان می‌دهند چگونه فضای سرکوب، طنز تلخی را در میان مردم شکل داده بود—طنزی که خود بازتابی از واقعیت تلخ زندگی در آن دوران بود.