تجارت بازی با اسباب بازی
سهمِ صنعت اسباب‌بازی
۵۷۰ شغل مرتبط با اسباب‌بازی ،درکل جهان ،وجود دارد. از درآمدزاترین صنایع عرصه بین‌المللی است؛ و در سال‌های اخیر با ایفای نقش بسزایی در ایجاد اشتغال، توزیع ثروت و کارآفرینی به جمع صنایع با درآمد و گردش مالی بالا پیوسته است.
در این میان، آمریکا، چین، ژاپن، آلمان و بریتانیا به ترتیب از بیشترین درآمد در بخش اسباب‌بازی برخوردار هستند. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده جهانی با سهم ۷۰% تولید اسباب‌بازی جهان و صادرات به بیش از ۱۵۰ کشور ،ایالات‌متحده آمریکا هم بزرگ‌ترین بازار مصرف و سهم ۲۵% از درآمد جهانیِ ویژند (برند) های معتبر را متعلق به خودکرده است.
واقعیت آن است تبدیل صنعت اسباب‌بازی به یکی از پرسودترین صنایع در تجارت جهانی به آغاز قرن بیستم بازمی‌گردد.
تا این سال‌های اخیر که بنا بر آمارهای ارائه‌شده خریدوفروش حاصل از محصولات اسباب‌بازی در ردیف سه صنعت برتر جهان ثبت‌شده است.
اما اینجا قبل از دهه نودِ قرن بیستم میلادی ، در بهترین وضعیت، کمتر از ۱۰درصد بازار کشور به تولید داخل اختصاص یافته بود.
سرانجام در مصوبه شورای عالی فرهنگی موسوم به «سند ملی نوآوری صنایع و محصولات فرهنگی و فناوری‌های نرم» بر تولید اسباب‌بازی برای حداقل کسب ۲۵ درصد سهم بازار داخل تأکید شد. هرچند هنوز هم برنامه‌ریزی دقیق، داده‌های آماری استاندارد و مدون در مورد کم و کیف این صنعت و کمبودها موجود نیست؛ اما از طرفی برخی آمارهای میدانی و غیررسمی حکایت از تولید ۴۰تا ۵۰ درصدی نیاز اسباب‌بازی ایران از طریق داخل را دارد. این‌چنین که ارزش بازار داخلی آن حدود ۵۰۰ میلیون دلار و ازلحاظ تعداد هم ۱۲۰-۱۵۰ میلیون عدد اسباب‌بازی در طول سال تولید می‌شود.حجم صادرات از ایران نیز بر اساس یکسری از آمارها ۱۰-۱۵ میلیون دلار با مقاصد عمده عراق، افغانستان و سوریه است.
به دنبال توسعه بازار اسباب‌بازی ایرانی
اشاره شد که اصفهان با برخورداری از جایگاه سوم تولید اسباب‌بازی در ایران توانسته است به یکی از مراکز اصلی برای تولید تبدیل شود.
قابلیت‌هایی مانند وجود صنایع پلاستیک و بسته‌بندی به‌علاوه نیروی کار خلاق و فراوان از ویژگی‌هایی است که سهم استان را در تولید اسباب‌بازی قابل‌توجه کرده است.
به‌علاوه جدای از ظرفیت‌های تولید در داخل ، اسباب‌بازی ایرانی دارای ویژگی‌هایی مانند رعایت ۶۰-۷۰ درصدی استانداردهای ملی ،گواهینامه‌های استاندارد و نظارت سازمان ملی استاندارد بر روند ساخت هم است.
بنا به گفته احسان منشی، رییس انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی ایران، اشتغال‌زایی فراوان، تولید بدون نیاز به کارخانه و ظرفیت‌های بالای بازار داخلی ازجمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد این صنعت است که می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور کمک کند.
او تصریح می‌کند: کشور ما در تأمین مواد پتروشیمیایی موردنیاز برای صنعت اسباب‌بازی کاملا خودکفاست. خلاقیت و دانش جوانان ایرانی در طراحی اسباب‌بازی‌های مختلف، به‌ویژه بازی‌های بُردگیم و رومیزی، توانسته است این صنعت را به یک مسیر رشد مناسب سوق دهد.
و تاکید می‌کند: اگر به این صنعت فرصت‌های بیشتری داده شود، می‌توانیم جایگاه خوبی برای تولید اسباب‌بازی در کشورمان ایجاد کنیم.
بااین‌وجود ،صنعت اسباب‌بازی در ایران علی‌رغم نقاط قوت ، با چالش‌های اساسی نیز مواجه است.به نظر می‌رسد فقدان آمار رسمی و عدم برند و شناسنامه از کاستی‌های قابل‌توجه این صنعت در داخل باشد.
به گفته منشی بسیاری از تولیدکنندگان به‌طور غیررسمی محصولات خود را به بازار عرضه می‌کنند و تولیداتشان شناسنامه‌دار نیست.این عدم ثبت رسمی تولیدات باعث می‌شود که نتوانیم جایگاه خود را به‌درستی در سیاست‌گذاری‌های کشور تثبیت کنیم .
همچنین صنعت اسباب‌بازی کشور باوجود طراحی دقیق در راستای ارتقای فکری و آموزشی کودک از حوزه‌های مغفول صنایع فرهنگی است. درحالی‌که برخی از کشورهای جهان با هدف‌گذاری در این زمینه تلاش دارد تا علاوه بر گسترش اقلام داخلی در بازار، حضور خود در دیگر مناطق را نیز گسترش دهند.
واردات گسترده، عدم حلقه واسط میان تولیدکننده و مصرف‌کننده ،کمبود نوآوری ،عدم شناخت دقیق از مخاطبان و ضعف‌های بازاریابی هم ازجمله مشکلاتی است که این صنعت را همانند بسیاری دیگر از حوزه‌ها ناکام کرده است.
درحالی‌که کشورهای دیگر درصدد تولیدات خلاقانه‌تر، جذاب‌تر و توسعه بازار جهانی خود هستند، ما هنوز در زمینه شناخت مخاطب و نشان سازی عقب‌مانده‌ایم. درصورتی‌که با اقداماتی مانند انجام تحقیق‌های بازاریابی آنلاین و بررسی اینکه مشتری به دنبال سرگرمی یا مهارت است، می‌توان به شناخت بهتری از بازار دست‌یافت حتی می‌توان بازارهای هدف جدیدی را هم پیدا کرد.
درمجموع، نبود اطلاعات دقیق از فعالان بازار، دغدغه‌های تولیدکنندگان و سلیقه و نیاز مخاطب، پاشنه آشیل برای ادامه راه ،طراحی و برنامه‌ریزی موثر در این صنعت است .
وقتی بستر و زمینه گسترش و ارتقاء یک صنعت فراهم است
بنا بر بسیاری از گزارش‌های آماری در سطح جهان ،هم‌اکنون صنعت تولیدی اسباب‌بازی جزو ۳صنعت برتر در حوزه انتقال فرهنگ، تولید ثروت و ایجاد چرخه ارزش‌آفرین مادی ،معنوی بشمار می‌آید.
به‌ویژه به دلیل ارتباط بخش بزرگی از یک جامعه با این صنعت ،که شامل کودک تا نوجوان می‌شود؛ و تاثیر گذاری بسزایی که بر تربیت، جامعه‌پذیری، انتقال فرهنگ این گروه ایفا می‌کند. سرمایه‌گذاری در این بخش هرساله در کشورهای مختلف رو به روند تصاعدی می‌رود.
اما از منظر اقتصادی ،صنعت اسباب‌بازی با زنجیره ارزش و درآمدزایی بالایی روبروست و ضروری است با توجه بیشتر به این صنعت و استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو تلاش‌هایی در حوزه‌های کم و کیف این محصولات در کشور صورت گیرد.
راهکارهایی مانند بسترسازی برای ورود بخش‌های خصوصی و دولتی برای سرمایه‌گذاری بنیادین در زمینه طراحی و اختراع محصولاتی متناسب باارزش‌های بومی و قابل‌رقابت با محصولات تولیدی وارداتی ،تجدیدنظر در حوزه سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و چشم‌اندازی اسناد بالادستی نسبت به اهمیت این صنعت در آینده کشور از ملزومات پیشروی در چنین بخش درآمدزایی است.
مضاف بر آنکه برند سازی مهم‌ترین عامل در جهت ارتقای جایگاه صنعت اسباب‌بازی و لازمه حضور محصولات ایرانی در عرصه جهانی است.
در این حال آنچه اکنون واضح و موجود است آنکه درهرشرایط و زمانه‌ای بازار اسباب‌بازی بی‌رونق نبوده چراکه پای کودکان در میان است و به‌طورمعمول خانواده‌ها با در نظرگیری مزایا و ویژگی‌های برتر یک محصول و به‌علاوه به دلیل گسترش آگاهی خانواده‌ها در تأثیر اسباب‌بازی بر تربیت کودکان و کاهش فضای باز برای بازی و گسترش شهرنشینی ،استقبال نسبتا خوبی از خرید اسباب‌بازی دارند.
از طرفی دیگر بستر و زمینه گسترش و ارتقاء صنعت اسباب‌بازی در کشورمان ،فراهم است ،فقط لازم است محصول ایرانی جایگاه خود را در میان خانواده‌ها و کودکان پیدا کند و زمانی این هدف معنا می‌یابد که مسوولان هم برای حمایت و راهگشایی در کنار فعالان این صنعت قرار گیرند .
چه‌بسا ظرفیت‌های صنعت اسباب‌بازی به میزانی است که با اندکی حمایت به یکی از چرخه‌های اقتصادی کشور تبدیل خواهد شد.
