شماره روزنامه ۶۳۲۸
|

یادداشت محمد طاهری؛ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا؛

دنیای اقتصاد: بر اساس ادعای برخی سیاستمداران، ظرفیت ۲۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، صنعت نفت و بخش‌خصوصی ایران وجود دارد. اقتصاددانان نیز می‌گویند ایران و آمریکا می‌توانند برای بهره‌برداری از این فرصت، مذاکره را به توافق و توافق را به همکاری تبدیل کنند.

یادداشت محمد طاهری؛ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا؛

دنیای اقتصاد: اقتصاددانان می‌گویند برای بهبود وضعیت بنگاه‌ها، نیاز به ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد کلان و پویایی در اقتصاد خرد است؛ اما در کشور ما اقتصاد کلان با بی‌ثباتی و تلاطم و اقتصاد خرد با سکون و رکود مواجه است.

اخبار یادداشت

    شنبه، ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • وارونگی سیاست‌های آموزش عالی

    روز معلم و استاد نه فقط بزرگداشت مقام معلم، بلکه فرصتی برای تاملی عمیق در باب سرنوشت نهاد آموزش، به‌ویژه دانشگاه، در ساختار سیاستگذاری کشور است. دانشگاه به‌عنوان یکی از ارکان بنیادین توسعه فکری، علمی، اقتصادی و اجتماعی، باید نهادی مولد ایده، فضیلت، دانایی و نوآوری باشد. اما امروز با پرسشی بنیادین مواجهیم: چرا دانشگاه در ایران ثروت تولید نمی‌کند و پیشران تحولات نیست؟ چرا نهاد دانشگاه به‌جای پیشتازی در علم و صنعت، به انباری از فرم‌های شکلی و سیاست‌های فرساینده بدل شده است؟ این وضعیت حاصل مجموعه‌ای از سیاست‌های وارونه و بارهای تحمیلی است که نه‌تنها با فلسفه دانشگاه سازگار نیست، بلکه آن را به سمت تضعیف جایگاه دانشگاه سوق می‌دهد.
  • تسهیل‌گری گردش وجوه؛

    روزنامه شماره ۶۲۷۸

    نقش بانک‌ها در تامین مالی زنجیره‏‏‌ای

    تامین مالی زنجیره‏‏‌ای (Supply Chain Finance - SCF)، به‏‏‌عنوان یک سازوکار مالی موثر در بهینه‏‏‌سازی جریان نقدی، کاهش ریسک‏‏‌های مالی و ارتقای کارآیی در طول زنجیره‏‏‌های تامین جهانی، نقش اساسی در پویایی‏‏‌های اقتصادی ایفا می‌کند. این مقاله، با اتخاذ رویکردی تحلیلی و مبتنی بر داده‏‏‌های بین‌المللی، به بررسی تطبیقی نقش و عملکرد بانک‌های تجاری و توسعه‏‏‌ای در عرصه SCF می‏‏‌پردازد.
    جمعه، ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • آثار حادثه در بندر شهیدرجایی؛

    چهارمین شنبه، چهارمین مذاکره؛ اما در روزی دیگر

    دنیای اقتصاد: دور چهارم مذاکرات در شرایطی برگزار می‌شود که بندر شهید رجایی، مهم‌ترین بندر تجاری کشور، به یکی از تلخ‌ترین فجایع خود گرفتار شده است.
    پنجشنبه، ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • خلیج‌فارس؛ تحول جایگاه در اقتصاد سیاسی بین‌المللی

    ۱۰ اردیبهشت در تقویم ایرانی مصادف با روز ملی خلیج‌فارس است. پهنه‌ای آبی به وسعت تاریخ، با ژئوپلیتیک برجسته جهانی، تنوع فرهنگی جذاب و ظرفیت‌های ممتاز انرژی. از منظر این کلان تصویر است که جایگاه خلیج‌فارس به نقش مناطق در ژئوپلیتیک جهانی و ژئواستراتژیک رقابت قدرت‌های بزرگ پیوند می‌خورد و برجسته می‌شود.
  • بنزین چگونه با به‌هم‏‏‏‏‏‌خوردن تعادل، ناتراز شد؟

    روزنامه شماره ۶۲۷۷

    از خودکفایی تا واردات؛ سرگذشت پرچالش بنزین

    ایران با وجود دست‌‌‌‌‌‌یابی به خودکفایی مقطعی در تولید بنزین، در سال‌های اخیر با مشکل کسری بنزین مواجه شده‌است. این گزارش به‌طور جامع روند ناترازی بنزین در ایران در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴ را بررسی می‌کند. در این بازه، تولید و مصرف بنزین کشور دستخوش تغییرات چشمگیری شده و نقش سیاست‌ها و عملکرد وزارت نفت در شکل‌گیری یا مدیریت این وضعیت قابل‌توجه است.**
    چهارشنبه، ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • راهکار عبور از ناترازی گاز با نگاه ویژه به میدان پارس جنوبی بررسی شد

    روزنامه شماره ۶۲۷۶

    راه احیای گازی ایران

    ایران به واسطه ذخایر عظیم نفت و گاز طبیعی خود شناخته شده است و از نظر ذخایر اثبات‌شده در بین کشورهای برتر جهان قرار دارد. کشور ما تقریبا ۲۰۹ میلیارد بشکه ذخایر نفت خام دارد که چهارمین دارنده این ذخایر در سراسر جهان است.
    دوشنبه، ۰۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • مذاکرات ایران و آمریکا در دوران بازگشت ترامپ

    بازگشت دونالد ترامپ به کاخ‌سفید، چشم‌‌‌انداز روابط ایران و آمریکا را دگرگون کرده است. در چرخشی قابل‌‌‌توجه، دولت او موفق شده ایران را بار دیگر پای میز مذاکره بکشاند؛ نتیجه‌‌‌ای که پس از سال‌ها تنش، تحریم و بی‌‌‌اعتمادی راهبردی، بسیاری آن را نامحتمل می‌‌‌دانستند.
    یکشنبه، ۰۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • پایان سردرگمی،‌ آغاز تولید

    سال ۱۴۰۴ را با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» آغاز کردیم؛ شعاری که به‌درستی بر اهمیت زیرساختی سرمایه‌گذاری در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور تاکید دارد. در همین راستا، وزارت صنعت، معدن و تجارت با درک نیاز مبرم به بازنگری در فرآیندهای سرمایه‌گذاری صنعتی، بسته‌ای جامع و تحول‌محور را در قالب «دستورالعمل جدید سرمایه‌گذاری صنعتی» رونمایی کرد.
    شنبه، ۰۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • ویژگی‌های لازم برای یک وزیر اقتصاد

    فهم اینکه آیا فردی برای وزارت اقتصاد مناسب است یا خیر به این موضوع بر‌می‌گردد که کارکردها و وظایف وزارت اقتصاد چیست. وزارت اقتصاد در اساس وزارت امور دارایی بوده است؛ یعنی متولی اموال دولتی که بیشتر شرکت‌های دولتی هستند. نظارت بر شرکت‌های دولتی کمابیش با وزارت اقتصاد است، ولی در برخی امور با وزارتخانه‌های دیگر شریک است. مثلا تعیین مدیرعامل بانک کشاورزی با مشورت وزیر جهاد و تعیین مدیرعامل بانک مسکن با مشورت وزیر راه انجام می‌شود. بنابراین با توجه به حجم بالای شرکت‌های دولتی، مسوولیت سنگینی بر دوش وزارت اقتصاد است.
  • مروری بر زیرساخت‏‏‌های جذب سرمایه خارجی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس؛

    روزنامه شماره ۶۲۷۲

    آنچه از همسایگان می‌توان آموخت

    امارات متحده عربی، قطر و عمان هر یک با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت اقتصاد خود، استراتژی‌‌‌های متفاوتی را در پیش گرفته‌‌‌اند. امارات با ایجاد مراکز مالی مانند Dubai International Financial Center (DIFC) و Abu Dhabi Global Market (ADGM) و با بهره‌‌‌گیری از سیستم‌های حقوقی مبتنی بر قوانین عرفی انگلیسی و دادگاه‌‌‌های مستقل، محیطی شفاف و جذاب برای شرکت‌های بین‌المللی فراهم ساخته است. قطر از طریق Qatar Financial Center (QFC) با چارچوب حقوقی مشابه و مشوق‌‌‌هایی مانند مالکیت ۱۰۰درصد خارجی، به دنبال تنوع‌‌‌بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت است. در مقابل، عمان با تمرکز بر مناطق آزاد، ساده‌‌‌سازی قوانین و ارائه معافیت‌‌‌های مالیاتی را در پیش گرفته است و فاقد سیستم قضایی مستقل است. این رقابت نشان‌‌‌دهنده تلاش هر کشور برای بهره‌‌‌برداری از ظرفیت‌‌‌های منحصربه‌‌‌فرد خود در جذب سرمایه است. در این گزارش با مطالعه سه‌کشور قطر، امارات متحده عربی و عمان به بررسی تلاش‌‌‌های این کشورها در رقابت برای جذب سرمایه خارجی خواهیم پرداخت.
    جمعه، ۰۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • یادداشت صبا نوبری در هفته‌نامه تجارت‌فردا؛

    ایران چگونه به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شد؟

    دنیای اقتصاد: اگر می‌خواهید اسلحه بخرید یا می‌خواهید قهوه استحصال شده از مدفوع سنجاب گواتمالایی را تهیه کنید یا حتی اگر قصد خرید یا فروش اعضای بدن را دارید، فقط کافی است کمی در اینترنت جست‌وجو کنید. این روزها ایران به مهد بازارهای عجیب‌وغریب تبدیل شده است. هر جا عرضه و تقاضا وجود داشته باشد، بازار شکل می‌گیرد و در ایران این اصل به شکلی خلاقانه و گاه غیرمتعارف، از بازارهای قانونی با قدمت چندصدساله تا بازارهای غیرقانونی زیرزمینی، نمود یافته است. به خاطر همین است که می‌گویند اینجا از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود.
    چهارشنبه، ۰۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • چاه ژاپن بر سر راه اقتصاد چین

    نگاه عمومی در چین آن است که دولت ترامپ تلاش می‌‌کند چین را به افتادن در چاهی وادار کند که در گذشته آمریکا برای اقتصاد ژاپن کَند. اشاره ضمنی برخی از یاران ترامپ به لزوم دستیابی آمریکا به پیمانی شبیه به پیمان پلازا که در سال ۱۹۸۵ توسط وزرای خارجه کشورهای نزدیک به ایالات‌متحده از جمله ژاپن برای حل مساله تقویت شدید دلار در برابر سایر ارزها و کسری تراز تجاری آمریکا امضا شد، این ظن را برای چینی‌‌ها ایجاد کرده است که تیم ترامپ می‌‌خواهد همان بلایی را که حدود ۴۰سال پیش آمریکا بر سر اقتصاد ژاپن آورد و سبب شد ژاپن ده‌‌ها سال از پیامدهای منفی آن قد راست نکند، اکنون بر سر چین بیاورد.
  • تزریق امید به جامعه ناامید

    جامعه ایرانی بیشتر از هر چیزی به شکل‌گیری شادی جمعی نیاز ضروری دارد، اما این موضوع مهم نه‌تنها نادیده گرفته می‌شود بلکه اگر جایی چراغی هم روشن شود سنگی به سویش نشانه می‌گیرند.
    سه‌شنبه، ۰۲ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • طراحی بازار برای اقتصاد بازار

    مزایای اقتصاد بازار از سویی و آسیب‌ها و پیامدهای زیانبار رفاهی مداخله قیمتی دولت در بازارها از سوی دیگر، مساله‌ای است که در اقتصاد ایران زیاد درباره آن صحبت شده است. در این میان اما آنچه کمتر از آن سخن رفته، چگونگی و سازوکار این ‌گذار با کمترین موانع و هزینه‌های اقتصادی-اجتماعی است.‌ گذار از اقتصادی با دولت قیمت‌گذار به اقتصاد بازار آزاد، با مخاطراتی احتمالی همچون نوسانات قیمت و تاثیرات منفی اجتماعی همراه است. این‌ گذار همچنین می‌‌‌تواند هزینه‌‌‌های زندگی را دست‌کم در کوتاه‌مدت برای اقشار ضعیف جامعه افزایش دهد و باعث تغییر در الگوهای مصرف و تصمیم‌گیری‌‌‌های اقتصادی شود. مهم‌ترین چالش‌‌‌های نهادی این‌ گذار اما مقاومت گروه‌‌‌های ذی‌نفع برخوردار از رانت قیمت‌گذاری دولتی و ضعف زیرساخت‌‌‌های حقوقی-نظارتی برای جلوگیری از انحصار و تبانی است.
    دوشنبه، ۰۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
  • سال سخت تجارت فولاد ، لزوم همدلی و چاره اندیشی

    صنعت فولاد ایران به عنوان یکی از صنایع اساسی و استراتژیک کشور در سال ۱۴۰۳ با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم کرد.
  • در جست‌‌‌وجوی تعادل پایدار: نظریه بازی‌‌‌ها و آینده توافق

    در بحبوحه مذاکرات میان ایران و ایالات‌متحده، نگاه‌‌‌ها عمدتا معطوف به پیش‌بینی سرانجام احتمالی این گفت‌‌‌وگوهاست. در این یادداشت، به‌‌‌جای تمرکز بر پیش‌بینی نتیجه نهایی، از منظر نظریه بازی‌‌‌ها می‌‌‌کوشم روند مذاکرات و راهبردهای کلیدی را بررسی کنم. نظریه بازی‌‌‌ها چارچوبی تحلیلی ا‌‌‌ست که به ما کمک می‌کند تا رفتار بازیگران مختلف را در دنبال کردن سود خود و در مواجهه با یکدیگر، به‌‌‌ویژه هنگامی که تصمیم‌‌‌هایشان بر هم تاثیر می‌‌‌گذارد، بهتر درک کنیم.
    یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
  • سیاست ارزی پساتوافق

    در آستانه توافقی که می‌‌تواند فضای بین‌المللی اقتصاد ایران را دگرگون کند، همه نگاه‌‌ها به بازار ارز دوخته شده است؛ بازاری که بیش از یک‌دهه، زیر بار فشار تحریم‌‌ها، مقررات متناقض، رانت‌‌های گسترده و سیاست‌‌های پرنوسان، شکل طبیعی و عقلانی خود را از دست داده است. بازار ارز زمانی می‌تواند به شکل کارآمد نیازهای جامعه را برطرف کند که از زیر بار این فشارها که بعضا نام سیاست ارزی به خود داده است، رها شود.
    جمعه، ۲۹ فروردین ۱۴۰۴
  • محمد طاهری؛ سردبیر هفته‌نامه تجارت‌فردا تشریح کرد؛

    امتناع از اصلاحات اقتصادی چه سرنوشتی برای توافق رقم می‌‌زند؟

    دنیای اقتصاد: پایداری و بهبود عملکرد اقتصاد ایران با فرض موفقیت در مذاکرات، به اصلاحات اقتصادی بستگی دارد؛ منظور سازوکاری است که اقتصاد دستوری، دولتی، درون‌گرا و انحصاری را به اقتصادی آزاد، خصوصی، برون‌گرا و رقابتی تبدیل کند.
    شنبه، ۳۰ فروردین ۱۴۰۴
  • دستورکار بن‌سلمان در تهران؛ تقارن امنیت و توسعه

    سفر امیر خالد بن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر دفاع پادشاهی عربستان سعودی، را می‌توان نقطه‌عطف توافق پکن و روابط احیاشده ایران و عربستان در طول دو سال گذشته دانست که در فضای کنونی می‌تواند از چهار منظر بین‌المللی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و روابط دوجانبه حائز اهمیت باشد.
    چهارشنبه، ۲۷ فروردین ۱۴۰۴
  • نقش مساعد منطقه در مذاکرات

    نقش مناطق در ژئوپلیتیک جهانی و رقابت قدرت‌های بزرگ جایگاه تعیین‌کننده‌ای است. به‌ویژه منطقه خاورمیانه و زیرسیستم خلیج فارس که گرانیگاه انرژی و کانون اقتصاد سیاسی بین‌المللی است. از منظر تحول در این جایگاه در طول یک دهه گذشته است که شاهد تغییر نقش بازیگران شورای همکاری و در راس آنها عربستان سعودی و امارات در مناقشه ایران و آمریکا از دنباله‌روی به بی‌طرفی فعال و سازنده هستیم.
  • فرصتی برای مذاکره‏‏‌کنندگان قدیمی

    پس از دور نخست مذاکرات هسته‌ای ایران و ایالات‌متحده در مسقط، دو طرف، مذاکرات را سازنده خواندند و برای هفته آینده قرار دور بعد را گذاشتند. جامعه و بازار نیز با ایجاد امید، واکنش‌های قابل‌توجهی به این قدم نخست نشان داد. اما واقعیت همیشه کمی از آنچه در رسانه و افواه دیده می‌شود «رقیق‌تر و دقیق‌تر» است.
    سه‌شنبه، ۲۶ فروردین ۱۴۰۴
  • تورم: آیا واقعا راهکاری وجود ندارد یا ما بلد نیستیم؟

    می‌‌‌توان اذعان داشت که قریب به اتفاق خوانندگان این یادداشت، آثار تورم را در زیست روزمره خود لمس کرده‌‌‌اند. به‌خصوص بعد از سال ۹۷ که تورم وارد ارقام بالاتری شد و نااطمینانی‌های شدیدتری را تحمیل کرد، سایه شوم این پدیده، گریبان‌‌‌گیر اقتصاد ایران بوده است. البته قبل از آن نیز، زمانی که کشور سرشار از درآمدهای نفتی در دهه ۸۰ شمسی بود، تورم بالا حاضر بود و بررسی تاریخی این مساله، اجماعی را در ذهن متبلور می‌کند که احتمالا سیاستگذار به روش‌های علمی کنترل تورم توجهی ندارد.
    دوشنبه، ۲۵ فروردین ۱۴۰۴
  • گذار اعراب از دنباله‌روی به بی‌طرفی فعال و سازنده در معادله ایران و آمریکا

    روزنامه شماره ۶۲۶۳

    استقبال شیخ‌نشین‌ها از مذاکرات

    پایان موفقیت‌آمیز دور اول مذاکرات ایران و آمریکا به میزبانی سلطان‌نشین عمان با استقبال گسترده بازیگران شورای همکاری خلیج فارس مواجه شد. وزرای خارجه امارات، عربستان، قطر و کویت، در گفت‌وگو با سید بدر البوسعیدی، همتای عمانی خود، بر اهمیت این گفت‌وگو و میزبانی مسقط تاکید کردند.
    یکشنبه، ۲۴ فروردین ۱۴۰۴
  • یادداشت عباس آخوندی در شبکه اجتماعی ایکس؛

    لزوم حفاظت از فرایند مذاکره

    دنیای اقتصاد: به باور عباس آخوندی پس از گذشت بیش از چهار دهه اکنون زمان آن فرا رسیده‌است تا منازعه میان ایالات متحده و ایران مدیریت و ترک شود. مشروط بر آن‌که طرفین از فرایند مذاکره حفاظت کنند.
  • آینده سرمایه‌گذاری در ایران در ۴ سناریو بررسی شد؛

    روزنامه شماره ۶۲۶۲

    جنگ تجاری آمریکا با جهان و توافق ایران

    در مقابل ترامپی که در دنیای خیالی خود زندگی می‌‌کند، به نتایج نمی‌‌اندیشد و نمایش اعمال درد برای او از واکنش‌‌ها مهم‌تر است، طبقه نظریه بازی‌‌ها ایران میان دو سناریوی ممکن «تسلط تشدید» (Escalation Dominance) یا «شکار گراز» (Stag Hunt) قرار دارد. در سناریوی «تسلط تشدید»، یکی از طرفین منازعه قادر است سطح درگیری را به‌گونه‌‌ای بالا ببرد که برای حریف زیان‌‌بار یا پرهزینه باشد، بی‌‌آنکه حریف توان پاسخ‌گویی متقابل مشابه را داشته باشد و در سناریوی «شکار گراز»، دو کشور باید تصمیم بگیرند که آیا همکاری کنند تا از یک فرصت سودمند (شکار گراز) بهره‌‌برداری کنند یا به ‌‌جای آن به تنهایی شکار خرگوشی ساده را انجام دهند. در اینجا نیز تشدید می‌‌تواند رخ دهد، اگر یکی از طرف‌‌ها از همکاری با طرف دیگر خودداری کند.
  • همراهی دولت و توسعه‏‏‌گر برای عبور از بحران

    «بازدید و سرکشی از محل فعالیت یک تولیدکننده و سرمایه‌گذار که با هدف ارتقای وضعیت اقتصادی کشور و تولید ثروت در جامعه به میدان آمده، یک امر امیدآفرین و اعتمادزاست. نباید مرعوب برخی فضاسازی‌‌‌ها شد و بازدید از یک بنگاه تولیدی که با همت یک سرمایه‌گذار تاسیس شده را امری مذموم و ناپسند تلقی کرد.» سخنان فوق بخشی از اظهارات رئیس دستگاه قضا در نشست شورای‌‌‌عالی قوه قضائیه است. سخنانی امید‌‌‌بخش که نشان‌دهنده آن است که نه‌تنها رویکرد نظام و قوه قضائیه به امر سرمایه و سرمایه‌گذاری تغییر کرده، بلکه نشان‌دهنده آن است که جناب آقای محسنی‌اژه‌‌‌ای، ریاست دستگاه قضا اشراف کاملی بر شرایط موجود و جزئیات دارند که این مهم را باید ستود و به آینده پیش رو مطمئن شد.
    شنبه، ۲۳ فروردین ۱۴۰۴
  • نقطه عطفی در بازار جهانی هنر:

    رکوردی تاریخی در حراج ساتبیز هنگ‌کنگ، و بازتعریف مرکز ثقل بازار هنر

    دنیای اقتصاد: در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ (۲۱ فروردین ۱۴۰۴)، خانه حراج ساتبیز هنگ‌کنگ صحنه رویدادی شد که می‌توان آن را نه فقط نقطه عطفی در تاریخ هنر چین، بلکه نشانه‌ای از جابه‌جایی ژئوهنری قدرت در مقیاس جهانی دانست.
  • رفع عملی تحریم

    اگر بپذیریم با وجود همه موانع و نواقص و بیماری‌های مزمن، بزرگ‌ترین مشکل پیش‌روی اقتصاد ایران تحریم‌های آمریکاست، دولتی می‌تواند ریل اقتصاد را تغییر دهد که قادر باشد تحریم‌های ایالات‌متحده را به شکل عملی رفع کند.
    پنجشنبه، ۲۱ فروردین ۱۴۰۴
  • قلاب اقتصادی مذاکرات

    لری سامرز، اقتصاددان برجسته، جمله‌ای دارد که می‌گوید: «در تاریخ، لحظاتی وجود دارد که انتخاب‌های یک ملت، شاید مسیر نسل‌ها را تعیین کند.» حال، ایران و آمریکا بار دیگر به میز مذاکره بازگشته‌اند؛ جایی که شاید دور جدیدی از گفت‌وگوهای مسقط، رویدادی تاریخی در سرنوشت روابط دو کشور را رقم بزند. اگرچه مذاکرات پیش ‌رو به‌نظر سخت‌تر از همیشه خواهد بود، اما در دل همین سختی‌ها، فرصت‌هایی نهفته است که می‌تواند آینده ایران را دگرگون کند.