رکوردشکنی در ذخیرهسازی برق‌‌‌آبی
پیش از این، ایالات متحده توجه زیادی به توسعه نیروگاه‌های ذخیرهسازی انرژی متمرکز کرده است. ظرفیت این نیروگاه‌ها در آمریکا از سال ۲۰۲۰ تا کنون ۱۵ برابر شده و به حدود ۳۰ گیگاوات رسیده است. نوزده ایالت آمریکا نیز حداقل ۱۰۰ مگاوات ظرفیت ذخیرهسازی نیروگاهی را نصب کرده‌‌‌اند. بر اساس آمار «انجمن بین‌المللی برق‌‌‌آبی»، از مجموع ۲۴.۶ گیگاوات ظرفیت جدید برق‌‌‌آبی جهان در سال ۲۰۲۳، نزدیک به ۶۰ درصد متعلق به چین است. از این میزان، ۷.۷۵ گیگاوات صرف نیروگاه‌های برق‌‌‌آبی پمپی شده است، فناوری ذخیرهسازی مقرون‌‌‌به‌‌‌صرفه و بلندمدتی که با پمپاژ آب به ارتفاع در پیک مصرف و برگشت آن در زمانی دیگر برق را تامین می‌‌‌کند.
برنده میدان
از زمان اعلام هدف انتشار کربن صفر خالص، چین توسعه پروژه‌های برق‌‌‌آبی خود را شتاب بخشیده است. تا پایان ۲۰۲۳، ظرفیت نصب‌‌‌شده برق‌‌‌آبی این کشور به حدود ۴۳۶ گیگاوات رسیده است؛ رقمی که بیش از یک‌‌‌سوم ظرفیت انرژی بادی و خورشیدی چین (۱۲۰۰ گیگاوات) را تشکیل می‌دهد و بیش از ۷۵ درصد ظرفیت برق‌‌‌آبی آسیا را شامل می‌شود. طبق گزارش انجمن بین‌المللی انرژی برق‌‌‌آبی، بیش از ۲۰۰ گیگاوات پروژه پمپی در دست اجرا یا تصویب‌‌‌شده وجود دارد. این عدد به این معناست که چین فراتر از هدف ۱۲۰ گیگاواتی تا ۲۰۳۰ خواهد رفت و احتمالاً تا پایان این دهه میلادی به ۱۳۰ گیگاوات خواهد رسید. تصویب قانون جدید انرژی در ژانویه ۲۰۲۵ نیز شرایط ساخت‌‌‌وساز پروژه‌های پمپی را تسهیل کرده و جایگاه چین را در ذخیرهسازی جهانی مستحکم‌‌‌تر ساخته است.
نیروگاه برق‌‌‌آبی پمپی بیش از ۹۰ درصد ظرفیت ذخیرهسازی بلندمدت جهان را در اختیار دارد و به عنوان فناوری پیشرو در ذخیرهسازی انرژی تجدیدپذیر شناخته می‌شود. بزرگ‌ترین نیروگاه از این نوع، فنگ‌‌‌نینگ است. ظرفیت این پروژه ۳.۶ گیگاوات با ۱۲ واحد پمپاژ-توربین است و می‌تواند در یک چرخه تا ۴۰ گیگاوات‌‌‌ساعت برق تولید کند. این نیروگاه سالانه ۶.۶۱ تراوات‌‌‌ساعت برق به شبکه تزریق می‌‌‌کند و برای پمپاژ ۸.۷۱ تراوات‌‌‌ساعت مصرف می‌‌‌کند؛ یعنی بازده انرژی نزدیک به ۷۶ درصد دارد.
رقابت جهانی
چین تنها کشوری نیست که به فناوری نیروگاه‌های برق‌‌‌آبی پمپی چشم دوخته؛ در منطقه آسیا-اقیانوسیه، کشورهایی مانند استرالیا، فیلیپین، ویتنام، تایلند و لائوس در حال به‌‌‌روزرسانی قوانین برای افزایش پروژه‌های پمپی هستند. اندونزی و مالزی نیز مدل‌های ترکیبی برق‌‌‌آبی-خورشیدی را در دست بررسی دارند. پروژه‌هایی همچون HumeLink در استرالیا و طرح شبکه فوق‌العاده انرژی اندونزی با هدف یکپارچه‌‌‌سازی بیشتر برق‌‌‌آبی در دستور کار قرار دارند. استرالیا برنامه‌‌‌ریزی کرده تا سال ۲۰۳۰ در حدود ۸۲ درصد برق خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کند.
جاماندگی آمریکا
ایالات متحده با ۲۱.۲ گیگاوات ظرفیت نیروگاه‌های برق‌‌‌آبی پمپی در ۴۳نیروگاه، حدود ۷۰ درصد از ذخیرهسازی بزرگ مقیاس خود را از این طریق تامین می‌‌‌کند. اما از دهه ۱۹۹۰، هیچ نیروگاه جدید بزرگی ساخته نشده است. با این حال، از سال ۲۰۱۷ تاکنون، کمیسیون فدرال تنظیم‌‌‌گری انرژی (FERC) ۴۹ مجوز اولیه برای پروژه‌های نیروگاه‌های برق‌‌‌آبی پمپی صادر کرده است. اما مسیر توسعه این نیروگاه‌ها در آمریکا با موانع سیاسی و زیست‌‌‌محیطی مواجه است. چالش‌‌‌های کمبود زمین، منابع آبی و عدالت زیست‌‌‌محیطی در کنار پیشنهاد دولت ترامپ برای کاهش بخش‌هایی از بودجه قانون کاهش تورم (IRA) در حوزه انرژی پاک، و حمایت از سوخت‌‌‌های فسیلی، شرایط را دشوار کرده است.
چین با سرمایه‌‌‌گذاری گسترده در نیروگاه‌های برق‌‌‌آبی پمپی، مسیر متفاوتی نسبت به غرب در حوزه ذخیرهسازی انرژی در پیش گرفته است. این استراتژی، نه‌‌‌تنها ظرفیت‌‌‌های داخلی انرژی تجدیدپذیر را توسعه می‌دهد، بلکه چین را به نخستین ذخیره‌‌‌ساز بلندمدت انرژی در جهان تبدیل می‌‌‌کند. در مقابل، ایالات متحده با پتانسیل بالا در ذخیرهسازی محدود و موانع سیاسی و محیط‌‌‌زیستی، با چالشی عمده روبه‌رو است تا بتواند جایگاه خود را در عصر کم‌‌‌کربن حفظ کند.
