زوال جنگلهای زاگرس چگونه رقم خورد
سه‌‌‌‌‌‌گانه ساده حل بحران
حمید ظهرابی معتقد است؛ حل چالش بزرگ زاگراس(آنطور که در دنیا برای حفاظت از تنوع محیط‌زیست مرسوم شده‌است)، تنها منوط به این سه گزاره خواهد بود: «حفاظت کنیم، بهرهبرداری پایدار انجام دهیم و منافع حاصل شده را عادلانه تقسیم کنیم.»
به گزارش «ایرنا» حمید ظهرابی در نشست تخصصی کارکردها، تنوع‌زیستی و ارزش‌گذاری اقتصادی زاگرس با اشاره به اینکه موضوع زاگرس با رویکردهای متنوع به‌عنوان یکی از اولویت‌‌‌‌‌‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست تعیین‌شده‌است، گفت: برای رسیدن به یک برنامه درست در مرحله کسب نظر از اقشار مختلف هستیم، متخصصان دانشگاهی و محققان را دعوت می‌کنیم، سخنانشان را می‌‌‌‌‌‌شنویم، چالش را با همدیگر تحلیل می‌کنیم و اگر قرار باشد که به یک برنامه مدون برسیم حتما با مشارکت و حضور همه ذی‌نفعان برنامه‌‌‌‌‌‌ریزی خواهیم کرد.
وی ادامه‌داد: کشور ما در حوزه تنوع‌زیستی از کشورهای بسیار مهم است، ایران به علت قرارگرفتن در محل تلاقی چندین اکوسیستم و اقلیم متنوع شرایط خاصی دارد، ایران دارای ۹اکوسیستم از ۱۱ اکوسیستم دنیا است، ۴۱نوع تالاب از ۴۲ نوع تالاب دنیا را دارد.
ظهرابی گفت: ۲نقطه داغ تنوع‌زیستی در کشور وجود دارد که شامل هیرکانی و زاگرس-آناتولی است که با هم تلاقی پیدا می‌کنند و این یکی از خصوصیات ویژه است که ما داریم؛ در واقع از حدود بیش از ۳۰نقطه داغ تنوع‌زیستی دنیا ۲ نقطه در ایران است، برای حفاظت از تنوع‌زیستی کشور ۳۲۷منطقه چهارگانه داریم که ۴۴ اثر طبیعی ملی، ۳۳ پارک ملی، ۵۵ پناهگاه حیات‌وحش و ۱۹۵منطقه حفاظت شده‌است که حدود ۲۰میلیون هکتار یعنی ۱۲درصد از خاک کشور را دربر می‌گیرد. در این مناطق طبیعتا حفاظت از تنوع‌زیستی در اولویت قرار دارد. وی ادامه‌داد: گفته می‌شود بیش از ۸هزار و ۶۰۰ گونه گیاهی در کشور وجود دارد که یک‌سوم بومی ایران هستند. همچنین در کشور ۲۰۹گونه پستاندار، ۲۳دوزیست، ۲۷۴خزنده، ۳۰۲گونه ماهی و ۵۷۹گونه پرنده وجود دارد، حدود ۹۷۰ گونه ماهی دریایی داریم که این نشان می‌دهد؛ کشور واقعا از نظر تنوع‌زیستی اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد.
ظهرابی گفت: مهم‌ترین خصوصیات زاگرس درخت بلوط است، در کنار بلوط درختان بنه و زلزالک هم در رویشگاه‌های زاگرس دیده می‌شود. این منطقه به‌عنوان یکی از کانون‌های داغ تنوع‌زیستی ایرانی-آناتولی ثبت شده‌است، حدود ۲.۳میلیون هکتار محدوده زاگرس جزو مناطق تحت‌حفاظت محیط‌زیست است که به‌عنوان مناطق چهارگانه می‌‌‌‌‌‌شناسیم، حدود ۷۵۰هزار هکتار هم مناطق شکار ممنوع است که به‌نوعی مدیریت حفاظت در آنها اعمال می‌شود، در مجموع بیش از سه‌میلیون هکتار از محدوده زاگرس تحت‌حفاظت سازمان محیط‌زیست است که یک‌میلیون هکتار یعنی ۲۰درصد آن جنگل است.
ظهرابی با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی زاگرس تصریح کرد: جنگلهای زاگرس با دو تهدید عمده مواجهند؛ از یک‌سو تغییر اقلیم و از سوی دیگر فشارهای انسانی. چرای دام غیراصولی فراتر از ظرفیت طبیعی این جنگل‌‌‌‌‌‌ها بوده و کار به‌جایی رسیده‌است که زادآوری طبیعی درختان در بسیاری از نقاط از بین‌رفته و کمتر نقطه‌‌‌‌‌‌ای در زاگرس وجود دارد که بتوان نهال‌‌‌‌‌‌هایی با سنین مختلف را مشاهده کرد؛ این‌یعنی چرخه طبیعی بازتولید جنگل مختل شده و این اکوسیستم در مسیر نابودی قرارگرفته‌است.
وی ادامه‌داد: این روند باعث فرسایش خاک، افزایش گردوغبار و بروز آفات و بیماری‌ها شده‌است. برخی از این‌گونه‌‌‌‌‌‌های آفت، پیش‌‌‌‌‌‌تر نیز در جنگل‌‌‌‌‌‌ها حضور داشتند و طبیعت توان کنترل آنها را داشت، اما دخالت‌های انسانی باعث بر هم خوردن این توازن طبیعی شده و حالا آفات در جنگل‌‌‌‌‌‌ها غالب شده‌اند. معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست به تاثیر عوامل اقتصادی نیز اشاره کرد و گفت: فشار اقتصادی بر جوامع محلی باعث بهرهبرداری غیراصولی از منابع جنگلی از جمله تولید زغال از چوب درختان زاگرس شده‌است. کشت محصولات غیرقانونی و افزایش آتش‌سوزی‌‌‌‌‌‌ها نیز ناشی از همین وضعیت است. متاسفانه در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از این آتش‌سوزی‌‌‌‌‌‌ها عمدی بوده و این در حالی است که بهترین بخش‌های جنگل زاگرس با دستان خود ما در حال نابودی است.
