آسیب‌پذیری کشورهای کم‌درآمد از تغییرات اقلیمی
به گزارش «ایرنا» گزارش جدید بانک جهانی درباره خطرات اقلیمی و فقر در خاورمیانه و شمال آفریقا تحلیل نوآورانه‌‌‌‌‌‌ای از پیوند میان مخاطرات اقلیمی و فقر در سطح خرد ارائه می‌دهد.
این مطالعه با استفاده از داده‌های ماهواره‌‌‌‌‌‌ای نقشه‌‌‌‌‌‌برداری مکانی با وضوح بالا و اطلاعات حاصل از نظرسنجی‌‌‌‌‌‌های خانوار تصویر دقیقی از نحوه توزیع جغرافیایی جمعیت‌هایی که همزمان در معرض آسیب‌های اقلیمی و فقر قرار دارند، ترسیم کرده‌است. این گزارش به‌ویژه به نیاز سیاستگذاران برای طراحی راهبردهای انطباق اقلیمی پاسخ می‌دهد و بر لزوم توجه ویژه به کشورهای با درآمد پایین یا دولت‌های شکننده که در‌برابر گرمایش جهانی خشکسالی و آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند، تاکید دارد. یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد؛ سه‌گانه تهدیدهای زیست‌محیطی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا(منا) در معرض سه خطر اقلیمی اصلی قرار دارد: آلودگی شدید، گرمای مفرط و خشکسالی مزمن و کشورهایی چون عراق، مصر، ایران و مراکش در معرض همپوشانی این سه تهدید هستند.
همچنین همپوشانی فقر و قرارگیری در معرض خطر، دومین تهدید این منطقه است زیرا تقریبا تمام جمعیت‌های در فقر شدید در منطقه منا در معرض دست‌کم یک مخاطره اقلیمی قرار دارند؛ یمن، جیبوتی، مصر و مراکش بیشترین همپوشانی میان فقر و قرارگیری در معرض خطر را تجربه می‌کنند.
نقاط آسیب‌پذیر چندگانه سومین مشکلی است که بانک جهانی به آن اشاره دارد و در این‌باره معتقد است: مناطقی نظیر صنعا(یمن)، نورد اونست(مراکش) و الدقهلیه(مصر) به‌عنوان نقاطی شناسایی شده‌اند که در آنها فقر، قرارگیری در معرض چندین خطر اقلیمی و ظرفیت سازگاری ضعیف همزمان وجود دارند. این گزارش تاکید دارد؛ شهرهای بزرگ در معرض خطر دوگانه قرار دارند به‌طوری که کلان‌شهرهایی چون مکه، جیزه و بغداد دارای جمعیت زیادی هستند که همزمان با گرمای شدید و آلودگی PM۲.۵ بالا مواجهند؛ موضوعی که تبعات جدی برای سلامت عمومی و بهره‌وری اقتصادی دارد. افت بازدهی در بخش کشاورزی موضوع دیگری است که بانک‌مرکزی به آن توجه کرده‌است؛ بر این اساس زمین‌‌‌‌‌‌های کشاورزی در کشورهایی چون ایران، سوریه و مراکش با افت بازدهی مواجه هستند زیرا همزمان با خشکسالی و آلودگی هوا روبه‌رو هستند.
مناطق خراسان ایران و جنوب مراکش به‌شدت آسیب‌پذیر گزارش شده‌اند. دسترسی ضعیف به خدمات و اثر تشدید درگیری‌ها نیز در این گزارش مورد تاکید قرارگرفته‌است زیرا جمعیت‌های آسیب‌پذیر اغلب در مناطقی زندگی می‌کنند که به خدمات پایه‌ای مانند آموزش بهداشت و بازار دسترسی ندارند. مناطقی مانند قنیطره(سوریه) و حجه(یمن) با درگیری‌های مسلحانه و زیرساخت‌های ناکافی همزمان دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بانک جهانی با اشاره به منشأ انسانی آلودگی هوا در منطقه، بر این باور است که برخلاف باورهای گذشته مبنی‌بر نقش غالب گردو غبار طبیعی، منابع انسانی مانند فعالیت‌های صنعتی و حمل‌ونقل، عامل اصلی آلودگی هوای منطقه‌اند؛ به‌ویژه در نواحی شهری.
همچنین بیشترین شدت گرما در کشورهای خلیج‌فارس رخ‌داده‌است به‌طوری که این منطقه شدیدترین سطوح استرس گرمایی(WBGT) را تجربه می‌کنند؛ به‌عنوان نمونه در دمام عربستان‌سعودی دمای WBGT به بیش از ۴۱.۵درجه سانتی‌گراد می‌رسد که تهدیدی جدی برای سلامت و کارآیی نیروی کار محسوب می‌شود. نابرابری‌‌‌‌‌‌های شدید در آسیب‌پذیری درون کشورها موضوع دیگری است که بانک جهانی در گزارش خود به آن پرداخته است؛ بر این اساس حتی در درون یک کشور نیز شکاف‌‌‌‌‌‌های زیادی در میزان آسیب‌پذیری مشاهده می‌شود. در برخی مناطق درون کشورها شاخص آسیب‌پذیری از ۰.۴۲ فراتر رفته که نشان‌دهنده ضرورت سیاستگذاری محلی‌شده به‌جای رویکردهای کلان نگر است.
