پایان فرار مالیاتی با حسابرسی هوشمند

مالیات جزو مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌‌ها و منبعی برای اداره کشور است. کشورهایی که در دریافت مالیات از همگان موفق عمل می‌کنند، منابع لازم را برای اداره کشور و ارائه خدمات باکیفیت به شهروندان در اختیار دارند.

یکی از اقدامات مهم در راستای تحقق بودجه بدون نفت و استقرار نظام مالیاتی کارآمد و پاسخگو به هزینه‌‌های جاری کشور، تمرکز بر توسعه داده‌‌محوری در راستای جلوگیری از فرار مالیاتی مؤدیان فعلی و شناسایی مؤدیان جدید است که این اقدام مهم و اساسی با تکیه بر تقویت حسابرسی سیستمی و هوشمندسازی نظام مالیاتی به وقوع خواهد پیوست.

افزایش درآمدهای مالیاتی دولت تنها یکی از نتایج هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور است. موضوع مهم دیگر این است که دولت وظیفه دارد به دریافت مالیات از همگان بپردازد و آن را در راستای ارائه خدمات به عموم مردم به کار بیندازد. هوشمند و سیستمی‌‌سازی روندهای مالیاتی کشور به نفع مؤدیان قانونمند است. زیرا بستری برای مقابله با فراریان مالیاتی به وجود می‌‌آورد و از اعمال فشار اضافی بر کسانی که مرتب مالیات پرداخت می‌کنند، جلوگیری می‌کند. از طرف دیگر، هوشمندسازی نظام مالیاتی به افزایش شفافیت امور منجر می‌شود و اعتماد بیشتر مردم را به روندهای اجرایی کشور به دنبال دارد.

در یک نظام مالیاتی به‌روز و هوشمند، امکان مقابله با فعالیت‌‌های واسطه‌‌ای به وجود می‌‌آید و همین امر زمینه را برای حمایت از بخش‌‌های مولد و جذاب‌‌سازی این حوزه به وجود می‌‌آورد. به این ترتیب با تکیه بر تقویت حسابرسی سیستمی علاوه بر امکان اخذ مالیات از فعالیت‌‌های مخرب مقابل تولید، امکان شناسایی و جلوگیری از فرار مالیاتی نیز مبتنی بر توسعه داده‌‌محوری و تقاطع‌‌گیری اطلاعات فراهم می‌شود که در نهایت به تحقق بودجه بدون نفت و درآمدزایی پایدار بودجه و تامین هزینه‌‌های جاری بودجه از محل مالیات منجر خواهد شد.

در همین رابطه پیرامون اهمیت تقویت حسابرسی سیستمی و حرکت به سمت هوشمندسازی نظام مالیاتی و مزیت‌‌های کلیدی آن در زمینه توسعه عدالت مالیاتی، تقویت کارآمدی نظام مالیاتی و همچنین کاهش خطاهای انسانی در اخذ مالیات با دو تن از نمایندگان مجلس، آقایان جعفر قادری رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی مجلس شورای اسلامی و همچنین غلامرضا شریعتی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند.

 تحقق عدالت اجتماعی و درآمدهای پایدار

جعفر قادری رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی مجلس با اشاره به اهمیت هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور خاطرنشان کرد: قوانین خوبی در مجلس در زمینه مالیات داریم که از آن جمله می‌توان به قانون مالیات بر عایدی سرمایه اشاره کرد. اجرای این قوانین می‌توانند کمک‌‌کننده باشند. اجرای آنها در گرو استفاده از سامانه‌‌ها و سیستم‌ها و هوشمندسازی روندهای مالیاتی کشور است. یکی از مهم‌ترین اقدامات در راستای تحقق عدالت مالیاتی، جایگزینی داده‌‌محوری به جای ممیزمحوری از مسیر تقویت حسابرسی سیستمی است.

قادری گفت: هوشمندسازی روندهای مالیاتی کشور مثبت ارزیابی می‌شود و راهکاری برای افزایش درآمدهای مالیاتی دولت است. همچنین از طریق استفاده از سامانه‌‌ها در حوزه مالیاتی می‌توانیم به افزایش عدالت اجتماعی و مالیاتی برسیم.

دریافت مالیات حقه از همگان تنها به لحاظ افزایش درآمدهای دولت اهمیت ندارد.

مساله دیگر این است که دولت وظیفه دارد به دریافت مالیات حقه از همگان بپردازد و آن را در راستای اداره کشور و ارائه خدمات با کیفیت به مردم به کار بیندازد. سیستم‌ها و سامانه‌‌ها ابزار مناسبی در راستای تحقق این هدف هستند.

همچنین او تاکید کرد: دنیا در حال استفاده از ظرفیت‌‌های الکترونیک است. ما هم باید از این فرصت به نحو احسن استفاده کنیم. سامانه‌‌ها دقت انجام کارها را افزایش می‌دهند. در روندهای دستی و ممیزمحور امکان بروز اشتباهات انسانی یا برخی سوءاستفاده‌‌ها وجود دارد. اما وقتی همه چیز به صورت سیستمی پیش برود، امور شفاف می‌شود و زمینه فساد و رانت از بین می‌رود.

 عدالت مالیاتی با هوشمندسازی نظام مالیاتی

شریعتی نماینده بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس، در ارتباط با هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور و اینکه طی سال گذشته بیش از ۵۰‌درصد حسابرسی اظهارنامه‌‌های اشخاص حقوقی به صورت سیستمی صورت گرفت، تصریح کرد: اینکه در یک بستر الکترونیک به حسابرسی اظهارنامه‌‌ها بپردازیم و از ظرفیت‌‌های موجود بهره ببریم، اقدام مناسبی است. سیستم‌ها و سامانه‌‌ها به عنوان بسترهایی مناسب برای سامان بخشیدن به امور و انجام راحت‌‌تر کارها مطرح هستند.

او ادامه داد: وقتی از سامانه‌‌ها استفاده می‌‌کنیم و امور را به صورت سیستمی پیش می‌‌بریم، قطعا فساد کمتری اتفاق می‌‌افتد. زیرا ممیز مالیاتی در روندهای مالیات‌‌ستانی ارتباط مستقیم با مؤدیان دارد و همین امر زمینه بروز برخی سوءاستفاده‌‌ها را به وجود می‌‌آورد. اما در چارچوب سامانه‌‌ها ارتباطات بین کارشناس و مؤدی مالیاتی از بین می‌رود و سلامت کار بیشتر تضمین می‌شود.

این عضو کمیسیون عمران مجلس در ادامه با اشاره به اهمیت استفاده از داده‌‌ها و تحقق نظام مالیاتی داده‌‌محور به جای ممیزمحور خاطرنشان کرد: سامانه‌‌ها و داده‌‌محوری کمک می‌کنند که کارها با سهولت و روانی بیشتری پیش بروند.

داده‌‌محوری و حسابرسی سیستمی نسبت به روندهای دستی و ممیزمحور نظم و دقت بالاتری دارند و این امر نیز به انضباط‌بخشی به مالیات‌‌ستانی در کشور کمک می‌کند.

شریعتی گفت: هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور از مسیر تقویت حسابرسی سیستمی باعث می‌شود که شکایات مؤدیان کمتر شود.

در روندهای قدیمی که ممیزان مالیاتی به حسابرسی اظهارنامه‌‌ها می‌‌پرداختند، عمدتا مؤدیان شکایت داشتند. به همین دلیل، شاهد وجود پرونده‌‌های متعدد مالیاتی در دستگاه‌‌های قضایی هستیم. سیستم‌ها می‌توانند حجم شکایات را کم کنند.

روندهای هوشمند و سیستمی مالیات‌‌ستانی به افزایش رضایتمندی مردم منجر می‌شود و نارضایتی‌‌ها را کاهش می‌دهد. این موضوع مهمی است و به اعتماد بیشتر مردم و مؤدیان به روندهای اجرایی کشور می‌‌انجامد.

روندهای مالیاتی هوشمند و سیستمی به افزایش عدالت در مالیات‌‌ستانی منجر می‌شود. زیرا در این روش، دخالت سلیقه انسانی در امور از بین می‌رود و با عدالت بیشتری اقدام به مالیات‌‌ستانی می‌شود.

او گفت: انضباط‌بخشی به روندهای مالیاتی و اقتصادی کشور در نهایت می‌تواند زمینه‌‌ساز اعتماد بیشتر مردم و توسعه سرمایه‌گذاری‌‌ها باشد. دولت می‌تواند از مالیات به عنوان یک ابزار استفاده کند و سرمایه‌‌ها را به سمت بخش‌‌های مولد سوق دهد. در یک نظام مالیاتی هوشمند و کارآمد، مالیات‌‌ستانی از فعالیت‌‌های مخرب و واسطه‌‌ای در دستور کار قرار دارد و حمایت از بخش تولید صورت می‌گیرد.

سرمایه‌گذاری در تولید که به عنوان شعار امسال مطرح شده است، اهمیت بالایی دارد. هر چقدر بتوانیم سرمایه‌‌ها را به حوزه‌‌های مولد سوق دهیم و از جذابیت فعالیت‌‌های واسطه‌‌ای و مخرب بکاهیم، منافع کشور بیشتر تامین می‌شود و تقویت حسابرسی سیستمی گامی اساسی و مهم در راستای عدالت مالیاتی و تحقق شعار سال مبتنی بر رشد سرمایه‌گذاری در راستای تولید است زیرا امکان اخذ مالیات از فراریان مالیاتی در نظام مالیاتی هوشمند و داده‌‌محور محقق خواهد شد.

شریعتی گفت: سامانه‌‌ها و سیستم‌ها به عنوان ظرفیت‌‌هایی مطرح هستند که فضای الکترونیک در اختیار تمامی کشورها قرار داده است. کشورهایی که استفاده بهینه‌‌تری از این فرصت‌‌ها دارند، موفقیت بیشتری در ساماندهی امور در حوزه‌‌های مختلف کسب می‌کنند. در دنیای معاصر، توفیق در اعمال سیاست‌‌های دقیق و صحیح در گرو استفاده از سامانه‌‌ها و سیستم‌هاست. دوران انجام دستی کارها به سر آمده است و دولت به درستی در حوزه مالیات در راستای هوشمندسازی روندها گام برداشته است.