شفافیت مالیاتی در بازار کریپتو
کشورهای پیشرفته با وضع قوانین شفاف و نظارت دقیق بر معاملات رمزارزها، زمینه کنترل مالیات و مقابله با فرار مالیاتی را فراهم کرده‌‌اند. اما در ایران، هنوز چارچوب قانونی مشخصی برای این حوزه تدوین نشده و اجرای موثر این قوانین نیازمند توسعه همکاری‌‌های بین‌المللی است.
در این راستا دنیای‌اقتصاد با امیرحسین غفاری‌‌نژاد، کارشناس اقتصادی-مالیاتی، به بررسی چالش‌‌ها و فرصت‌‌های مالیاتی در بازار رمزدارایی‌‌ها پرداخت.
از ابهام تا شفافیت
در سال‌های اخیر، بازار رمزدارایی‌‌ها یا همان کریپتوکارنسی‌‌ها به یکی از مهم‌ترین محورهای اقتصاد و سیاست‌‌های مالیاتی در جهان تبدیل شده است. کشورهای پیشرفته با تدوین قوانین دقیق و شفاف، چارچوبی منظم برای مالیات بر معاملات این دارایی‌‌ها ایجاد کرده‌‌اند که نقش مهمی در سامان‌‌دهی بازارهای مالی ایفا می‌کند. در این زمینه، امیرحسین غفاری‌‌نژاد، کارشناس اقتصادی-مالیاتی، ضمن بررسی تجربه جهانی، وضعیت فعلی ایران را تشریح کرد.
غفاری‌‌نژاد توضیح داد: «در کشورهایی مانند ایالات متحده، ژاپن، کره‌جنوبی و اتحادیه اروپا، قوانین روشنی درباره خرید و فروش رمزدارایی‌‌ها وجود دارد که به‌ویژه صرافی‌‌های مجاز را ملزم به گزارش‌‌دهی کامل به سازمان‌های مالیاتی کرده است. در آمریکا، عدم‌رعایت این مقررات می‌تواند جریمه‌‌های سنگین و حتی مسدود شدن حساب‌‌های بانکی را در پی داشته باشد.»
او افزود: «افراد نیز موظفند در پایان سال مالی، سود یا زیان معاملات خود را به صورت شفاف به سازمان مالیاتی اعلام کنند. این سازوکار، علاوه بر شفافیت، بازدارنده موثری در برابر فرار مالیاتی است و جریمه‌‌های سنگینی برای عدم‌افشای اطلاعات در نظر گرفته شده است.»
بـــا وجــــود ایــن پیــشرفت‌‌ها در جهان، غفاری‌‌نژاد وضعیت ایران را متفاوت دانست: «در کشور ما هنوز قوانین مشخص و شفافی برای مالیات رمزدارایی‌‌ها وجود ندارد.
هرچند در بودجه سال‌جاری بندهایی مرتبط با این موضوع گنجانده شده، اما اجرای آنها همچنان با چالش‌‌های جدی مواجه است.»
او اشاره کرد که «بخشی از معاملات در ایران از طریق صرافی‌‌های مجازی داخلی مانند نوبیتکس انجام می‌شود که سازوکاری مشابه سامانه‌‌های کارگزاری بورس دارند و مالیات مربوطه در زمان خرید و فروش از معامله‌‌گران اخذ می‌شود. این روند کاملا شفاف و قابل ردیابی است.»
اما مهم‌ترین چالش، معاملات غیرمجاز و خارج از چارچوب قانونی است. غفاری‌‌نژاد در این باره گفت: «افرادی که از صرافی‌‌های خارجی استفاده می‌کنند، دارایی‌‌های خود را به خارج منتقل می‌کنند یا با استفاده غیرمجاز از برق خانگی یا صنعتی به استخراج رمزدارایی‌‌ها می‌‌پردازند، بسیار سخت قابل ردیابی هستند.»
کارشناس اقتصادی-مالیاتی ادامه داد: «راهکار مقابله با این مساله در توسعه روابط بین‌المللی و پذیرش استانداردهای جهانی شفافیت مالی نهفته است. با گسترش همکاری‌‌های مالی بین‌المللی، امکان تبادل اطلاعات بین سازمان‌های مالیاتی کشورهای مختلف فراهم شده و می‌توان معاملات انجام‌‌شده در صرافی‌‌های خارجی را رصد کرد.»
او در پایان تاکید کرد: «از آنجا که تمامی صرافی‌‌ها برای نقل و انتقال وجوه خود به سیستم بانکی وابسته‌‌اند، ایجاد هماهنگی موثر با نهادهای مالی بین‌المللی امکان نظارت دقیق‌‌تر را فراهم می‌کند و موجب افزایش شفافیت و وصول مالیات می‌شود. تحقق چنین سازوکارهایی، پایه‌‌های ثبات و نظم در بازار رمزدارایی‌‌ها را در ایران مستحکم خواهد کرد.»
