راه دیپلماسی همچنان باز است

در حال حاضر به نظر می‌رسد واشنگتن هیچ کاری برای تحت فشار قرار دادن این دو بازیگر برای توقف درگیری و شروع دوباره گفت‌وگو انجام نداده است. «استیون ارلانگر» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشت، ایرانی‌‌ها می‌‌گویند که همچنان خواهان توافق هستند، همان‌طور که ترامپ نیز همین نظر را دارد. با این حال، شکل مذاکرات آینده ناگزیر به زمان و چگونگی توقف جنگ بستگی دارد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز یکشنبه به دیپلمات‌‌های خارجی در تهران گفت: «ما برای هرگونه توافقی که هدف آن تضمین عدم‌دستیابی ایران به سلاح‌‌های هسته‌‌ای باشد، آماده‌‌ایم.» اما کشورش هیچ توافقی را که «ایران را از حقوق هسته‌‌ای خود محروم کند»، از جمله حق غنی‌‌سازی اورانیوم، البته در سطوح پایین که می‌تواند برای اهداف غیرنظامی استفاده شود، نخواهد پذیرفت.

عراقچی گفت که اسرائیل برای ایجاد اختلال در مذاکرات بر سر توافقی که نتانیاهو با آن مخالف است، این حمله را انجام داده است. او ادامه داد که این حملات «تلاشی برای تضعیف دیپلماسی و ایجاد اختلال در مذاکرات» است. بنیامین نتانیاهو مدعی است که حمله به ایران برای جلوگیری از توسعه سلاح هسته‌‌ای توسط تهران بوده است. در حالی که قضاوت آمریکایی‌‌ها و اروپایی‌‌ها این بود که ایران هنوز ماه‌‌ها با ساخت بمب فاصله دارد. نتانیاهو معتقد است که توافقی که به ایران اجازه غنی‌‌سازی اورانیوم را بدهد، به معنای ایرانی مسلح به سلاح هسته‌‌ای در آینده خواهد بود. ادعای او این است که توافق ایالات متحده و ایران او را از هدفش برای نابودی برنامه هسته‌‌ای ایران باز می‌‌داشت. رئیس‌جمهور آمریکا می‌‌گوید که می‌‌خواهد مذاکرات موفقیت‌‌آمیز باشد. به نظر می‌رسد او معتقد است که این حمله، ایران را در موقعیتی ضعیف‌‌تر و آشتی‌‌جویانه‌‌تر به میز مذاکره بازمی‌‌گرداند و بنابراین، این کشور آماده پذیرش آخرین درخواست او مبنی بر توقف کامل غنی‌‌سازی اورانیوم می‌شود.

اما ایران اصرار دارد که طبق پیمان منع گسترش سلاح‌‌های هسته‌‌ای، حق غنی‌‌سازی برای مصارف غیرنظامی را دارد. ترامپ به وضوح جنگ را نوعی دیپلماسی می‌‌داند.  ترامپ گفت از قبل از حمله اسرائیل خبر داشته اما هیچ کاری برای مهار اسرائیلی‌‌ها انجام نداد. ایرانی‌‌ها متقاعد شده‌‌اند که واشنگتن در تلاش برای فریب دادن آنها بود. ولی نصر، استاد دانشکده مطالعات پیشرفته بین‌المللی جان هاپکینز که در دوران دولت اوباما در وزارت امور خارجه خدمت می‌‌کرد، گفت: «یک توافق سریع که غنی‌‌سازی را متوقف کند، تسلیم تلقی خواهد شد. این می‌تواند دولت ایران را در داخل آسیب‌‌پذیرتر کند.» او گفت: «آنها غنی‌‌سازی را رها نخواهند کرد، نه به این راحتی. آنها تسلیم نخواهند شد.» رابرت مالی، مقام سابق آمریکایی که در زمان ریاست جمهوری جوزف بایدن با ایران در مورد مساله هسته‌‌ای مذاکره کرده بود، گفت: «در حال حاضر مذاکرات با ایران متوقف شده است. اما شکل و زمان‌بندی آینده آنها به مدت زمان حمله اسرائیل و دستاوردهای آن بستگی دارد. به نظر می‌رسد ترامپ هنوز مشتاق رسیدن به یک توافق و جلوگیری از کشیده شدن به جنگ باشد. «کارین فون هیپل»، مقام سابق وزارت امور خارجه و مدیر سابق RUSI، گروه تحقیقات دفاعی مستقر در لندن، گفت: «ما در نهایت به میز مذاکره باز خواهیم گشت، اما با چه هزینه‌‌ای برای اسرائیل و منطقه؟ چالش این خواهد بود که ایرانی‌‌ها به دنبال راهی برای بازگشت به میز مذاکره هستند»، در حالی که ترامپ ترجیح می‌دهد «مردم را به لبه پرتگاه بکشاند و آنها را وادار به تسلیم کند.» فون هیپل گفت: «احتمالا توافق دولت ترامپ بسیار شبیه به توافق اوباما خواهد بود، اما ترامپ می‌‌خواهد آن را به نفع خود تغییر دهد.»

او گفت: «ترامپ می‌تواند فارغ از هر چیزی اعلام پیروزی کند حتی اگر برخی از جمهوری‌خواهان و اسرائیل از آن به خاطر عدم‌پایان کامل غنی‌‌سازی ایران انتقاد کنند.» راجان منون، استاد بازنشسته روابط بین‌الملل در کالج شهری نیویورک، در مقاله‌‌ای در نیو استیتسمن گفت: «ترامپ در این فکر که حمله اسرائیل ایران را مجبور به پذیرش توافقی بر اساس غنی‌‌سازی صفر می‌کند، اشتباه محاسبه کرده است.» منون گفت بعید است که ترامپ دوباره اشتباه محاسباتی کند و به جنگ اسرائیل بپیوندد، اما «این نکته قطعی است: نتانیاهو می‌‌خواست مذاکرات ایالات متحده و ایران را خراب کند و موفق هم شده است»، حداقل فعلا.