دست قوی «شی» در مچ‌اندازی فناوری

علاوه بر اینکه BYD از تسلا بزرگ‌تر است، مسلما مبتکرتر هم هست، با خودروهایی که می‌توانند به پهلو در جای پارک قرار بگیرند و در مواقع اضطراری شناور شوند و شارژرهایی که می‌توانند تا ۲۵۰مایل برد را تنها در پنج دقیقه دوباره پر کنند؛ چندین برابر سریع‌تر از سوپرشارژرهای تسلا.

شرکت دولتی هواپیماهای تجاری چین نیز قصد دارد در زمینه تولید در صنعت هوافضا با رهبران ایالات متحده رقابت کند؛ این شرکت در ماه مارس امسال، طرح‌هایی را از یک جت مافوق صوت دوربرد منتشر کرد که صدای انفجار مافوق صوتی‌اش بلندتر از یک سشوار نیست. همچنین در ماه مارس، پکن با استفاده از یک ماهواره کوچک و ارزان، تصاویر رمزگذاری شده کوانتومی را به آفریقای جنوبی ارسال کرد؛ پیشرفتی عظیم در ارتباطات کوانتومی.

شرکت‌های بیوتکنولوژی چینی در حال رقابت با همتایان آمریکایی خود در ساخت داروهای جدید هستند. ازآنجاکه تقاضای انرژی هوش مصنوعی، انرژی همجوشی - یک منبع بالقوه عظیم برق بدون کربن- را حتی مطلوب‌تر می‌کند، چین پروژه‌های جدید همجوشی عمومی، اختراعات همجوشی و دکترای همجوشی بیشتری نسبت به هر کشور دیگری دارد.

بخش عمده‌ای از واکنش دولت ایالات متحده به این رقابت فزاینده در سال‌های اخیر، حمایت‌گرایانه بوده است، از جمله اعمال تعرفه بر خودروهای برقی، محدود کردن سرمایه‌گذاری‌های چین در بخش‌های استراتژیک و کنترل صادرات تراشه‌های GPU و تجهیزات تراشه‌سازی مورد استفاده در هوش مصنوعی پیشرفته. اما موفقیت شرکت هوش مصنوعی چینی دیپ‌سیک که از حمایت یک صندوق پوشش ریسک چینی بهره برده، نشان داده است که رویکرد دولت ترامپ در نهایت بیهوده است. در ماه ژانویه، دیپ‌سیک یک ابزار هوش مصنوعی با کیفیت بالا را راه‌اندازی کرد که بدون دسترسی به تعداد بسیار زیاد پردازنده‌های گرافیکی پیشرفته این امر میسر شد؛ درحالی‌که پیش‌تر تصور می‌شد برای چنین مدلی تعداد بسیاری زیادی از پردازنده‌های گرافیکی پیشرفته مورد نیاز است. دیر یا زود، چین راه خود را برای دور زدن هر مانعی که واشنگتن تحمیل کند، پیدا خواهد کرد.

به همین دلیل بسیار مهم است که ایالات متحده نباید از نوآوری خود دست بکشد. وقتی دولت پکن تصمیم می‌گیرد که چین باید در یک فناوری خاص پیشرو باشد، منابع و سودآوری کوتاه‌مدت مساله‌اش نیستند. از سوی دیگر، واشنگتن به‌طور سنتی به نیروهای بازار احترام می‌گذارد و با سیاست‌های صنعتی تحت رهبری دولت مخالف است. در میدان نبرد فناوری، آمریکایی‌ها باید هم به انجام بهترین کارها ادامه دهند و هم راه‌های جدیدی برای بهبود رقابت‌پذیری پیدا کنند.

از زمان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده مرتبا فناوری‌های پیشگامانه‌ای را ایجاد و تجاری‌سازی کرده است. اما این موفقیت نباید بدیهی تلقی شود. دولت ترامپ با ابتکارات اخیر خود برای کاهش بودجه فدرال برای تحقیقات دانشگاهی، درحالی‌که تهدیدات ژئوپلیتیک که با آن مواجه بوده همچنان رو به افزایش است، با خطر از بین بردن منبع حیاتی ایده‌های جدید برای صنعت و ارتش مواجه است.

برای جلوگیری از رکود علمی و فناوری، ایالات متحده باید سرمایه‌گذاری‌های عمومی در تحقیقات دانشگاهی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد، اطمینان حاصل کند که از اکتشافات حاصل از دانشگاه‌ها بهره‌برداری می‌کند و سیاست‌های مهاجرتی معقولی را تدوین کند که به بهترین دانشجویان جهان اجازه تحصیل و سپس کار در ایالات متحده را بدهد. با این حال، در حال حاضر، به نظر می‌رسد دولت مصمم است به جای تقویت این منبع حیاتی قدرت آمریکا، به آن آسیب برساند.

مادر نوآوری‌ها

یکی از بهترین کارهایی که ایالات متحده در هشت دهه گذشته انجام داده، اختراع فناوری‌های بنیادی است. سرچشمه این نوآوری اغلب دانشگاه‌های تحقیقاتی ایالات متحده هستند. بسیاری از مهم‌ترین فناوری‌های روزگار ما - از جمله اینترنت، شبکه‌های عصبی مصنوعی که هوش مصنوعی مولد را ممکن می‌سازند، محاسبات کوانتومی، توالی‌یابی اسید نوکلئیک، تکثیر DNA، ویرایش ژنوم CRISPR، واکسن‌ها و درمان‌های mRNA، چاپ سه‌بعدی و مهارکننده‌های لازم برای درمان سرطان- از کاوش‌های پیشگامانه در آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های ایالات متحده سرچشمه گرفته‌اند.

این اکتشافات و اختراعات دانشگاهی سپس منجر به ایجاد استارت‌آپ‌ها شدند یا توسط شرکت‌های فناوری موجود که در آنها سرمایه‌گذاری کرده و آنها را توسعه داده و به بازار عرضه کردند، مورد استفاده قرار گرفتند.

بهترین نوآوری معمولا در جایی رخ می‌دهد که بهترین علم در آن شکوفا می‌شود. به‌عبارت دیگر، علم، دانش را پیش می‌برد و این دانش پیشرفته، ایده‌ها، ابزارها و فرآیندهای جدیدی را ایجاد می‌کند که نوآوری را ممکن و تسریع می‌کند - و این خود دانش را بیشتر پیش می‌برد.

تا سال۲۰۲۱، ایالات متحده هنوز هم بسیار بیشتر از هر کشور دیگری در انجام تحقیقات علمی پایه سرمایه‌گذاری کرده است. دانشگاه‌ها تاکنون بزرگ‌ترین مجریان چنین تحقیقاتی بوده‌اند و دولت فدرال بزرگ‌ترین حامی آن بوده است. اثرات سرریز برای اقتصاد ایالات متحده بسیار زیاد بوده است.

یک تحلیل در ماه مه۲۰۲۳ توسط بانک فدرال‌رزرو دالاس نشان داد که حمایت دولت ایالات متحده از تحقیق و توسعه غیردفاعی، حداقل یک‌پنجم از رشد بهره‌وری کل عوامل در بخش تجاری ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم را به خود اختصاص داده است (بازدهی بسیار بیشتر از سرمایه‌گذاری‌های فدرال در زیرساخت‌ها یا تحقیق و توسعه خصوصی). اما به‌رغم محوریت تحقیقات دانشگاهی در اقتصاد فناوری پیشرفته ایالات متحده و نقش دولت فدرال در چنین تحقیقاتی، در دهه‌های اخیر حمایت دولت به‌طور فزاینده‌ای کمرنگ شده است.

اگرچه دلارهای خرج شده به‌صورت واقعی، به‌عنوان درصدی از بودجه فدرال، افزایش یافته است، اما امور مربوط به تحقیق و توسعه از بیش از ۱۰درصد در اواسط دهه۱۹۶۰، زمانی که ایالات متحده با اتحاد جماهیر شوروی رقابت می‌کرد، به ۳درصد ناچیز امروز رسیده است، آن هم در شرایطی که ایالات متحده با رقیب بسیار ماهرتری در چین روبه‌رو است. تحت دولت فعلی، بودجه اختصاص داده شده به تحقیقات احتمالا به طرز چشم‌گیری کاهش خواهد یافت.

همزمان با کاهش سهم دولت فدرال از بودجه تحقیقات دانشگاهی - از ۶۱درصد در سال۲۰۱۲ به ۵۵درصد در سال۲۰۲۱ - دانشگاه‌های ایالات متحده سهم بودجه خود را که صرف تحقیقات می‌شود، از جمله درآمد موقوفات، از ۲۱درصد در سال۲۰۱۲ به ۲۵درصد در سال۲۰۲۱ افزایش داده‌اند. اما درآمد حاصل از حتی بزرگ‌ترین موقوفات نیز نمی‌تواند جایگزین از دست رفتن بودجه فدرال برای تحقیق و توسعه دانشگاهی شود که در سال مالی۲۰۲۳ نزدیک به ۶۰میلیارد دلار بود. در سال۲۰۲۱، ایالات متحده در بین ۳۲کشوری که به سازمان همکاری و توسعه اقتصادی گزارش دادند، از نظر هزینه‌های دانشگاهی در تحقیق و توسعه به‌عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی، رتبه۲۳ را کسب کرد.

 قانون تراشه‌ها و علوم ۲۰۲۲ برای اصلاح بخشی از این کمبود سرمایه‌گذاری طراحی شده است و ۲۰۰میلیارد دلار برای تحقیق و توسعه و نیروی کار و توسعه اقتصادی در نظر گرفته شده است. قرار بود بودجه بنیاد ملی علوم که از تحقیقات دانشگاهی غیرپزشکی در ایالات متحده حمایت می‌کند، تا سال ۲۰۲۷ دوبرابر شود. این در حالی است که کنگره هرگز بودجه را به‌طور کامل اختصاص نداد و بودجه این سازمان در سال۲۰۲۴ کاهش یافت و امسال نیز ثابت ماند.

در مقابل، چین اوایل امسال از افزایش ۱۰درصدی بودجه دولت مرکزی خود در حوزه علم و فناوری و تمرکز بیشتر بر تحقیقات پایه خبر داد. بسیاری از رهبران سیاسی پکن از دانشگاه تسینگهوا که اغلب به‌عنوان «ام‌آی‌تی چین» شناخته می‌شود، مدرک گرفته‌اند. این مقامات، علم و فناوری و تاثیر آن بر هر چیز دیگری را درک می‌کنند. در نتیجه، رهبران چین دانشگاه‌ها را کلید «جوان‌سازی ملی» و خوداتکایی فناوری کشور می‌دانند و از سال۱۹۹۸ تعداد موسسات آموزش عالی کشور را سه‌برابر کرده‌اند. در طول دو دهه گذشته، چین در رشته‌های علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) تعداد دکتراهای بیشتری نسبت به ایالات متحده تولید کرده است و در سال۲۰۱۶، چین برای نخستین‌بار در انتشارات تحقیقاتی از ایالات متحده پیشی گرفت. چین نه تنها در حال افزایش مقیاس ورودی‌های خود به نوآوری است، بلکه کیفیت آنها را نیز افزایش داده است.

در شاخص نیچر سال۲۰۱۶ که خروجی علمی را دنبال می‌کند، پنج موسسه از ۱۰موسسه دانشگاهی برتر جهان که تحقیقات با کیفیت بالا انجام می‌دهند، آمریکایی و یک موسسه چینی بودند. در جدیدترین شاخص، از سال۲۰۲۴، نقش‌ها برعکس شده است: ۸موسسه از ۱۰موسسه برتر جهان چینی و ۲موسسه آمریکایی بوده‌اند.