وقتی هند و پاکستان مدعی پیروزی و نادیده گرفتن شکستها میشوند
جنگ روایت‌ها
«آفتاب احمد» و «شیوام پاتل» در گزارش دیروز دوشنبه در رویترز نوشتند، یک افسر ارشد ارتش هند گفت که ارتش این کشور روز یکشنبه پیامی در «خط ویژه» به پاکستان در مورد نقض آتش‌بس ارسال کرد. این نشان می‌دهد این دو قدرت هسته‌ای در بحبوحه افزایش تنش‌ها، از «خط ویژه» برای تماس با یکدیگر استفاده می‌کردند. اواخر روز جمعه، صندوق بین‌المللی پول وام جدید ۱.۴میلیارد دلاری به پاکستان را ذیل «صندوق تاب‌آوری اقلیمی» خود تصویب و نخستین بررسی از برنامه ۷میلیارد دلاری را تایید کرد. شاخص‌های سهام هند در معاملات اولیه هم حدود ۵۲درصد افزایش یافت. درحالی‌که اسلام‌آباد از واشنگتن برای تسهیل آتش‌بس تشکر کرده اما دهلی نو در مورد مذاکرات در یک مکان بی‌طرف اظهارنظری نکرده است.
«متیو چنس»، خبرنگار ارشد امور جهانی سی‌ان‌ان در گزارش دیروز دوشنبه نوشت، در درگیری‌ای که بین این دو کشور هسته‌ای رخ داد، هر دو مدعی پیروزی هستند و هر دو شکست‌های خود را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند. این گزارشگر با توسل به تمثیلی نوشت «پیروزی هزار پدر دارد، اما شکست یتیم است». اشاره او به این مساله بود که در شبکه‌های تلویزیونی هند تیتر «پاکستان تسلیم شد» روی صفحه نمایش‌ها پخش شد و در پاکستان هم جمعیت زیادی در خیابان‌های پایتخت گرد هم آمدند تا تعبیر نخست‌وزیر شهباز شریف را عملیاتی سازند که گفت: «ارتش شجاع ما به شیوه‌ای تماشایی به آن [پیروزی] دست یافت.» درحالی‌که آدمک همتای هندی شریف در بیرون در حال سوختن بود، وی گفت: «در عرض چند ساعت، جت‌های ما توپ‌های هند را به گونه‌ای خاموش کردند که تاریخ به زودی فراموش نخواهد کرد.»
پاکستان موفقیت‌های خود را در آسمان با سقوط جنگنده‌های رافائل فرانسوی متعلق به هند در بوق و کرنا می‌کند که یک تحقیر بزرگ برای ارتش هند بود. با این حال، به نوشته گزارشگر سی‌ان‌ان، رهبران سیاسی و نظامی در هند و پاکستان می‌توانند هر طور که دوست دارند اوضاع را تغییر دهند، اما هیچ برنده مشخصی در این درگیری وجود ندارد. مقامات پاکستانی اگرچه از مداخله آمریکا در آتش‌بس ابراز قدردانی کردند، اما رهبران هند هرگونه نقش ایالات متحده را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند. دلیل این امر احتمالا غرور ملی است؛ زیرا مقامات هندی از پذیرش اینکه آتش‌بس توسط ایالات متحده به آنها تحمیل شده یا حتی توسط ایالات متحده میانجیگری شده است، بیزارند.
شرایط همچنان ناپایدار است
«مجیب مشعل» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز روایت دیگری از تنش بین این دو قدرت هسته‌ای ارائه می‌دهد. او بر این باور است که اگرچه هند و پاکستان از لبه پرتگاه درگیری تمام عیار عقب نشسته‌اند، اما شرایط همچنان ناپایدار است؛ به‌طوری‌که نمی‌توان گفت که این آتش‌بس نشان‌دهنده بازگشت به الگوهای قدیمی خویشتن‌داری باشد. نسل جدیدی از فناوری نظامی، تشدید سرگیجه‌آوری از بحران را دامن زد. امواج حملات هوایی و رگبارهای ضدهوایی با سلاح‌های مدرن، صحنه را برای آزمایش جدیدترین تسلیحات آماده کرد؛ گویی رقابت شرق و غرب این‌بار در قالب درگیری هوایی با پشتیبانی تسلیحاتی چین- غرب رقم خورده است. این درگیری که می‌رفت به یک بحران تمام‌عیار در شبه قاره تبدیل شود، شوکی به دیپلماسی بین‌المللی وارد آورد تا آخرین رایزنی‌ها قبل از وقوع فاجعه را رقم بزند.«سرینات راگاوان»، مورخ نظامی و تحلیلگر استراتژیک گفت: «با نگاهی به گذشته، بسیاری از درگیری‌های هند و پاکستان با مداخله خارجی متوقف شده‌اند.»
راگاوان اظهار کرد که هیچ‌یک از این دو کشور پایگاه صنعتی نظامی قابل توجه ندارند. او بر این باور است که نیاز به تکیه بر خرید سلاح از خارج به این معنی است که فشار خارجی می‌تواند تاثیرگذار باشد. گزارشگر نیویورک‌تایمز بر این باور است که واقعیت‌های سیاسی در هند و پاکستان -که هر دو درگیر یک ملی‌گرایی مذهبی ریشه‌دار هستند - پس از جنگ بدون تغییر باقی می‌مانند. این شاید قوی‌ترین فشار را به سمت نوعی رویارویی ایجاد کند که می‌تواند دوباره از کنترل خارج شود.
پاکستان تحت سلطه یک نهاد نظامی است که نهادهای غیرنظامی را خفه کرده و توسط یک ژنرال تندرو اداره می‌شود که محصول دهه‌ها تلاش برای ایدئولوژیک کردن نیروهای مسلح است. پیروزی‌طلبی ملی‌گرایی هندو که در حال تغییر شکل دموکراسی سکولار هند به عنوان یک کشور آشکارا هندو است، رویکردی سازش‌ناپذیر را در قبال پاکستان به دنبال داشته است. این بحران به یک آرامش ۶ساله پایان داد؛ آرامشی که در آن دولت هند به رهبری نخست‌وزیر نارندرا مودی رویکردی دوگانه نسبت به پاکستان اتخاذ کرده بود: تلاش برای منزوی کردن همسایه خود با حداقل تماس و تقویت امنیت در داخل، به ویژه از طریق نظامی کردن شدید سمت کشمیر هند.
