کمبود قطعه گریبان‌‌‌گیر خودروسازان
یکی از خریداران خودروی مونتاژی از شرکت فردا موتور در تماس با ایرنا از مشکل خریداران محصولات این شرکت سخن گفت و اینکه از شهریور ۱۴۰۳ یکی از محصولات این شرکت را پیش‌خرید کرده و قرار بوده طبق قرارداد بعد از ۱۲۰ روز کاری خودرو را تحویل بگیرد اما با اینکه دو ماه از سال جدید می‌گذرد هنوز خودرویی در کار نیست و مسوولان شرکت هم پاسخ درستی نمی‌دهند. این خریدار تعداد خریدارانی را که مثل او گرفتار تاخیر در تحویل خودرو از این شرکت شده‌اند حدود ۱۰۰ نفر برآورد می‌کند و می‌گوید که این شرکت مونتاژی ۴ تا ۱۲ ماه است که در تحویل خودروها تاخیر دارد.
وی اضافه می‌کند: مسوولان این شرکت مونتاژکار علت تاخیر در تحویل را تعلل در تخصیص ارز برای ثبت سفارش، توقف در واردات قطعات، نوسانات ارز و ناترازی انرژی عنوان می‌کنند در حالی که ما هم چند ماه است که بلاتکلیف هستیم. این خریدار خودرو به تغییراتی در قیمت نرخ ارز در یک سال گذشته اشاره می‌کند که سبب شده نه تنها قیمت کارخانه‌ای خودروها نسبت به زمان ثبت‌نام آنها افزایش یابد بلکه به اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد هم دامن زده است. این اظهارات، تنها بخشی از مشکلات یکی از خریداران خودروهای مونتاژی است؛ علاوه بر آن تعداد زیادی از این خریداران دچار بلاتکلیفی هستند.
تاخیر در واردات قطعات خودروسازان مونتاژکار فقط به یک شرکت محدود نمی‌شود؛ هفته گذشته نیز فیلمی از یک شرکت مونتاژکار دیگر یعنی بهمن موتور، در فضای مجازی منتشر شد که نشانگر توقف کامل خط تولید یکی از محصولاتش بود که علت آن توقف واردات قطعات خودرو و عدم ترخیص قطعات از گمرکات عنوان شده است.
شرکت‌های مدیران خودرو، بهمن موتور و کرمان موتور خودروسازان مونتاژکاری هستند که قطعات خودروهای خارجی طرف قرارداد را به صورت قطعات منفصله یا متصله وارد کشور می‌کنند و در خط تولید قرار می دهند تا محصول نهایی آماده عرضه به بازار شود و می‌توان گفت که اگرچه تعداد محصولات تولیدی آنها با شرکت‌های بزرگ و اصلی خودروسازی قابل قیاس نیست و عملکرد آنها ۱۰۰درصد به واردات وابسته است اما ارزش افزوده ناشی از تولید محصول نهایی، ایجاد اشتغال و تامین بخشی از نیاز بازار خودرو، آورده اقتصادی آنها برای کشور به شمار می‌رود.
در چنین شرایطی، هرگونه اخلال در ثبت سفارش، تخصیص ارز و ترخیص محموله‌های خودرویی، خط تولید این شرکت‌ها را با وقفه روبه‌رو می‌کند؛قطعات خودرویی این شرکت‌ها در بازار کم است و بعد از گذشت ماه‌ها ثبت سفارش و هزینه‌های چند همتی، همچنان واردات قطعات با توقف روبه رو شده است.
این شرکت‌ها از کاهش تولید و کمبود قطعات در بازار گلایه کرده و خواستار رفع توقف واردات قطعات شده‌اند ضمن اینکه در این بین شایعه انحصار در واردات قطعات خودرو توسط یک شرکت قطعه‌ساز نیز عنوان شده است که نیاز به بررسی بیشتر دارد. این گلایه‌ها در حالی مطرح می‌شود که خریداران و شرکت‌های مونتاژکار خواستار رسیدگی نهادهای متولی در حوزه واردات قطعات خودرو از جمله سازمان‌های توسعه تجارت، شورای رقابت، گمرکات و وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند. سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در خصوص اعتراض خریداران خودروهای مونتاژی اعلام کرد: مساله تاخیر در تحویل خودروهای شرکت فردا موتور را مورد پیگیری قرار دادیم و با این شرکت جلسه برگزار کرده‌ایم.
این سازمان تاکید کرد: شرکت فردا موتور به خاطر تاخیر در تخصیص ارز و توقف واردات قطعات با مشکل روبه رو شده است و تعهد داده است که به سرعت موضوع تاخیر در تحویل خودروها را مورد بررسی قرار می‌دهد ضمن اینکه جریمه تاخیر را نیز پرداخت خواهد کرد. بر اساس اعلام سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، تاخیر در تحویل خودروهای مونتاژی به خاطر شکایت خریداران در مراجع قضایی قابل پیگیری است. به نظر می‌رسد با گذشت حدود ۵۰ روز از سال جدید، هنوز بازار خودرو و بازیگران این بازار مشخص نیست و نوعی سردرگمی در آن وجود دارد؛ از سویی هنوز وضعیت اعمال تعرفه ۱۰۰درصدی واردات خودروها فاقد آیین‌نامه است، از سوی دیگر تقاضای افزایش قیمت خودروهای مونتاژی در شورای رقابت رد شده و در طرف دیگر قطعات مورد نیاز خط تولید خودروسازان مونتاژکار گرفتار فرآیندهای اداری ترخیص است.
به تازگی سازمان توسعه تجارت با ترخیص درصدی محموله‌های یکی از شرکت‌های فعال در بازار خودرو موافقت کرده است و به نظر می‌رسد در صورتی که این شیوه برای دیگر خودروسازان نیز اعمال شود، مشکل تولید شرکت‌ها و نیز تحویل خودرو به خریدارانی که ماه‌هاست پیش‌خرید کرده‌اند، حل می‌شود؛ در غیر این صورت باید منتظر تشدید فشار تقاضا بر بازار خودرو باشیم.
