«دنیایاقتصاد» بررسی کرد
کارنامه فروش خودروسازان در۱۴۰۳
طبق آمارهای ارائه شده از سوی خودروسازان که در سامانه کدال منتشر شده، ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو در مجموع حدود ۹۵۲هزار و ۳۱۵ دستگاه انواع خودروی سواری (به همراه وانت پراید) را در سال گذشته به فروش رساندهاند، این در شرایطی است که در سال ۱۴۰۲ آنها ۹۸۳ هزار و ۲۳۳ دستگاه محصول را فروخته بودند، بنابراین در سال گذشته خودروسازان بزرگ کشور ۳.۲درصد (معادل حدودا ۳۱هزار دستگاه) افت فروش را به ثبت رساندهاند. همچنین میزان فروش خودروسازان در سال ۱۴۰۳، کمتر از آنچه در این بازه زمانی تولید کرده‌‌‌اند، بوده است.
سه خودروساز بزرگ کشور، سال گذشته حدودا ۸۹۸هزار دستگاه خودروی سواری تولید کردند که با اضافه شدن حدود ۷۲هزار دستگاه پراید وانت این رقم به حدود ۹۷۰هزار دستگاه می‌‌‌رسد اما در همین مدت زمان میزان فروش آنها ۹۵۲هزار و ۳۱۵ دستگاه بوده است. بنابراین این سه خودروساز در سال ۱۴۰۳، حدود ۱.۸درصد از تولیدات خود را به فروش نرسانده‌‌‌اند. از طرف دیگر آمارهای اعلام شده از طرف سازمان بورس نشان میدهد که خودروسازان در آخرین ماه سال ۱۰درصد فروش خود را نسبت به بهمن ماه افزایش داده‌‌‌اند.
نگاهی به ترکیب محصولات فروش رفته حاکی از چالش‌‌‌های موجود برای سیاست‌‌‌های به‌‌‌روزرسانی سبد محصولات است. محصولات جدیدتر و گران‌‌‌تر مانند تارا با وجود رشد ۴۳درصدی فروش، هنوز نتوانسته‌‌‌اند جایگزین مناسبی برای محصولات قدیمی‌‌‌تر باشند و فروش آنها را به نام خود ثبت کنند.
ترکیب محصولات فروش رفته نیز تصویری از مشکلات اقتصادی ارائه میدهد. رشد فروش خودروهایی مانند وانت پراید (۱۷درصد) در مقابل کاهش فروش خودروهای سواری مدرن‌‌‌تر، نشان میدهد که صنعت به سمت محصولات ارزان‌‌‌تر و کاربردی‌‌‌تر متمایل شده است. این امر می‌‌‌تواند نشان‌‌‌دهنده کاهش قدرت خرید مصرف‌‌‌کنندگان برای خرید خودروهای باکیفیت‌‌‌‌‌‌تر باشد.
اما این آمارها را نمی‌‌‌توان بدون در نظر گرفتن چالش‌‌‌های ساختاری این صنعت تحلیل کرد. قیمت‌‌‌گذاری دستوری، سیاست‌‌‌های ارزی، بدهی به قطعه‌سازان و نوسانات بازار ارز، تاثیر مستقیمی بر تامین مواد اولیه و قطعات وارداتی داشته است. خودروسازان برای تامین قطعات کلیدی با چالش‌‌‌های جدی مواجه بوده‌‌‌اند که این امر مستقیما بر میزان تولید و نهایتا فروش آنها اثر گذاشته است.
با توجه به تقاضای پایدار در بازار خودروی ایران، چالش اصلی برای سال ۱۴۰۴ همچنان در بخش تولید خواهد بود. اصلاح نظام قیمت‌‌‌گذاری و بهبود فرآیندهای تامین قطعات مهم‌‌‌ترین اولویت‌‌‌های خودروسازان برای پاسخگویی به نیاز بازار خواهد بود. اما بدون حل این مشکلات شکاف عمیق عرضه و تقاضا ادامه پیدا میکند و با کاهش فروش خودروسازان، عمیق‌‌‌تر هم خواهد شد.
جزئیات فروش خودروسازان
در بین سه خودروساز بزرگ کشور، ایرانخودرو توانسته بیشترین آمار فروش را در سال گذشته به نام خود ثبت کند. بنابر آمار ارائه شده به سامانه کدال، ایران خودرویی‌‌‌ها در سال 1403 میزان 538 هزار و 232 دستگاه از تولیدات خود را به فروش رساندهاند. این شرکت در سال پیش از آن 537هزار و 600 دستگاه فروش داشته، بنابراین میزان فروش این خودروساز بزرگ کشور تقریبا ثابت مانده و تنها 632 دستگاه معادل 0.1 درصد افزایش را ثبت کرده است. طبق آمار ارائه شده به کدال، ایران خودرو در سال پیش توانسته 537 هزار و 429 دستگاه محصول سواری را به تولید برساند. با در نظر گرفتن فروش حدود 538 هزار دستگاهی این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، بزرگترین خودروساز ایران بیشتر محصولات تولیدی خود را در سال 1403 فروخته است که نشان میدهد بخشی از موجودی انبار خود را نیز به فروش رسانده است.
پرفروش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین محصول ایرانخودرو را در سال گذشته، طبق روال معمول خانواده پژو با آمار 169هزار و 671 دستگاهی تشکیل داده است. در مقایسه با سال 1402 با آمار 275هزار و 38 دستگاهی، ایرانخودرو حدودا 38درصد (معادل 105هزار و 367 دستگاه) پژوی کمتری فروخته است. این موضوع به علت خروج برخی از مدل‌‌‌های پژو از خط تولید است. در حال حاضر ظاهرا تنها مدل 207 در بین خانواده پژو در ایران خودرو تولید می‌‌‌شود و دیگر خبری از پژو 206 و پژو پارس نیست.
در بین دیگر محصولات ایرانخودرو، گروه سورن، 135هزار و 708 دستگاه فروش در سال پیش داشته است. در مقایسه آمار 62هزار و 828 دستگاهی فروش سورن در سال 1402، فروش این گروه خودرویی حدودا دوبرابر شده است.
ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرویی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در سال گذشته 91 هزار و 935 دستگاه دنا را به فروش رساندهاند؛ آماری که نشان میدهد فروش این خودرو نسبت به فروش 86 هزار و 694 دستگاهی سال 1402 رشد 6 درصدی داشته است. ایران خودرویی‌‌‌ها همچنین از فروش 15هزار و 861 دستگاه رانا در سال گذشته خبر داده‌‌‌اند. طبق اعلام این شرکت، فروش رانا در سال 1402 به میزان 24 هزار و 35 دستگاه بوده است. بنابراین فروش این خودرو در مدت زمان یاد شده 34 درصد کمتر شده است.
طبق آمار ثبت شده در کدال ایران خودرو در سال گذشته 71هزار و 667 دستگاه تارا فروخته است، این آمار در سال 1402 به میزان 49 هزار و 832 دستگاه بوده است که نشان میدهد فروش این محصول 21هزار و 835 دستگاه معادل 43 درصد بیشتر شده است. بزرگترین خودروساز ایران همچنین 16هزار و 475 دستگاه هایما را در سال پیش به فروش رسانده است. این در حالی است که فروش این شاسی‌‌‌بلند مونتاژی چینی در سال پیش از آن 22هزار و 626 دستگاه بود. بنابراین هایما نیز نسبت به سال 1402 با افت فروش مواجه بوده است.
اما دیگر خودروساز بزرگ ایران یعنی سایپا در سال 1403 با بیشترین افت فروش مواجه بوده است. این شرکت در سال گذشته 315 هزار و 788 دستگاه محصول را فروخته، حال آنکه در سال 1402 میزان فروش این شرکت به 344 هزار و 795 دستگاه رسید. بنابراین فروش سالانه سایپا بیش از 9درصد (معادل بالغ بر 29هزار دستگاه) افت کرده است. طبق آمار موجود در کدال، تولید سواری و پراید وانت سایپا در سال گذشته به 328 هزار و 784 دستگاه رسیده است. بنابراین با در نظر گرفتن فروش 315هزار و 788 دستگاهی این شرکت در سال مذکور، دومین خودروساز بزرگ کشور 96درصد از محصولات تولیدی‌‌‌اش را در سال تحت بررسی فروخته و 4درصد دیگر را انبار کرده است.
محصولات فروش رفته سایپا در سال پیش شامل خانواده ایکس 200، شاهین و وانت پراید بوده است. در این بین، بیشترین فروش نصیب خانواده ایکس 200 (تیبا، کوئیک، ساینا) شده است. در بازه زمانی تحت بررسی، 199هزار و 101 دستگاه از محصولات این خانواده به فروش رفته است. با توجه به آمار 233هزار و 383 دستگاهی سال 1402، فروش این گروه خودرویی بیش از 34هزار دستگاه معادل 14.7درصد کم شده است.
دیگر محصول سایپا یعنی شاهین که در مدل‌‌‌های دنده‌‌‌ای و اتومات به تولید می‌‌‌رسد، در سال گذشته 46هزار و 463 دستگاه فروش داشته است. با توجه به آمار 50هزار و 819 دستگاهی سال پیش از آن، سایپا 4هزار و 356 دستگاه معادل 8.5درصد شاهین کمتری را به فروش رسانده است.
سایپا در سال 1403، 70هزار و 224 دستگاه وانت پراید را به فروش رسانده، حال آنکه در سال پیش از آن آمار فروش 59هزار و 999 دستگاهی را از این خودرو به جا گذاشته بود. بنابراین میزان فروش پراید وانت 10هزار و 225 دستگاه معادل 17 درصد بیشتر شده است.
همچنین از بین وارداتی‌‌‌های سایپا 10 هزار و 452 دستگاه چانگان و 136دستگاه تویوتا طی سال گذشته به فروش رفته است.
اما در پارس خودرو –زیرمجموعه سایپا- بیشترین میزان فروش نصیب گروه Q200 با رقم 63 هزار و 145 دستگاه شده است. سال 1402، فروش این گروه 78هزار و 497 دستگاه بوده است بنابراین در این مدت زمان فروش این گروه خودرویی 15هزار و 152 دستگاه معادل 19.5 درصد کمتر شده است.
پارس خودرو در فروش ساینا مدل اس نیز رقم 19هزار و 517 دستگاه را ثبت کرده است. سال 1402 پارس خودرو این محصول را تولید نمی‌‌‌کرد.
پارسخودرو همچنین 13هزار و 891 دستگاه سهند –محصول جدید این شرکت– را سال گذشته فروخته است.
در لیست فروش پارس خودرو نام محصول وارداتی این شرکت، زوتی، نیز به چشم می‌‌‌آید. در سال 1403 تنها 508 دستگاه از این خودروی چینی به فروش رفته است.
فروش ماهانه خودرو
علاوه بر این آمار منتشر شده در کدال حکایت از آن دارد که سه خودروساز بزرگ کشور در اسفندماه سال گذشته 108هزار و 466 دستگاه خودروی سواری (به علاوه پراید وانت) را به فروش رساندهاند. این رقم در ماه پیش از آن 98هزار و 286 دستگاه بوده است. بنابراین در این ماه خودروسازان داخلی با رشد 10درصدی در فروش خود مواجه بودند.
ایران خودرو در آخرین ماه از سال 67 هزار و 959 دستگاه خودرو را به فروش رسانده است. این در شرایطی است که این رقم در بهمن ماه 60هزار و 265 دستگاه بوده است. بنابراین بزرگترین خودروساز کشور، در اسفندماه با 12.7درصد رشد فروش مواجه بوده یا به عبارت دیگر 7هزار و 694 دستگاه بیشتر خودرو فروخته است.
همچنین سایپا در این ماه 30هزار و 579 دستگاه از محصولات تولیدی خود را به فروش رسانده است. این رقم در ماه میانی زمستان 28 هزار و 93 دستگاه بود. بنابراین نارنجی‌‌‌پوشان جاده مخصوص نیز با رشد فروش در اسفند مواجه بودند و در این ماه 2هزار و 486 دستگاه معادل 8.8 درصد فروش بیشتری نسبت به بهمن داشته‌‌‌اند.
سومین خودروساز بزرگ کشور نیز در ماه پایانی سال 9هزار و 928 دستگاه خودروی سواری به فروش رسانده است، این رقم در مقایسه با فروش 10هزار و 604 دستگاهی بهمن ماه 6.4درصد (معادل 676 دستگاه) کمتر است تا پارس خودرو تنها خودروسازی باشد که افت فروش در اسفند را نسبت به بهمن ثبت میکند.
