فروش رسمی نفت ایران؛ سیگنالی برای کاهش قیمتهای جهانی؟
ضربآهنگ جدید در بازارهای کالایی

این موضوع میتواند بر بازارهای کالایی دیگر نیز اثر غیرمستقیم داشته باشد، اما نفت و فرآوردههای آن بیشترین تاثیر را میپذیرند. همچنین شرکتهای نفتی رقیب ممکن است افت سهام را تجربه کنند، در حالی که پالایشگاههایی همچون چین و هند که از نفت ایران استفاده میکردند، منتفع میشوند.
قیمت نفت پس از حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران باعث شد شاخص برنت در روز دوشنبه دوم تیر ماه به بالاترین رقم ۸۱ دلار و ۴۰ سنت برسد، اما درپی آتشبس که روز سهشنبه اعلام شد، نگرانیها کاهش یافت و قیمت نفت به کمتر از ۶۸ دلار بهازای هر بشکه بازگشت.
بازارهای کالایی نسبت به وضعیت آتشبس واکنش نشان دادند و باتوجه به اینکه ایالاتمتحده آمریکا خرید نفت ایران را برای چینیها آزاد اعلام کرد، واردات نفت چین از ایران در ماه ژوئن افزایش یافت و محمولهها قبل از درگیری اخیر در منطقه و بهبود تقاضا از سوی پالایشگاههای مستقل افزایش یافت. بر اساس دادههای بزرگترین واردکننده نفت جهان و بزرگترین خریدار نفت خام ایران از یک تا ۲۰ ژوئن بیش از ۱.۸ میلیون بشکه در روز نفت وارد کرده است. دادههای شرکت کپلر نشان میدهد میانگین واردات نفت و میعانات گازی ایران از چین را از یک میلیون بشکه در روز تا ۲۷ ژوئن ۱.۴۶ میلیون بشکه در روز نشان میدهد.
همچنین دادههای این شرکت چینی واردکننده نفت نشان میدهد که افزایش واردات تا حدی ناشی از تخلیه سریع حجم بالای نفت ایران در آب است که این موضوع پس از اینکه بارگیریهای صادراتی از ایران در ماه میبه بالاترین میزان چند ساله خود یعنی ۱.۸۳ میلیون بشکه در روز رسید، رقم خورد. بهطور معمول حداقل یک ماه طول میکشد تا نفت ایران به بنادر چین برسد. همچنین تحلیلگران کپلر اعلام کردند که بارگیری قوی در ماه مهو اوایل ژوئن به این معنی است که واردات چین از ایران در حال افزایش است.
ژو مویو، تحلیلگر ارشد شرکت کپلر، گفت: پالایشگاههای مستقل چینی، خریداران اصلی نفت ایران، نیز تقاضای زیادی برای بشکههای تخفیف نشان دادند، چراکه ذخایر آنها تمام شد. کاهش احتمالی سیاست دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در مورد تحریمهای نفتی ایران، میتواند خرید چین را بیشتر تقویت کند. البته به گزارش رویترز،ترامپ روز چهارشنبه گفت که واشنگتن از کمپین فشار حداکثری خود بر ایران ازجمله محدودیتهای فروش نفت ایران، دست برنداشته است.
اثرات آزادسازی فروش نفت ایرانی
در این راستا دو تاجر مطلع گفتند که برای این هفته، نفت خام سبک ایران برای تحویل در پایان ژوئن تا اوایل ماه اوت حدود ۲ دلار بهازای هر بشکه کمتر از ICE برنت معامله میشد، در حالی که قبلا برای تحویل در ژوئیه تخفیف ۳.۳۰ تا ۳.۵۰ دلاری در هر بشکه داشت. نگرانیها از مختل شدن جریان نفت از طریق تنگه هرمز، یک آبراه حیاتی بین ایران و عمان، باعث کاهش تخفیفها شد.
بهطور کلی چشمپوشی از تحریمهای خرید نفت چین از ایران میتواند تاثیرات قابلتوجهی بر بازار نفت و همچنین سایر بازارهای کالایی داشته باشد. افزایش صادرات نفت ایران اولین نتیجه لغو تحریمهاست که با لغو تحریمها، ایران قادر خواهد بود تا نفت بیشتری به چین صادر کند. این موضوع میتواند به افزایش درآمدهای نفتی ایران و بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند.
تسهیل فروش نفت ایران توسط چینیها بر قیمت جهانی نفت تاثیر مستقیم میگذارد، چراکه افزایش عرضه نفت ایران به بازار جهانی میتواند بر قیمتهای جهانی نفت تاثیر بگذارد. اگر عرضه نفت ایران به میزان قابلتوجهی افزایش یابد، ممکن است فشار بر قیمتهای جهانی نفت کاهش یابد.
همچنین رقابت با دیگر تولیدکنندگان نفت در دنیا برای تولیدکنندههای ایرانی بهوجود میآید و با ورود دوباره نفت ایران به بازار جهانی، رقابت بین تولیدکنندگان دیگر نیز افزایش خواهد یافت. این موضوع میتواند بر استراتژیهای تولید و قیمتگذاری سایر کشورها نیز تاثیر بگذارد.
تاثیرات سیاسی ازجمله دیگر نتایج تسهیل فروش نفت ایران است، چراکه لغو تحریمها ممکن است به تقویت روابط ایران و چین منجر شود و همچنین میتواند تاثیراتی بر روابط ایران با سایر کشورها و قدرتهای بزرگ داشته باشد. همچنین افزایش صادرات نفت ایران ممکن است به تغییرات در بازارهای محلی و منطقهای نیز منجر شود، بهویژه در کشورهایی که به واردات نفت وابسته هستند.
لغو تحریمهای نفتی ایران به صورت گستردهتر میتواند بر سایر بازارهای کالایی نیز تاثیر بگذارد. بهطوری که اگر ایران وارد بازار گاز مایع شود یا صادرات گاز به چین افزایش یابد، فشار قیمتی بر بازار LNG آسیا خواهد آمد.
همچنین افزایش درآمد نفتی ایران ممکن است به افزایش واردات صنعتی (بهعنوان مثال تجهیزات زیرساختی یا ماشینآلات) منجر شود که میتواند تقاضا برای فلزاتی همچون مس و فولاد را بالا ببرد، اما تاثیر آن محدود و غیرمستقیم است.
در حوزه مواد پتروشیمی نیز میتوان گفت که افزایش صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ایران (همچون متانول، اوره، پلیمرها) باعث فشار رقابتی بر صادرکنندگان دیگر، بهخصوص در آسیا، خواهد شد. به طور کلی، چشمپوشی از فروش نفت ایران به چینیها میتواند فرصتهای جدیدی برای ایران ایجاد کند که میتواند به تقویت اقتصاد و روابط کشور با بازارهای دنیا منجر شود.
تداوم روند صعودی شاخص برنت
بررسی بازار جهانی نفت نشان میدهد که بهای شاخص برنت در روز جمعه ۲۶ ماه ژوئن برای سومین جلسه متوالی افزایش یافت و به حدود ۶۸ دلار بهازای هر بشکه رسید، اما به دنبال آتشبس بین اسرائیل و ایران در بدترین هفته خود از مارس ۲۰۲۳ تاکنون باقی ماند. قیمت نفت در این هفته در محدوده ۱۵ دلار در هر بشکه تغییر کرد، روز دوشنبه پس از بمباران سایتهای هستهای ایران توسط ایالاتمتحده افزایش یافت، پس از اعلام آتشبس توسط دونالد ترامپ کاهش یافت و نگرانیها از اختلالات عرضه در منطقه را کاهش داد.
از آن زمان، ترامپ سیگنالهای متفاوتی در مورد کمپین فشار بر درآمدهای نفتی ایران ارسال کرده و اذعان کرده است که تحریمهای آمریکا کمک چندانی به توقف خرید چین نکرده است. درهمینحال، افزایش تقاضای سوخت از قیمتها حمایت میکند و ذخایر نفت خام به پایینترین سطح فصلی ۱۱ سال اخیر رسیده است. کاهش قیمت دلار نیز با کاهش قیمت کالای دلاری به کاهش ضرر کمک کرد. سرمایهگذاران اکنون تمرکز خود را بر پیشرفت در مذاکرات تجاری آمریکا و چین و همچنین نشست ۶ ژوئیه اوپک معطوف کردهاند.