نفت دیگر تعیین کننده سرنوشت جنگ‌ها نیست
نظر به اهمیت موضوع، اکنون زمان یادآوری مجدد مختصری از آن بحث‌ها است تا شاید مورد توجه مراکز فکری ایران قرار بگیرد و از ادامه مسیرهای غلطی، مانند برنامه هفتم توسعه در بخش انرژی دست بردارند.
تصور می‌شود که نفت بین ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵ به عنوان کالای استراتژیک سبد انرژی کنار زده می‌شود. ( حذف نمی‌شود.)
سه سناریو در سال ۲۰۲۲ می‌توانست بر بازار نفت تاثیر بگذارد که بر حسب اهمیت سناریو های جنگ، کم‌فروشی و تقاضا بودند.
سناریو جنگ بیشترین تاثیر روانی در جامعه را داشت و به طبع افزایش قیمت را به همراه می‌آورد، اما با موفقیت اروپا در عبور از تحریم‌های نفت و گاز روسیه(با اعمال مدیریت هد‌ررفت و تغییر سبد)، برای همیشه به عنوان مهم‌ترین سناریو تاثیرگذار قیمت نفت حذف و تبدیل به سناریوی شوک(کوتاه‌مدت و پالسی) شد. نمونه‌های بعدی در جنگ‌های دریای سرخ و خلیج فارس دیدیم.
بعد از جنگ اوکراین، همکاری عربستان و روسیه شروع شد و اوپک پلاس توانست در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ قیمت نفت را تا ۱۵ دلار بالاتر ببرد، اما سناریو کم‌فروشی با مسیر گذار از انرژی‌های فسیلی هم‌خوانی نداشت و تولید‌کنندگان از ترس از دست دادن بازار این سناریو را گذاشتند.
سناریوی تقاضا اصلی‌ترین سناریوی اکنون و آینده است، اما این سناریو با چالش‌های شدید، به دلیل گسترش بازار خودرو‌های برقی و انرژی‌های تجدیدپذیر روبه‌رو است.
نتیجه‌گیری
نه ایران و نه هیچ کشور دیگری نمی‌تواند به صرف داشتن ذخایر نفت یا گاز برای دنیا خط و نشان بکشد. دوران بازی قدرت‌های نفتی سپری شده است. از الآن تا حداکثر ده سال دیگر، هر کشوری هر چقدر توانست با هر قیمتی نفت می‌فروشد و بعد از آن بسیاری از پروژه‌های تولیدی نفت توجیه اقتصادی نخواهند داشت و یک دهه بعدش بسیاری از پالایشگاه‌های کنونی را نخواهیم دید. چه دوست داشته باشیم، یا نداشته باشیم، دنیا در حال گذار از نفت است و ۲ دهه بعدش از گاز نیز می‌گذرد. دلیل قدرت‌نمایی ترامپ در حوزه انرژی‌های فسیلی نیز تلاش برای فروش حداکثری در زمان کم باقی‌مانده است.
* کارشناس انرژی بین الملل
