گذری به جنگ‏‌های آمریکا در قرن نوزدهم؛

۳۰ آوریل ۱۹۷۵ آخرین پرواز هلی‌کوپتر از بام سفارت آمریکا در سایگون پایان جنگ ویتنام را رقم زد؛ جنگی که ۲۵ سال طول کشید و پس از دو جنگ جهانی اول و دوم، بیشترین خسارات جانی و اقتصادی را به دنبال داشت.

اخبار تاريخ و اقتصاد

یکشنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۴

نگاهی به اعتراض‌های اجتماعی اروپایی‌ها در بستر تاریخ
روزنامه شماره ۶۲۶۸

پوست‌اندازی قاره سبز

کشاورزی تا سده‌ هجدهم مهم‌ترین شاخه اقتصادی اروپا بود؛ اگرچه تجارت و بعدها صنعت به‌تدریج اهمیتشان افزایش پیدا کرد. دهقانان فقط مواد غذایی تولید نمی‌کردند، بلکه مالیات را اغلب به شکل کار و محصول کار نیز پرداخت می‌کردند. پرداخت مالیات به شکل پول به‌تدریج افزایش پیدا کرد و متداول شد. عادات و رسوم، حقوق و دستاوردهای گروه‌های دهقانان از طریق خصوصی‌سازی زمین‌های مشاع و افزایش فشار مالیاتی و همچنین تحت ‌تاثیر جنگ‌ها، بیماری‌های همه‌گیر (طاعون)، اقدامات مرکز‌گرایانه نهادهای دولتی و ایده‌های شکل‌گرفته برای سودآوری مورد تعرض قرار گرفتند. دهقانان اغلب به چنین رویکردهایی که باعث بدترشدن وضعیت آنها می‌شد، مدت زمانی نسبتا طولانی تن می‌دادند تا اینکه به بهانه‌ای پیش‌پاافتاده به مقاومت علنی دست می‌زدند. برای خانوارهای دهقانی اقتصاد اخلاقی نقش مرکزی ایفا می‌کرد؛ به این معنا که همه، حتی حاکمان باید از هنجارهای معینی برای برابری اجتماعی و مرتبت اجتماعی تبعیت می‌کردند. زیرپاگذاشتن این هنجارها توسط حاکمان توجیه‌گر اعتراضات گسترده بود. شورش‌های دهقانان در قرون‌وسطی وجود داشتند، به‌طور نمونه جنگ دهقانان در نورماندی در سال۹۹۶ زمانی که کنت ریچارد دوم هنوز سرکار بود، اما این شورش‌ها ‌از سده سیزدهم در بسیاری از مناطق اروپا اهمیت بیشتری پیدا کردند.
روزنامه شماره ۶۲۶۸

برآمدن انجمن‎‌های دهقانی ایران در انقلاب مشروطه

پس از پیروزی مشروطه در شمال و تا حدود کمتری در جنوب، گروه‌های دهقانان و پیشه‌وران شهرهای کوچک و روستاهای بزرگ از انقلاب حمایت کردند و برای اصلاحات سریع به انجمن‌ها و مجلس امید بستند. روزنامه‌ها و گزارش‌های دیپلماتیک بریتانیای آن زمان آکنده از انواع واکنش‌هاست. تظلم و شکواییه‌هایی از جانب دهقانان یا به نمایندگی از آنان خطاب به صاحبان روزنامه‌ها، نمایندگان مجلس یا اعضای انجمن‌های مجاهدان نوشته می‌شد.

سه‌شنبه، ۲۶ فروردین ۱۴۰۴

نگاهی به روابط سیاسی و اقتصادی عمان و ایران
روزنامه شماره ۶۲۶۴

جزیره ثبات!

عمان در هفته اخیر محل وقوع یک رویداد تاریخی بود: مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا. به همین بهانه نگاهی می‌اندازیم به تاریخ و اقتصاد عمان از گذشته تا امروز و روابط این کشور با ایران. به گفته برخی باستان‌شناسان، تمدن عمان پنج‌هزار سال قدمت دارد. در روزگار قدیم این منطقه مجان و مزون نامیده می‌شده است. لوح‌های به جای مانده از دوره سومری‌ها نشان می‌دهد که مجان به معنای معادن باستانی و قدیمی مس در این سرزمین است. مزون نیز ریشه در کلمه مزن به معنای آب‌های جاری فراوان داشته که در زمان ساسانیان به این سرزمین اطلاق می‌شده است. کلمه عمان برگرفته از نام قبایل بادیه‌نشین عربی است که از یمن مهاجرت کرده‌اند. در اوایل قرن شانزدهم شهرهای مسقط و صحار به تصرف البوکرک، دریانورد معروف پرتغالی درآمد و پرتغالی‌ها توانستند به مدت ۱۵۰سال سیطره خود را بر بخش‌هایی از دریای عرب و اقیانوس هند حفظ کنند. با شکست نیروهای پرتغالی از سلطان بن‌سیف الیعربی (بنیان‌گذار سلسله یعاربه) با کمک و همراهی انگلیس و ایران، عمان مجددا وارد دوره رفاه و شکوفایی در مناطق داخلی و سرزمین‌های فرا ساحلی شد. بسیاری از ابنیه‌های تاریخی، قلعه‌ها و برج و باروها در بنادر در این دوره ساخته شد.
روزنامه شماره ۶۲۶۴

جنگ ایران و روس، مذاکره و مصالحه

در هنگامه جنگ‌های دوم ایران و روس، زمانی روس‌ها از هر نظر بر لشکریان ایران پیشی گرفته بودند، پیشنهاد مذاکره و مصالحه روس‌ها را عباس‌میرزا پذیرفت و به بهرام‌‌میرزا که در این زمان حاکم خوی بود، نوشت که خود برای مصالحه به اردوی روسیه خواهد رفت.

یکشنبه، ۲۴ فروردین ۱۴۰۴

تاریخچه مختصر جنگ‌های تعرفه‌ای در ایالات متحده
روزنامه شماره ۶۲۶۲

قانونی که دنیا را به هم ریخت

بازگشت ترامپ به کاخ سفید، با جنگ تجاری و اعمال تعرفه‌های جدید رقم خورده است که خاستگاهی تاریخی دارد؛ نظام تعرفه به سرآغاز تاسیس ایالات متحده برمی‌گردد. در قرن هفدهم مردم آمریکا، تجارت آزاد را به‌‌عنوان یک اصل مهم تلقی می‌کردند؛ به‌ویژه در مقایسه با کنترل بریتانیا بر شیوه‌های تجاری مستعمرات. اما تعرفه‌ها همچنین منبع مهمی از درآمد بودند، نیازی که تدوین‌کنندگان قانون اساسی ایالات متحده در ماده۱، بخش۸ این سند بنیادین برای آن پیش‌بینی کرده بودند. این بخش از قانون اساسی به کنگره قدرت می‌دهد که «مالیات، عوارض، حقوق گمرکی و مالیات‌های غیرمستقیم را وضع و وصول کند تا بدهی‌ها را پرداخت و از دفاع مشترک و رفاه عمومی ایالات متحده حمایت کند.» در ۴ ژوئیه ۱۷۸۹ جورج واشنگتن قانون تعرفه را امضا کرد که نخستین قانون اساسی تصویب‌شده توسط کنگره بود.

سه‌شنبه، ۱۹ فروردین ۱۴۰۴

جنگ طولانی و ویرانگر آمریکا با ویتنام
روزنامه شماره ۶۲۵۸

آنجا که «مردم» حضور داشتند

قرن بیستم را قرن جنگ‌های ویرانگر زمینی میان کشورها نامیده‌اند و قرن۲۱ نیز تاکنون با جنگ‌های نیابتی و هوایی رقم خورده است. در این میان جنگ ویتنام بیش از هر جنگ دیگری در قرن گذشته طول کشید. نظامیان آمریکا سالانه ۵۰۰هزار تن بمب روی این سرزمین ریختند، مردم را قتل عام کردند و اراضی و جنگل‌ها را با بمب‌های ناپالم سوزاندند؛ اما سرانجام با ۴۵هزار کشته، ۳۰۰هزار زخمی و صرف ۱۵۰میلیارد دلار هزینه و یک سرافکندگی تاریخی بر کشتی‌ها نشستند و از آنجا گریختند. فرانسیس کاپولا در فیلم «اینک آخرالزمان» که با اقتباس از رمان دل تاریکی جوزف کنراد نوشته شده، سقوط نیروهای آمریکایی در باتلاق ویتنام را به طرزی سینمایی نشان داده است.
روزنامه شماره ۶۲۵۸

دروغ‌پردازی‌های آمریکا در ویتنام

عکس مشهوری هست که برتراند راسل ریاضی‌دان و فیلسوف بزرگ را با پلاکاردی در دست هنگام راهپیمایی روشنفکران و مردم علیه جنگ ویتنام، نشان می‌دهد.

یکشنبه، ۱۷ فروردین ۱۴۰۴

چگونه یک هنرمند ثروتمند شویم
روزنامه شماره ۶۲۵۶

مورد فلیکس زیام!

فلیکس زیام (۱۸۲۱–۱۹۱۱) از ثروتمندترین هنرمندان فرانسه در قرن نوزدهم بود. او که به‌عنوان «نقاش ونیز» شناخته می‌شود، در دهه۱۸۵۰ با نمایش «تابلوهای منظره» خود در یکی از سالن‌های پاریس به شهرت رسید. زیام نخستین هنرمندی بود که آثارش در طول زندگی‌اش وارد موزه لوور شد. اکنون این پرسش مطرح است که شهرت و ثروت این هنرمند مدیون چه چیزی بود؟ آن هم در روزگاری که برخی از بزرگ‌ترین هنرمندان، مانند ونسان ونگوگ، در فقر می‌زیستند. زیام در آغاز دوران تحصیل قصد داشت معمار شود. چنین بود که در مدرسه هنرهای زیبای دیژون در ایالت بورگوین فرانسه تحصیل کرد و مدتی به‌عنوان معمار به کار پرداخت. در سال۱۸۳۹ به مارسی کوچ کرد و نزد آدولف مونتیچلی، نقاش صاحب سبک، اصول اولیه نقاشی را فراگرفت.
نوروز ۱۲۶۹ ه.ش به روایت ناصرالدین‌شاه
روزنامه شماره ۶۲۵۶

همه را شاهی داده، راه انداختیم

امروز که پنج‌شنبه بیست‌وهفتم رجب و آخر سال است صبح برخاسته به اتاق امین اقدس رفتیم، الحمدلله احوال امین اقدس خوب بود. رخت پوشیده آمدیم بیرون. یعنی امروز صبح خیلی زود برخاسته بودیم نماز امروز را هم خواندیم، سه چهار مرتبه آمدیم، بیرون رفتیم، اندرون خیلی گشتیم، مکرر موزه رفتیم، مجدالدوله سرایدارها و هر جور آدم در موزه مشغول کار بودند. ما هم در تنظیف موزه و راه‌پله موزه دستورالعمل می‌دادیم.
روزنامه شماره ۶۲۵۶

مردم ثروتمند ایران دوران ساسانی

در دوره ساسانی، دین بیشتر مردم قلمرو ساسانی و خاندان حکومت‌گر، دین زردشتی بود و در این دین زندگی مادی نیز به اندازه‌ زندگی مینوی ستوده شده بود و به همین منظور، ساسانیان تلاش زیادی برای بهبود اقتصاد کشور انجام دادند که بخشی از آن در قالب بازمانده‌های کانال‌های آب‌رسانی پرشمار و پیچیده، سدسازی، حفر کاریزهای پرشمار، ساخت و حراست راه‌ها و مهم‌تر از همه سامان‌دهی و پشتیبانی از نظام پولی کشور، برای پژوهشگر امروزی قابل درک است.

سه‌شنبه، ۲۸ اسفند ۱۴۰۴

مروری به نقد و نظر مخالفان ملی کردن نفت
روزنامه شماره ۶۲۵۴

صنعت جعل تاریخ!

اسفند امسال مصادف با هفتادوچهارمین سالگرد تصویب قانون ملی‌کردن صنعت نفت است. این قانون با توجه به تحولات سیاسی و به‌ویژه کودتای ۲۸مرداد که در پی داشت، یکی از اثرگذارترین تحولات در تاریخ معاصر ایران است. با وجود آنکه این قانون در مجلسین شورای ملی و سنا با اجماع به تصویب رسید و بلافاصله توسط شاه توشیح شد و با اتفاق نظر عمومی در زمان خود همراه بود، طی چند سال اخیر از سوی افرادی مورد مناقشه قرار گرفته است. بدیهی است که هیچ برداشتی از تحولات تاریخی مقدس نیست و می‌تواند مورد بحث و تجدید نظر قرار گیرد، اما بحث و بازنگری در برداشت‌های پیشین، به‌ویژه آنچه در ادوار گذشته مورد اجماع بوده، تنها می‌تواند با تکیه بر اسناد و شواهد تاریخی انجام شود. متاسفانه بخش عمده ردیه‌هایی که طی سال‌های اخیر علیه ملی کردن صنعت نفت مطرح شده، مبتنی بر تحریف، جعل و برخورد گزینشی با تاریخ است و اغلب هدفشان تحلیل سیاسی به شیوه تطبیق گذشته با سمت‌گیری‌ها و ذهنیات سیاسی روز است و نه تحلیل تاریخی. درحالی‌که تاریخ‌نگاری تحلیلی بر اسناد و شواهد تاریخی متکی است، تاریخ‌نگاری سیاسی-ژورنالیستی بی‌اعتنا به اصول و قواعد مسلم تاریخ‌نگاری، اهداف سیاسی-تبلیغی خود را دنبال می‌کند و نتیجه‌ای جز اغتشاش و آشفتگی در ذهن بخشی از اقشار جوان و میان‌سال ندارد. این مناقشه‌گران ظاهرا به دو دلیل محیط را برای جعل، تحریف و وارونه‌خوانی تاریخ به جای تکیه بر عینیات آماده کرده‌اند: یکی دلزدگی چند نسل از افراط و شعار طی چند دهه اخیر که موجب انزوای کشور شده و دیگری اطلاع اندک مردم به‌ویژه جوانان از تاریخ معاصر به‌دلیل محدودیت‌ها طی ۱۰۰سال گذشته. در زیر با حداکثر اختصار به اهم این بازنگری‌های بی‌پایه پرداخته شده است:
روزنامه شماره ۶۲۵۴

تابلوی«هفت‌سین» حسین شیخ

انتظار چند نفر سر سفره هفت‌سین برای رسیدن لحظه‌ تحویل سال، خاطره‌ جمعی همه ایرانی‌هاست؛ خاطره‌ای که «حسین شیخ» از آخرین شاگردان کمال‌الملک، آن را به زیبایی در تابلوی «هفت‌سین» به تصویر کشیده است. شاید کمتر کسی بداند تابلوی «هفت‌سین» یا «نوروز» که حتی در کتاب‌های درسی هم تصویر آن چاپ می‌شود، کار یکی از جوان‌ترین و مستعدترین شاگردان کمال‌الملک یعنی حسین‌خان شیخ است.

یکشنبه، ۲۶ اسفند ۱۴۰۴

رویاها و کابوس‌های شارلوته بِرات، خبرنگار جوان در دوران نازیسم
روزنامه شماره ۶۲۵۲

گوبلز به کارخانه‌ام آمد!

شارلوته بِرات، خبرنگار جوانی که در هفته‌نامه دای ولتبونه اخبار مربوط به زنان و سایر ابعاد حیات اجتماعی و سیاسی آلمان را گزارش می‌کرد، سال۱۹۰۷ در شهر فُرستِ آلمان، نزدیک مرز لهستان متولد شد. برات یهودی و کمونیستی متعهد بود، از‌این‌رو ناگهان در ۱۹۳۳ از کار برکنار شد. همزمان با خیزش جنبش نازی، کابوس‌های هر شب او نیز آغاز شد.
روزنامه شماره ۶۲۵۲

حتی خواب دیدن ممنوع!

شارلوته برات سال ۱۹۰۷ در شهر فورست، آلمان به دنیا آمد. او یک خبرنگار و نویسنده بود که در مکتب روزا لوکزامبورگ و پل لووی آموزش دید و به اندیشیدن درباره مسائل اجتماعی و خبرنگاری پرداخت. شارلوته تا زمان ممنوعیت شغلی‌اش در دوران برآمدن فاشیسم در برلین درباره موضوعات اجتماعی و شرایط زندگی زنان می‌نوشت.

سه‌شنبه، ۲۱ اسفند ۱۴۰۳

بررسی سیاست خارجی ایران در قرن ۱۹میلادی
روزنامه شماره ۶۲۴۸

ورود آمریکا به صحنه رقابت

با آغاز قرن نوزدهم ایران صحنۀ تاخت و تاز روسیه و بریتانیا قرار گرفت در این قرن ایران اراضی وسیعی را از دست داد و صدمات بسیاری بر آن وارد شد؛ درحالی‌که ایران از سوی مرزهای غربی خود با تهدید امپراتوری عثمانی مواجه بود، ولی در این قرن فشار روسیه از سوی شمال و فشار و تجاوز تدریجی بریتانیا از جنوب آشکار شد. مرزهای شرقی ایران نیز از خطر تجاوز قبایل مصون نماند. قرن نوزدهم میلادی شاهد کشمکش‌های قدرت‌های اروپایی برای گسترش نفوذ خویش در شرق از یک‌سو و درگیری مداوم آنان با عثمانی از سوی دیگر بود. در این میان سلاطین قاجار اجبارا وارد بازی سیاسی بسیار پیچیده‌ای‌ شدند که درواقع نقش مهره‌ای را در کشمکش‌های مزبور ایفا می‌کرد.
روزنامه شماره ۶۲۴۸

شرکت زیگلر؛ ۵۰ سال دوام در ایران!

شرکت زیگلر از نخستین شرکت‌های مدرن اروپایی محسوب می‌شود که در ایران سرمایه‌گذاری کرد و توانست بیش از ۵۰سال دوام بیاورد. این شرکت را کارآفرین سوئیسی به نام فیلیپ زیگلر بنیان نهاده بود. در سال۱۷۷۲ ناصرالدین‌شاه پس از سفر به اروپا فرمانی صادر کرد که طبق آن شرکت‌های خارجی امکان فعالیت اقتصادی در ایران را یافتند. زیگلر این فرصت را غنیمت دانست و واحد تولید فرش خود را در سلطانیه (اراک امروز) راه‌اندازی کرد. انتخاب این مکان به‌دلیل برخورداری از یک شبکه زیرساختی ارتباطی بین تهران و بغداد از طریق همدان و کرمانشاه بود.

یکشنبه، ۱۹ اسفند ۱۴۰۳

پیامدهای نامه رئیس‌جمهور آمریکا به امپراتور ژاپن - دهه۱۸۵۰
روزنامه شماره ۶۲۴۶

پایان شوگون‌سالاری

۸ ژوئیه۱۸۵۳، ناخدا متیو پری (Matthew Perry)، تاجر آمریکایی چهار کشتی خود را به بندر خلیج توکیو هدایت کرد. او در تلاش بود برای اولین‌بار پس از ۲۰۰سال وقفه، تجارت و گفت‌وگوی منظم بین ژاپن و دنیای غرب را از سر بگیرد. اگرچه او اغلب به‌عنوان کسی که کشور ژاپن را به دنیای غرب گشوده است شناخته می‌شود، اما پری اولین غربی نبود که به این مجموعه جزایر شرق عالم سفر کرده بود. بازرگانان پرتغالی، اسپانیایی و هلندی در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ میلادی با ژاپن تجارت منظم داشتند.
نشست استادان ژاپنی‌ در دانشگاه تهران
روزنامه شماره ۶۲۴۶

عقب مانده از عصر میجی

نشست علمی «مروری بر پژوهش‌های ایران‌شناسی در ژاپن» ۱۴اسفندماه جاری با سخنرانی ایران‌شناسان برجسته ژاپنی در دانشگاه تهران برگزار شد. در این نشست پروفسور ماساتومو کاواموتو، استاد دانشگاه نارا ژاپن، دکتر ریوکو واتابه متخصص تاریخ ایران در دوره مغول و ایلخانان، دکتر نائوفومی آبه استاد تاریخ دانشگاه اچانومیزو ژاپن و دکتر سانائه تاکاگی استاد تاریخ ایران در دانشگاه واسادا حضور داشتند. ایران‌شناسان ژاپنی از حضور و تجربیات خود در پژوهش‌های این حوزه و ضرورت تداوم ارتباط میان دانشگاه‌های ایران و ژاپن سخن گفتند.

سه‌شنبه، ۱۴ اسفند ۱۴۰۳

گذر به کتاب «رویاهای انقلابی» اثر ریچارد توماس استایتز
روزنامه شماره ۶۲۴۲

روستایی شدن شهرها در شوروی

ریچارد توماس استایتز (۲دسامبر۱۹۳۱ - ۷مارس۲۰۱۰) مورخ فرهنگ روسیه و استاد تاریخ در دانشگاه جرج تاون بود. او در کتاب «رویاهای انقلابی» با بررسی تاریخ اجتماعی و فکری و فرهنگی روسیه در سال‌های پیش و پس از انقلاب اکتبر۱۹۱۷، بر این باور است که انقلاب روسیه فقط پیرامون آرمانشهرهای مارکسیستی شکل نگرفته، بلکه برخاسته از برخورد و تلاقی سنت‌های آرمان‌شهر‌باورانه تاریخ روسیه است که رویاها و کابوس‌های دهقانان و کارگران و روشنفکران و دولت و نظامیان و دیگر گروه‌ها را دربرمی‌گیرد. استایتز در این کتاب تصویر روشنی از زندگی انقلابی و عوامل فرهنگی، اسطوره‌ها، آیین‌ها، فرقه‌ها و نمادهایی که مبنای آن را تشکیل می‌دادند، ترسیم می‌کند. او با تحلیل شکل‌های اصلی تفکر آرمان‌شهری و انگیزه‌های تجربی و برخورد گریزناپذیر اقتدارگرایی بلشویکی و رفتار آزادی‌خواهانه و آرزوهای بخش‌های بزرگی از جمعیت روسیه و سپس نفی تمام‌عیار همه جریان‌های آرمان‌شهری و تجربه‌های انسان‌گرایانه در دوران استالین، سرنوشت تک‌تک این آرمان‌شهرها و منادیان آنها را به تصویر می‌کشد.
روزنامه شماره ۶۲۴۲

جنگ‌ها و نابودی تمدن‌ها

جنگ و نظام طبقاتی از ابتدای ظهور نخستین تمدنی که از سطح زندگی انسان بدوی بالاتر بوده است، یعنی از حدود ۵ یا ۶هزار سال پیش، وجود داشته و همواره رنج‌های شدیدی را باعث شده است. از تقریبا بیست تمدنی که مورخان جدید غربی از آن مطلع بوده‌اند همه به جز تمدن خود ما ظاهرا مرده و از بین رفته‌اند.
اوضاع اقتصادی روسیه در جنگ جهانی اول
روزنامه شماره ۶۲۴۲

زندگی روی آتش‌فشان

دنیای‌اقتصاد: اقتصاد روسیه در دوره جنگ جهانی اول - چهارسال مانده به انقلاب اکتبر- وضعیت نابسامان و وخیمی داشت. در نیمه سال۱۹۱۴، تعداد و شدت اعتصابات صنعتی به سطح‌ سال۱۹۰۵ نزدیک ‌شد. کارگران در میدان نفتی دورافتاده باکو در ماه ژوئن به‌دلیل دستمزدهای پایین و شرایط خطرناک کار، اعتصاب کردند.

یکشنبه، ۱۲ اسفند ۱۴۰۳

بازخوانی کتاب ویلیام آ.ادموندسن درباره جان رالز
روزنامه شماره ۶۲۴۰

لیبرالیست عدالت‌اندیش

جان رالز یکی از فیلسوفان لیبرال برجسته قرن بیستم بود. اثر اصلی او، نظریه‌ای در باب عدالت (۱۹۷۱)، حوزه فلسفه سیاسی را از نو تعریف کرد و چندین نسل پیاپی از دانش‌پژوهی در باب سیاست، اخلاق و حقوق را پدید آورد. برای بسیاری از ستایشگران رالز، او بهترین نماینده سنت لیبرال است و نظریه عدالت او دفاعی جانانه از انسانی‌ترین امید لیبرالیسم به‌دست می‌‌دهد: دولت رفاه دموکراتیکی که سرمایه‌داری را حفظ می‌‌کند در عین حال که آن را تحت نظارت نیز نگه می‌‌دارد.
روزنامه شماره ۶۲۴۰

ایده‌های بنیادی جان رالز

دنیای‌اقتصاد: جان رالز فیلسوف لیبرال، عمدتا به‌خاطر کارهایش در فلسفه سیاسی شناخته می‌شود، به‌ویژه کتاب تاثیرگذار او«نظریه‌ای در باب عدالت» که در سال۱۹۷۱ منتشر شد. در اینجا برخی از ایده‌های اصلی مرتبط با آثار رالز آورده شده است:

سه‌شنبه، ۰۷ اسفند ۱۴۰۳

نقدی بر مقاله آقای شهرام اتفاق درباره ملی کردن صنعت نفت
روزنامه شماره ۶۲۳۶

تحلیل‌ها و نظرهای شاذ‌

چند سالی است که کسانی بدون اینکه یافته‌ها، شواهد و مستندات جدیدی ارائه کنند، نظرهای شاذی را در ارتباط با فرازهایی از تاریخ معاصر ایران مطرح می‌کنند؛ ظاهرا با این فرض که اگر به سیاق «سنگ مفت گنجشک مفت» به عده اندکی هم اصابت کند، برنده‌اند. نقطه عزیمت این اشخاص مسائل سیاسی روز است. به این معنی که با هدف پیشبرد ذهنیات و ترجیحات خود در ارتباط با امور جاری سراغ ادوار تاریخی می‌روند و می‌کوشند قرائتی از این ادوار سپری‌شده ارائه کنند که مؤید و مقوم ذهنیات و ترجیحات روز آنها باشد. به عبارت دیگر، تاریخ را وارونه، یعنی از جلو به عقب، می‌خوانند و می‌کوشند با خالی کردن وقایع گذشته از ظرف زمانی خود و قلب و جعل واقعیت‌ها یا بار کردن برداشتی امروزی بر وقایع دیروزی و پراکندن آگاهانه یا ناآگاهانه دروغ‌های شاخ‌دار به هدف خود برسند. پیش‌فرض این اشخاص و نقطه قوتی که آنها برای خود تصور می‌کنند، سطح دانش نسل کنونی و نارضایتی‌های بر حق آنها از شرایط حاضر است. مقاله آقای شهرام اتفاق در روزنامه وزین «دنیای‌اقتصاد» (۲۱بهمن۱۴۰۳) نمونه‌ای از این تلاش‌ها است. ویژگی مقاله ایشان این است که مطالب، مفاهیم و گزاره‌های متعددی را به‌طور سرسری و بدون ذکر منبع و ماخذ و بدون بحثی مستند و مستدل مطرح و درباره هر یک از آنها حکمی صادر کرده است. من در زیر و در حدی که مقتضیات یک یادداشت اجازه می‌دهد، به برخی از مهم‌ترین آنها می‌پردازم:
روزنامه شماره ۶۲۳۶

پیروزی ماشین بر انسان

دنیای‌اقتصاد: از آرتور ساموئل (۱۹۰۱-۱۹۹۰) به‌عنوان یکی از پیشگامان طراحی هوش مصنوعی یاد می‌شود. او در سال۱۹۶۰ گفته بود:«یک ماشین، جن نیست، با جادو کار نمی‌کند، اراده‌ای ندارد و... خروجی‌اش همان است که قبلا به او آموزش داده شده است. «نیت‌ها»ی (Intentions) آن از قبل مشخص شده‌اند یا نیت‌های فرعی هستند که از داده‌های پیشینی مشتق می‌شوند و بنا به خواست برنامه‌نویس عمل می‌کنند.
روزنامه شماره ۶۲۳۶

نخستین ماشین شطرنج‌باز

دنیای‌اقتصاد: در سال۱۹۱۲، لئوناردو تور‌س کِوِدو، نخستین نمونه واقعی از یک کامپیوتر را ابداع کرد و ساخت که قادر به بازی با شطرنج بود. او نام دستگاه نوآورانه خود را ال آخدرکستا گذاشت. ال آخدرکستا می‌توانست در یک پایان بازی با مهره‌های سفید بازی کند؛ جایی که سفید یک شاه و یک رخ و سیاه تنها یک شاه دارد.

یکشنبه، ۰۵ اسفند ۱۴۰۳

گزارش سرکنسول انگلیس از اوضاع جنوب ایران در دوران مشروطیت
روزنامه شماره ۶۲۳۴

نقشه حاکم بوشهرعلیه تنگستانی‌ها

«مشروطیت جنوب ایران به گزارش بالیوز بریتانیا در بوشهر ۱۹۱۵-۱۹۰۵ م / ۱۳۳۳-۱۳۲۳ هـ ق» مجموعه گزارش‌های سرپرسی کاکس، کنسولگری بریتانیا در بوشهر و دستیارش ماژور تری‎وراست. این گزارش‌ها از مهم‌ترین منابع مطالعاتی تاریخ معاصر ایران در سال‌های آغازین انقلاب مشروطه محسوب می‌شود. کاکس در زمینه چگونگی روند شکل‌گیری مشروطیت در بوشهر و ایالت فارس و نقش شخصیت‌های عالم و برجسته‌ای چون آیت‌الله سیدعبدالحسین لاری و سیدمرتضی مجتهداهرمی برضد استبداد محمد علیشاهی و خودکامگی حکومت مرکزی اطلاعات ارزشمندی به‌دست می‌دهد.
سرگذشت مختصر هوش مصنوعی
روزنامه شماره ۶۲۳۴

برکلی و سایمون متفکر

«مغزهای غول‌پیکر یا ماشین‌هایی که فکر می‌کنند» کتاب تاریخ‌ساز ادموند کالیس برکلی (۲۲ فوریه ۱۹۰۹ – ۷ مارس ۱۹۸۸) در سال۱۹۴۹ منتشر شد. برکلی در این کتاب، اصول ماشین‌های محاسباتی را برشمرده و نمونه‌های رایانه‌ای مهم در آن زمان، از جمله ماشین‌آلات مختلف در موسسات معتبر مانند موسسه فناوری ماساچوست، هاروارد، آزمایشگاه‌های بل و دیگر مراکز علمی را تشریح کرده است.

یکشنبه، ۲۸ بهمن ۱۴۰۳

دزدان دریایی چگونه راه سرمایه‌داری را هموار کردند
روزنامه شماره ۶۲۲۸

غارتگران دوران مدرن

دزدان دریایی‌ای که ما عمدتا در ذهن داریم دزدان خاصی هستند: دزدان دریایی انگلیسی‌زبان که از اواسط قرن هفدهم تا چند دهه اول قرن هجدهم در دریاها بودند. چه چیزی در این قانون‌شکنان دریایی دوران قدیم این‌قدر جذاب است که ما سه قرن بعد هنوز لباس آنها را تن می‌کنیم؟ پاسخ ساده این است که آنها شور وشوق ایجاد می‌کردند و برای نخستین‌بار در تاریخ ۱۷بهمن۱۴۰۳ در مقاله‌ای با عنوان «دزدان دریایی، دشمنان قسم‌خورده نظم مدرن بودند یا همدستان پنهان آن؟» با ترجمه محمد ابراهیم باسط این موضوع مطرح شد. ما از زندگی پرشور و وحشی آنها لذت می‌بریم؛ چون ما هم می‌خواهیم آزادانه زندگی کنیم. دزدان دریایی جذاب هستند؛ چون در سپیده‌دم دوران ما دریانوردی می‌کردند، درست در زمانی که امپراتوری بریتانیا در حال ظهور بود. از یک نظر، دزدان دریایی -بلای جان دریاسالاران و بازرگانان- آخرین سنگرها در برابر دنیایی بودند که تدریجا تحت سلطه دولت‌ها و شرکت‌ها قرار می‌گرفت.
تاریخچه مختصر هوش مصنوعی
روزنامه شماره ۶۲۲۸

گاکوتنسوکو ؛ ستایشگر طبیعت

در سال۱۹۲۹، یک پروفسور ژاپنی به‌نام ماکوتو نیشیمورا (۱۸۸۳–۱۹۵۶)، اولین روبات ژاپنی با عنوان گاکوتنسوکو را طراحی و تولید کرد. گاکوتنسوکو در زبان ژاپنی به معنای «یادگیری از قوانین طبیعت» است.