کارکرد اپلیکیشنهای تخفیفمحور در خردهفروشی شهری چیست؟
«تارا» در میانه معیشت و بازار
تارا در واقع بستری دیجیتال برای خرید کالا از سوپرمارکتها و فروشگاههای زنجیرهای است که با اعمال انواع تخفیفها، طرحهای بازگشت وجه (Cashback) و مدلهای امتیازدهی، هزینه نهایی خرید را برای مصرفکننده کاهش میدهد. نکته قابلتوجه در عملکرد این اپلیکیشن، تمرکز آن بر اقلامی است که در سبد مصرفی روزانه خانوار جایگاه ثابتی دارند؛ از جمله مواد غذایی، شویندهها و کالاهای مصرفی عمومی. این تمرکز، آن را به ابزاری کاربردی برای خانوارهایی تبدیل میکند که بخش مهمی از درآمد ماهانه خود را صرف خرید مایحتاج اولیه میکنند.
بر اساس تجربه کاربران، یکی از مزایای مهم تارا در مقایسه با سایر اپلیکیشنهای خرید، پایداری تخفیفها و قابلیت استفاده روزمره از آن در سوپرمارکتهای کوچک و متوسط محلی است. برخلاف پلتفرمهایی که عمدتا به فروشگاههای بزرگ یا خرید اینترنتی محدود میشوند، تارا تلاش کرده است تا در فضای فیزیکی بازار خردهفروشی شهری نیز حضور داشته باشد و نظام امتیازدهی خود را با رفتار مصرف واقعی خانوار تطبیق دهد.
از منظر اقتصادی، عملکرد چنین اپلیکیشنهایی را میتوان در قالب مدلهای «یارانه هدفمند غیردولتی» تحلیل کرد؛ به این معنا که بخشی از فشار هزینهای مصرفکننده، از طریق مدلهای تشویقی و مشارکت بنگاههای فروش، کاهش مییابد. بهویژه در نبود سیاستهای حمایتی گسترده از سوی دولت در بخش خردهفروشی، نقش این پلتفرمها میتواند جنبهای مکمل در سیاستگذاری اجتماعی پیدا کند. البته نباید از محدودیتهای این مدل نیز چشمپوشی کرد. دسترسی محدود به فروشگاههای طرف قرارداد، لزوم آشنایی کاربران با ابزارهای دیجیتال و وابستگی به ثبات شبکه مالی و بانکی از جمله چالشهایی است که بر سر راه فراگیر شدن این قبیل ابزارها قرار دارد. با این حال، تجربه تارا نشان میدهد که حتی در غیاب حمایتهای مستقیم دولتی، بخش خصوصی میتواند با طراحی ابزارهای خلاقانه، نقش موثری در بهبود شرایط معیشتی بخشی از جامعه ایفا کند.
در نهایت، گسترش و تعمیق اثرگذاری اپلیکیشنهایی مانند تارا، در گرو پیوند هرچه بیشتر آنها با اکوسیستم خردهفروشی محلی، سیاستگذاران اجتماعی و شبکههای پرداخت امن و گسترده است. بهنظر میرسد در افق میانمدت، چنین ابزارهایی بتوانند به یکی از مولفههای غیردولتی سیاست حمایت از مصرفکننده در ایران تبدیل شوند.