جهش نرخ دلار رسمی موجب افزایش هزینه روغن موتوری‌ها شد
لزوم آزادسازی نرخ روانکارها
این در حالی است که نرخ‌گذاری دستوری این صنعت اجازه همگام شدن نرخ فروش با رشد هزینه‌ها را از صنعت روانکار سلب کرده است. هرچند که کاهش شکاف نرخ دلار بازار آزاد و توافقی اقدامی بسیار خوب در راستای کاهش رانت ارزی است، اما در برخی صنایع همچون روانکارها با رشد دلار رسمی نیاز است که یا افزایش نرخ فوری دریافت کنند یا آنکه نرخ‌گذاری آنها آزاد شود. بررسی متغیرهای مالی این صنعت نشان می‌دهد که طی دوماه ابتدایی سال جاری مقادیر تولید و فروش روانکارها با کاهش همراه شده است. علاوه بر این میزان حاشیه سود صنعت روانکار چه در مقیاس سالانه و چه در بازه فصلی طی دوره‌های اخیر تحت تاثیر قیمت دستوری با افت همراه شده است.
ارزیابی میزان تولیدات سالانه شرکت‌های روانکار بورسی نشان می‌دهد که طی ۱۳سال اخیر به‌طور متوسط در هر سال ۶درصد به مجموع تولیدات این صنعت افزوده شده است.
با این حال در سال ۱۴۰۳ تحت تاثیر افزایش سرسام آور قیمت مواداولیه این صنعت، ۴درصد به تولیدات روانکارها افزوده شد و مجموعا ۲میلیون و ۴۲۸هزار تن روغن موتور توسط روانکارهای بورسی به چرخه تولید درآمد. در مقیاس فصلی طی هر چهار فصل سال ۱۴۰۳، مقادیر تولید روانکارها افزایش بسیار اندکی را تجربه کرد.
در نهایت طی چهارمین فصل سال گذشته تحت تاثیر افزایش نرخ مواداولیه، مجموع تولیدات به ثبت رسیده این صنعت همچون زمستان ۱۴۰۲ به ثبت رسید. در نهایت طی هر دو ماه ابتدایی امسال میزان تولیدات صنعت روانکار با نزول همراه شد.
در اردیبهشت امسال مجموع تولیدات روغن موتور این صنعت با افت ۲۱درصد نسبت به اردیبهشت ۱۴۰۳ به ۱۶۸هزار تن تقلیل یافت.
در دومین ماه از سال جاری بهترین عملکرد مربوط به شرکت «شنفت» است. این شرکت طی این ماه موفق شد مجموع تولیدات خود را با ۱۱درصد افزایش نسبت به اردیبهشت سال گذشته به میزان ۴۴هزار تن افزایش دهد. ضعیف‌ترین عملکرد امسال مربوط به شرکت «شسپا» است.
این شرکت هرچند در ماه‌های گذشته به‌طور متوسط ۶۰هزار تن محصول به چرخه تولید درآورده، طی اردیبهشت امسال تنها ۱۴هزار تن روغن موتور تولید کرده که نسبت به ماه مشابه سال قبل ۷۶درصد کاهش یافته است.
تقلیل مقادیر فروش
باتوجه به قابلیت دپوپذیری محصولات تولید شده توسط شرکت‌های روغن موتور، در کنار ارزیابی میزان تولیدات، بررسی مقادیر فروش می‌تواند دیدگاه بهتری نسبت به آینده این صنعت نمایان سازد. در مقیاس سالانه متوسط در هر سال ۲میلیون تن انواع روغن موتور از طریق چهار شرکت بورسی این صنعت به فروش رسیده است. در سال ۱۴۰۳ مجموع تناژ فروش این صنعت به میزان ۲میلیون و ۴۲۶هزار تن به ثبت رسید که در مقایسه با متوسط سالانه عملکرد خوبی محسوب می‌شود.
با این حال در بازه فصلی وضعیت فروش روانکارها چندان مناسب نیست. هرچند که در برخی از فصول سال گذشته تولیدات این صنعت افزایشی بوده، طی چهارمین فصل سال ۴درصد از مجموع مقداری فروش روانکارها کاسته شده است.
در مقیاس ماهانه هم در فروردین ماه و هم در اردیبهشت امسال کاهش بالایی در میزان فروش روانکارها به ثبت رسیده است. در این دو ماه به ترتیب فروش روانکارها با افت 26 و 13درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل همراه شده است.
همان‌طور که شرکت «شنفت» در رشد تولیدات برترین شرکت روانکار بورسی بود، از منظر مقادیر فروش نیز شرکت مذکور با جهش 18درصدی فروش خود عملکرد بسیار خوبی در اردیبهشت نسبت به سایر همگروهی‌های خود به ارمغان رسانده است.
فزونی هزینه بر درآمد
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، نرخ‌گذاری در صنعت روانکار به‌صورت دستوری صورت می‌گیرد. از زمانی که لوب‌گات در بورس کالا تحت تاثیر افزایش نرخ دلار نیما (توافقی فعلی) با افزایش نرخ همراه شد، هزینه روانکارها افزایشی شد. هنوز پس از گذشت سه‌ماه از سال1404، مجوز افزایش نرخ شرکت‌های روانکار صادر نشده است.
این مهم لزوم صدور هرچه سریع‌تر افزایش نرخ این صنعت را می‌طلبد تا شرکت‌های روانکار بتوانند کمی از افزایش هزینه‌های خود را جبران کنند. در سال1403 میانگین 33درصد به نرخ فروش محصول اصلی روانکارها افزوده شد. در این مقیاس بیشترین میزان جهش نرخ مربوط به شرکت «شبهرن» است. این شرکت روغن موتور بنزینی خود را با افزایش 40درصدی نرخ نسبت به 1402 به فروش رساند. در اسکیل ماهانه طی اردیبهشت ماه امسال، میانگین 63درصد به نرخ فروش محصول اصلی شرکت‌های روانکار بازار سرمایه نسبت به اردیبهشت 1403 افزوده شد.
در این مقیاس بالاترین میزان رشد نرخ مربوط به شرکت «شبهرن» است. این شرکت روغن موتور خود را با 125درصد افزایش نسبت به اردیبهشت سال گذشته به فروش رساند.
مقایسه نرخ فروش اردیبهشت ماه با میانگین سال جاری حکایت از افزایش 3درصدی نرخ دارد. در این بازه نیز «شبهرن» با افزایش 7درصدی نرخ فروش روغن موتور خود بهترین عملکرد را به ثبت رسانده است.
فصل خوب درآمدی
پس از بررسی مقادیر تولید و فروش صنعت روانکار، حال نوبت به بررسی میزان درآمد این صنعت است.
در 13سال گذشته میانگین در هر سال 37درصد به مجموع درآمد شرکت‌های روانکار بورسی افزوده شده است. طی سال1403 میزان درآمد شرکت‌های روانکار به میزان 97هزار و 494میلیارد تومان به ثبت رسید که در مقایسه با سال ماقبل 36درصد افزایش یافته است.
در مقیاس فصلی طی عمده فصل‌های سال گذشته عملکرد درآمدی صنعت روانکار همچون میانگین تاریخی بوده است.
در چهارمین فصل سال 1403، درآمد روانکارها با افزایش 43درصد نسبت به فصل مشابه سال گذشته، به 29هزار و 160میلیارد تومان افزایش یافته است. با وجود رشد اندک درآمد روغن موتوری‌ها طی فروردین ماه امسال، در اردیبهشت افزایش خوبی در مجموع درآمد این صنعت به وقوع پیوست.
طی دومین ماه سال جاری میزان درآمد شرکت‌های روانکار با افزایش 43درصد نسبت به اردیبهشت 1403 به میزان 10هزار و 930میلیارد تومان به ثبت رسید.
در اردیبهشت ماه امسال شرکت «شنفت» که در مقادیر تولید و فروش بیشترین میزان افزایش را تجربه کرده بود، از منظر درآمدی نیز با جهش 96درصدی فروش خود بیشترین میزان رشد درآمد در میان روانکارهای بورسی را به ثبت رساند.
سایه دستوری؛ تقلیل سودآوری
بررسی روند متغیرهای سودآوری صنعت روانکار نشان می‌دهد که در بازه سالانه طی سال 1402 حاشیه سود این صنعت با کاهش نسبت به میانگین تاریخی همراه شده است.
عامل اصلی نزول حاشیه سود این صنعت بحث قیمت دستوری است که اجازه سرشکن شدن هزینه‌های روانکارها در نرخ فروش را از این صنعت سلب کرده است. متوسط طی 13سال گذشته حاشیه سود گروه روانکار بازار سرمایه به میزان 24درصد به ثبت رسیده است.
این در حالی است که در سال1402، حاشیه سود این صنعت 19درصد به ثبت رسید که در مقایسه با میانگین تاریخی 5درصد کاهش یافته است. این نزول حاشیه سود در مقیاس فصلی نیز تکرار شده است. هنوز دو شرکت «شسپا» و «شبهرن» گزارش‌های زمستان خود را روانه کدال نکرده‌اند.
بنابراین هنوز نمی‌توان درخصوص حاشیه سود زمستان روانکارها اظهارنظر کرد. با این وجود بر مبنای گزارش‌های زمستان «شنفت» و «شرانل» حاشیه سود این دو شرکت با کاهش همراه شده که اصلی‌ترین عامل این موضوع بحث افزایش نرخ لوب‌کات بر اثر افزایش نرخ دلار توافقی در سال1403 است.
