سودآوری شرکت‌های تولیدکننده کود به‌رغم نزول متغیرهای مالی افزایش یافت
دو معضل صنعت اوره
رکود تولیدات
بررسی میزان تولیدات شرکت‌های اوره‌‌‌ساز بازار سهام نشان می‌دهد که در بازه سالانه به‌طور متوسط ۸میلیون و ۵۶۰هزار تن محصول به چرخه تولید درآمده است و این شرکت‌ها سالانه افزایش ۸درصدی تولید را تجربه کرده‌‌اند. به‌رغم روند صعودی تولیدات شرکت‌های اوره بورس تهران، طی سال ۱۴۰۳ وضعیت تولیدات این صنعت چندان جالب نبود. در سال گذشته مجموع تولیدات شرکت‌های بورسی اوره‌‌‌ساز با نزول ۱۳درصدی نسبت به سال ماقبل همراه شد و به ۱۰میلیون و ۲۹۹هزار تن کاهش یافت. عامل اصلی در کاهش مقادیر تولید سالانه این صنعت در وهله اول به بحث قطعی انرژی و گران شدن نرخ خوراک آنها بازمی‌گردد. قطعی انرژی موجب شد تا شرکت‌ها نتوانند با تمام توان اوره تولید کنند که همین موضوع عامل نزول مقداری تولید این صنعت بوده است. از طرفی سهم بازار داخلی اوره در سال گذشته کاهش یافت که این امر هرچند موجب کاهش مقدار تولید اورهسازان شد، اما فروش با نرخ بالاتر سود بیشتری را برای شرکت‌های این صنعت به همراه داشت و حاشیه سود این صنعت را افزایش داد.
در مقیاس فصلی در هر چهار فصل ۱۴۰۳، نزول مقادیر تولید در صنعت اوره رقم خورد. بیشترین میزان کاهش تولیدات این صنعت مربوط به زمستان سال گذشته بود. در این فصل مجموع تولیدات اورهایها با افت ۳۸درصدی نسبت به فصل مشابه سال ۱۴۰۲ به میزان یک‌میلیون و ۳۱۹هزار تن به ثبت رسید. در بازه ماهانه، طی فروردین‌ماه امسال میزان تولیدات شرکت‌های اوره بازار سهام با کاهش ۱۲درصدی نسبت به فروردین ۱۴۰۳ به میزان ۹۲۱هزار تن به ثبت رسید. از میان شش‌تولیدکننده اوره بازار سهام، در فروردین‌ماه امسال «کرماشا» بهترین عملکرد را به ثبت رسانده است؛ به‌طوری که مجموع تولیدات این شرکت طی اولین ماه سال‌جاری با رشد ۸۲درصدی نسبت به ماه مشابه همراه بوده و ۹۰هزار تن به ثبت رسیده است.
تقلیل فروش اورهسازان
همان‌طور که میزان تولیدات شرکت‌های اوره بازار سهام در سال 1403 نزولی بوده، مقادیر فروش این صنعت نیز با کاهش همراه شده است. در سال 1403 مجموع مقدار فروش گروه اوره بازار سهام با افت 12درصدی نسبت به سال ماقبل به میزان 6میلیون و 494هزار تن به ثبت رسید؛ این در حالی است که در مقیاس سالانه متوسط رشد فروش اورهسازان 8درصد بوده است. در بازه فصلی اوضاع فروش اورهایها خوب نبوده است. در هر چهار فصل سال 1403 مجموع مقداری فروش این صنعت با کاهش همراه بود. طی چهارمین فصل سال 1403، شش‌اوره‌‌‌ساز بورسی موفق به فروش یک‌میلیون و 464هزار تن محصول شدند که در مقایسه با فصل مشابه سال پیش از آن 16درصد کاهش داشت.
طی اولین ماه سال‌جاری، مجموع فروش این صنعت 330هزار تن بوده که در مقایسه با فروردین سال گذشته کاهش 38درصدی را به ثبت رسانده است. به‌رغم جهش تولیدی پتروشیمی «کرماشا» و یکه‌تازی این شرکت از لحاظ تولید در اولین ماه سال، به‌لحاظ میزان فروش «کرماشا» وضعیت خوبی را تجربه نکرده است. در این مقیاس بالاترین میزان رشد نقطه به نقطه فروش مربوط به پتروشیمی «خراسان» است. این شرکت در فروردین‌ماه امسال موفق شد تولیدات اوره خود را با جهش 18درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1403 به 41هزار تن افزایش دهد.
جهش نرخ در «شیراز»
همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، یکی از معضلات اورهسازان، فروش اجباری این صنعت به نرخی بسیار کمتر از نرخ جهانی به جهاد کشاورزی است. از آنجا که اوره یک محصول زمینه‌ای برای تولید بسیاری از محصولات کشاورزی است و افزایش یا کاهش قیمت آن مستقیما بر سفره مردم اثر دارد، دولت بر قیمت اوره حساسیت بالایی دارد. در سال‌های اخیر دولت شرکت‌های این صنعت را مجبور به فروش با نرخی بسیار کمتر از نرخ جهانی کرد و حتی پول اوره را نیز به شرکت‌ها پرداخت نکرد. در نتیجه این امر مطالبات اورهایها تلنبار و موجب نزول نقدینگی در شرکت‌های اوره بازار سهام شد. در سال 1403 به‌طور متوسط 24درصد به نرخ فروش محصول اصلی صنعت اوره نسبت به سال ماقبل افزوده شد. در این مقیاس بالاترین میزان رشد نرخ فروش مربوط به شرکت «شپدیس» بود. این شرکت توانست اوره گرانول فله خود را طی سال گذشته با افزایش 39درصدی نسبت به سال ماقبل به فروش برساند. در زمستان وضعیت نرخ فروش صنعت اوره بهبود خوبی را تجربه کرد و به‌طور میانگین 57درصد به نرخ فروش محصول اصلی اورهایها افزوده شد که در این مقیاس شرکت «شیراز» بالاترین میزان جهش نرخ را تجربه کرد. این شرکت در زمستان اوره فله خود را با افزایش 91درصدی نسبت به زمستان 1402 به فروش رساند.
در بازه ماهانه از آنجا که شرکت «شلرد» گزارش فروردین خود را ارئه نکرده، در این مقایسه نادیده گرفته شده است. میانگین رشد نقطه به نقطه نرخ فروش اورهسازان در فروردین‌ماه امسال 70درصد بوده است. همان‌طور که پتروشیمی شیراز عملکرد درخشانی به‌لحاظ جهش نرخ در مقیاس قبل داشت، در این مقیاس نیز با رشد 94درصدی نرخ اوره خود بهترین عملکرد نقطه به نقطه در میان اورهسازان را تجربه کرده است.
آهنگ نرم رشد درآمدی
پس از بررسی میزان تولید و فروش اورهایها حال نوبت بحث در مورد درآمد آنهاست. در مقیاس سالانه به‌طور متوسط رشد درآمد فروش صنعت اوره به میزان 46درصد بوده است. طی سال 1403 فروش این صنعت با افزایش 14درصدی نسبت به سال ماقبل همراه شد و 94هزار و 600میلیارد تومان به ثبت رسید که به معنای کاهش 32درصدی شتاب رشد درآمد این صنعت در سال گذشته است. در بازه فصلی در هر چهار فصل سال قبل رشد اندک درآمدی رقم خورد. طی چهارمین فصل سال مجموع فروش اورهایها با 10درصد رشد نسبت به زمستان 1402 به میزان 23هزار میلیارد تومان به ثبت رسید. در مقیاس ماهانه، طی فروردین‌ماه امسال فروش شرکت‌های تولیدکننده اوره با افزایش یک‌درصدی نسبت به فروردین سال قبل به میزان 6هزار و 458میلیارد تومان به ثبت رسید. از میان شش‌تولیدکننده اوره بازار سهام، در فروردین‌ماه امسال «خراسان» بهترین عملکرد را به ثبت رساند و موفق شد فروش خود را با جهش 94درصدی نسبت به فروردین 1402، به 941میلیارد تومان برساند.
عامل بهبود متغیرهای سودآوری
ارزیابی متغیرهای سودآوری تولیدکنندگان اوره نشان می‌دهد که در دوره‌‌‌های اخیر حاشیه سود این صنعت با افزایش همراه شده است. عامل اصلی رشد سودآوری این صنعت خصوصا در دوسال اخیر کاهش سهم داخلی فروش این صنعت است. متوسط حاشیه سود تولیدکنندگان اوره ظرف 13سال اخیر 51درصد بوده است. طی سال 1402 حاشیه سود صنعت اوره با رشد 10درصدی نسبت به میانگین تاریخی 61درصد افزایش یافت.
روند بهبود حاشیه سود سالانه، در مقیاس فصلی نیز تداوم یافته است. طی پاییز 1403 حاشیه سود اورهسازان 55درصد به ثبت رسید که همچون متوسط فصلی بوده است. شرکت «شپدیس» بیشترین میزان حاشیه سود را در بازه سالانه و فصلی تجربه کرده است. این شرکت در سال 1402 و پاییز 1403 با ثبت حاشیه سود 56 و 63درصدی بهترین عملکرد را در میان اورهسازان بورسی تجربه کرده است.
