آیا کشورهای اروپایی در برابر آتش تابستان دوام میآورند؟
طغیان گرما در قاره سبز
این‌‌‌بار دیگر با یک پدیده فصلی گذرا روبه‌‌‌رو نیستیم؛ آنچه رخ داده، هشداری بی‌‌‌پرده از آینده‌‌‌ای است که دیگر در راه نیست، بلکه از راه رسیده است. از جنوب تا شمال قاره سبز، کشورهایی چون فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، ترکیه و حتی بریتانیا با دمایی بالاتر از ۴۰ درجه روبه‌‌‌رو شده‌‌‌اند. دمای هوا در شهرهایی مانند بارسلونا، ترنتو، ازمیر و حتی لندن به سطحی رسیده که دولت‌‌‌ها را وادار به اتخاذ تصمیماتی اضطراری کرده است.
این موج گرمای بی‌‌‌سابقه، که بسیاری آن را زنگ خطری جدی برای آینده اقلیمی قاره می‌‌‌دانند، نه‌‌‌تنها تاب‌‌‌آوری جوامع شهری و روستایی را به چالش کشیده، بلکه زیرساخت‌‌‌های حیاتی از جمله برق، حمل‌‌‌ونقل و سلامت عمومی را نیز تحت فشار قرار داده است. مدارس تعطیل شده‌‌‌اند، فعالیت‌‌‌های اقتصادی محدود و وضعیت اضطراری اقلیمی در بسیاری از مناطق اعلام شده است. آنچه این موج را بیش از گذشته نگران‌‌‌کننده می‌‌‌سازد، نه‌‌‌تنها شدت آن بلکه زمان وقوعش است؛ در حالی که انتظار می رفت چنین گرمایی در میانه تابستان رخ دهد، اکنون اروپا در روزهای نخستین تابستان یا حتی پایان بهار با شرایطی مواجه شده که پیش از این، در بدترین سناریوهای اقلیمی پیش‌‌‌بینی می‌‌‌شد.
مقام‌‌‌های محلی و ملی در کشورهای مختلف ناگزیر شده‌‌‌اند تا در مواجه با این شرایط، دست به اقداماتی فوری بزنند: از ممنوعیت کار در فضای باز در ساعات گرم روز تا راه‌‌‌اندازی پناهگاه‌‌‌های خنک برای سالمندان و گروه‌‌‌های در معرض خطر. با این حال، بسیاری از تحلیلگران هشدار می‌‌‌دهند که این اقدامات اگرچه در کوتاه‌‌‌مدت ضروری‌‌‌اند، اما در بلندمدت پاسخی به بحران عمیق‌‌‌تر و ساختاری‌‌‌تر اقلیم نخواهند بود. اکنون این پرسش مطرح است: آیا اروپا برای تاب‌‌‌آوردن چنین موج‌‌‌هایی در آینده آماده است و مهم‌‌‌تر از آن، آیا جهان همچنان می‌‌‌تواند با بی‌‌‌تفاوتی از کنار نشانه‌‌‌های هشداردهنده تغییرات اقلیمی عبور کند؟
تعطیلی مدارس فرانسه
در فرانسه، نزدیک به ۱۹۰۰ مدرسه تعطیل شده و مقامات اعلام کرده اند که حرارت در برخی نواحی به ۴۱ درجه سانتیگراد خواهد رسید. طبقه بالای برج ایفل نیز بسته مانده تا از خطرات ناشی از انبساط فلزات در گرمای شدید جلوگیری شود. در ایتالیا، دولت با اعلام وضعیت قرمز گرمایی در ۱۷ شهر از جمله رم و میلان، کار در فضای باز را در گرم‌‌‌ترین ساعات روز ممنوع کرده است. یک کارگر ساختمانی در نزدیکی بولونیا جان خود را از دست داد و احتمال ارتباط مرگ او با گرما به‌‌‌شدت مطرح شده است.
در سیسیل نیز زنی که دچار مشکل قلبی بود در حین پیاده‌‌‌روی جان باخت. در اسپانیا، گرم‌‌‌ترین ماه ژوئن تاریخ ثبت شد و مقامات در حال بررسی مرگ یک رفتگر در بارسلونا هستند که احتمال می‌‌‌رود به دلیل گرما باشد. ترکیه نیز با آتش‌‌‌سوزی‌‌‌هایی گسترده دست و پنجه نرم می‌‌‌کند. در استان‌‌‌های ازمیر، مانیسا و هاتای، نزدیک به ۵۰ هزار نفر از ساکنان مناطق در معرض خطر تخلیه قرار دارند. بادهای گرم و خشک در کنار خشکسالی‌‌‌های اخیر، مهار این آتش‌‌‌ها را دشوارتر کرده است. مقامات امدادی اروپا در حالت آماده‌‌‌باش کامل قرار دارند. در اسپانیا، صلیب سرخ اقدام به ایجاد پناهگاه‌‌‌های خنک‌‌‌کننده کرده و در مالاگا مراکزی برای پناه بردن مردم به فضاهای خنک تجهیز شده‌‌‌اند.
در فرانسه، کشاورزان برای جلوگیری از خطر آتش‌‌‌سوزی در مزارع، برداشت محصول را به شب منتقل کرده‌‌‌اند تا از دمای بالای روز در امان بمانند. این موج گرما فقط بر سلامت و جان شهروندان تاثیر نگذاشته، بلکه زیرساخت‌‌‌ها را نیز تحت فشار قرار داده است. در فلورانس و برگامو، مصرف بیش از حد برق ناشی از کولرها موجب خاموشی‌‌‌های گسترده شد. خطوط راه‌‌‌آهن نیز با مشکلاتی مواجه شده‌‌‌اند. مسیر پاریس به میلان به دلیل رانش زمین در بخش فرانسوی آلپ مختل شده و انتظار می‌‌‌رود تا اواسط جولای به طور کامل بازسازی نشود.
دمای غیر معمول دریای مدیترانه
در کنار این اختلالات، دمای سطح دریای مدیترانه نیز به ۳۰ درجه رسیده که شش درجه بالاتر از میانگین فصلی محسوب می‌‌‌شود. کارشناسان هشدار می‌‌‌دهند که گرم شدن آب‌‌‌ها می‌‌‌تواند خود به عاملی برای تشدید دمای مناطق ساحلی تبدیل شود. دانشمندان سازمان هواشناسی جهانی با تأکید بر اینکه اروپا دو برابر سریع‌‌‌تر از میانگین جهانی در حال گرم شدن است، این شرایط را نشانه‌‌‌ای از آینده‌‌‌ای خطرناک برای قاره سبز می‌‌‌دانند. پدیده‌‌‌ای که اکنون با نام «گنبد حرارتی» شناخته می‌‌‌شود، موجب شده هوای داغ در سطح زمین گیر بیفتد و شرایطی خفقان‌‌‌آور به‌‌‌وجود آورد. کارشناسان تاکید دارند که چنین رخدادهایی که زمانی فقط در اوج تابستان دیده می‌‌‌شد، حالا در ابتدای تابستان یا حتی در اواخر بهار نیز رخ می‌‌‌دهد؛ موضوعی که به‌‌‌شدت نگران‌‌‌کننده است.
به گفته متخصصان، ریشه این بحران را باید در انتشار بی‌‌‌رویه گازهای گلخانه‌‌‌ای، استفاده گسترده از سوخت‌‌‌های فسیلی، جنگل‌‌‌زدایی و سیاست‌‌‌های ناپایدار صنعتی جست‌‌‌وجو کرد. سال گذشته به‌‌‌عنوان گرم‌‌‌ترین سال ثبت‌‌‌شده در تاریخ شناخته شد و شواهد حاکی از آن است که امسال نیز می‌‌‌تواند یکی از گرم‌‌‌ترین‌‌‌ها باشد. میانگین دمای اسپانیا در ماه گذشته حدود ۲۵ درجه سانتیگراد گزارش شد و انگلستان نیز گرم‌‌‌ترین ژوئن خود را از سال ۱۸۸۴ تاکنون تجربه کرده است. اروپا دیگر با پدیده‌‌‌ای موقتی یا خاص روبه‌‌‌رو نیست، بلکه وارد مرحله‌‌‌ای از بحران مستمر اقلیمی شده که اگر به‌‌‌سرعت و با اراده‌‌‌ای سیاسی و بین‌‌‌المللی کنترل نشود، تبعاتی گسترده‌‌‌تر خواهد داشت. موج گرمای فعلی تنها هشدار اولیه است؛ زنگ خطری که نشان می‌‌‌دهد حتی زیرساخت‌‌‌های مدرن نیز در برابر طبیعتی برآشفته تاب تحمل ندارند.
اکنون زمان تصمیم‌‌‌گیری است؛ تصمیمی برای تغییر مسیر از انفعال به اقدام. چراکه اگر گرما اکنون در ماه ژوئن چنین چهره‌‌‌ای دارد، باید از آنچه در ماه‌‌‌های آینده در راه است، به‌‌‌راستی ترسید. این گرما نه‌‌‌تنها چهره‌‌‌ای جدید از تابستان‌‌‌های آینده را ترسیم می‌‌‌کند، بلکه تصویری واقعی از آینده زندگی بر این قاره و کره خاکی را پیش چشم قرار می‌‌‌دهد. آنچه در ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و ترکیه می‌‌‌گذرد، محدود به چند هفته خشکی و دمای بالا نیست؛ این تحولات نشانه‌‌‌ای است از بحرانی ساختاری که می‌‌‌تواند امنیت غذایی، بهداشت عمومی، اقتصاد شهری و حتی ثبات اجتماعی را تهدید کند.
