چه صنایعی بیشترین آسیب را در قطعی برق متحمل می‌‌‌شوند؟
خسارات شرکت‌ها در اثر خاموشی
این قطعی برق، برای بیش از ۱۰ ساعت (در برخی مناطق بیش از ۱۲ ساعت) کشورهای درگیر را تقریبا فلج کرد. البته یک روز بعد از این خاموشی گسترده، کارخانه‌‌‌ها، فروشگاه‌‌‌ها و هتل‌‌‌ها کم‌کم به حالت عادی برگشتند و انجمن‌‌‌های تجاری و شرکت‌ها مشغول محاسبه میزان خسارات وارده شدند. طبق برآورد «کنفدراسیون سازمان‌های تجاری اسپانیا»، این قطعی برق حدود ۱.۶ میلیارد یورو یا ۰.۱درصد از تولید ناخالص داخلی را کاهش می‌دهد. به گزارش روزنامه ال‌‌‌پائیس برخی تحلیلگران بانکی انتظار زیانی بین ۲.۲۵ تا ۴.۵ میلیارد یورو را داشتند. در حالی که برخی دیگر از کارشناسان معتقد بودند ممکن است میزان خسارت کمتر باشد، چون بخشی از زیان‌‌‌های تولیدی در طول سال قابل جبران است.
شرکت‌ها چه آسیبی دیدند؟
در این کشورها صنعت با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌‌‌های ممکن روبه‌‌‌رو شد و بسیاری از شرکت‌های صنعتی مانند فولکس‌‌‌واگن و زیرمجموعه‌‌‌اش، کارخانه خودروسازی اسپانیایی «سیت» (SEAT) ناچار به توقف تولید شدند. تولید در کارخانه فولکس‌‌‌واگن که ۴۶۰۰ نفر در آن مشغول به کار هستند، تازه از ساعت ۲:۳۰ بعدازظهر روز سه‌‌‌شنبه از سر گرفته شد و به گفته سخنگوی شرکت، این کارخانه از تولید حدود ۱۴۰۰ دستگاه خودرو بازمانده است. سیت هم اعلام کرد که تولید در کارخانه بارسلون که حدود ۱۴هزار نفر در آن کار می‌کنند، هنوز به‌‌‌طور کامل به حالت عادی بازنگشته است. گزارش‌‌‌هایی از آسیب دیدن برخی تاسیسات صنعتی به دلیل قطع ناگهانی برق هم منتشر شده است. برخی کوره‌‌‌های صنعتی آسیب دیده‌‌‌اند و ممکن است راه‌‌‌اندازی کامل پالایشگاه‌‌‌های نفت چند هفته زمان ببرد.
صنعت گوشت زیانی تا سقف ۱۹۰ میلیون یورو را برآورد کرده، چرا که یخچال‌‌‌ها از کار افتاده بودند و عوامل دیگری نیز در این موضوع نقش داشتند. بیشتر فروشگاه‌‌‌های مواد غذایی روز سه‌‌‌شنبه به فعالیت عادی خود بازگشته بودند، اما همچنان در حال ارزیابی این بودند که چه مقدار از محصولاتشان فاسد شده یا در زمان قطعی دستگاه‌‌‌های کارت‌‌‌خوان و از کار افتادن دستگاه‌‌‌های خودپرداز، چه میزان فروش را از دست داده‌‌‌اند. به‌‌‌عنوان مثال، به دلیل قطع زنجیره‌‌‌های سرمایشی. بسیاری از سوپرمارکت‌‌‌ها مجبور شدند کل محصولات یخچالی و منجمد خود را دور بریزند، زیرا مواد غذایی بیش از حد گرم شده بودند. بسیاری از فروشگاه‌‌‌ها و رستوران‌‌‌ها زودتر تعطیل کردند و بسیاری از مردم برای خرید آب، کنسرو، چراغ‌‌‌قوه و رادیوهای باتری‌‌‌خور (برای مطلع شدن از اخبار) به فروشگاه‌‌‌ها هجوم برده بودند، اما همه پول نقد همراه نداشتند.
سایر بخش‌‌‌ها، از جمله صنعت حیاتی گردشگری اسپانیا، زیاد از این خاموشی آسیبی ندیدند.
خورخه ماریچال، رئیس انجمن هتل‌‌‌داران اسپانیا گفت: «در حال حاضر گزارش قابل‌توجهی از لغو رزروها دریافت نکرده‌‌‌ایم. هرچند که قطع ارتباطات وضعیت بسیار پیچیده‌‌‌ای ایجاد کرده بود. مهمانان زیادی به هتل‌‌‌ها پناه آوردند. البته ما ظرفیت اسکان مناسبی داشتیم و حتی توانستیم به برخی نهادهای دولتی که برای اسکان افراد کمک خواسته بودند، خدمات ارائه دهیم.»
بسیاری از شرکت‌ها به امید حل سریع این بحران، کارکنان خود را ساعت‌‌‌ها در محل نگه داشته بودند، اما برخی دیگر کارکنان را زودتر به خانه فرستادند. هنوز جزئیات تاییدشده‌‌‌ای درباره علت بزرگ‌ترین خاموشی تاریخ اسپانیا اعلام نشده است، اما دولت اسپانیا وعده تحقیق جامع و دقیقی را داده است.
شرکت‌های بیمه، گروه دیگری هستند که به‌‌‌شدت تحت‌تاثیر قطعی برق قرار می‌‌‌گیرند. خاموشی سراسری موجب افزایش شدید درخواست‌‌‌های بیمه‌‌‌ای می‌شود. این موضوعی است که هزینه‌‌‌های ناشی از این فاجعه را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد و برخی از شرکت‌های بزرگ بیمه اتکایی را با زیان مواجه می‌کند. چنین خساراتی ممکن است ذخایر سرمایه‌‌‌ای برخی شرکت‌های بیمه اتکایی (پشتیبان شرکت‌های بیمه اصلی) را کاهش داده و منجر به کاهش رتبه اعتباری آنها شود، چون شرکت‌های بیمه برای محافظت از خود در برابر افزایش ناگهانی خسارات، بخشی از ریسک‌‌‌هایشان را به شرکت‌های بیمه اتکایی منتقل می‌کنند. در نتیجه، بیمه‌‌‌گران اتکایی بسته به حوزه فعالیت خود، هنگام بروز فاجعه ممکن است به شدت آسیب ببینند.
نمونه‌‌‌ای از این دست حوادث خاموشی گسترده‌‌‌ای بود که سال ۲۰۱۷ بعد از توفان ماریا در پورتوریکو اتفاق افتاد و افزایش شدید درخواست‌‌‌های بیمه‌‌‌ای را بابت درآمدهای از دست‌رفته ناشی از این فاجعه به شکل چشمگیری افزایش داد و برخی از شرکت‌های بزرگ بیمه اتکایی را در آن سال با زیان مواجه کرد.
برآوردها نشان می‌دهد که خسارت‌‌‌های ناشی از ماریا و دو توفان بزرگ دیگر در منطقه کارائیب، مجموع خسارات جهانی ناشی از بلایای طبیعی در سال ۲۰۱۷ را به ۱۹۰ میلیارد دلار رساند که سال ۲۰۱۷ را به پرهزینه‌‌‌ترین سال تاریخ برای صنایع بیمه و بیمه اتکایی تبدیل کرد.
پورتوریکو، بیش از یک هفته پس از توفان ماریا، تقریبا به‌‌‌طور کامل بدون برق مانده بود. اکثر شرکت‌ها و فروشگاه‌‌‌ها قادر به فعالیت نبودند و برای جبران درآمد از دست رفته، به بیمه درخواست دادند. کیت باکلی، تحلیلگر موسسه رتبه‌‌‌بندی فیچ می‌‌‌گوید: «هرچه مدت قطعی برق بیشتر باشد، درخواست‌‌‌های بیمه برای وقفه در کسب و کار افزایش خواهد یافت.»
شرایط بیمه برای جبران وقفه معمولا به خسارت فیزیکی وابسته است و پوشش آن نیز محدود به مدت مشخصی است، اما این زیان‌‌‌ها می‌توانند به‌‌‌سرعت انباشته شوند. برای مثال، شرکت بریتانیایی «اسنترا» اعلام کرد تعطیلی دو کارخانه‌‌‌اش در پورتوریکو بین ۵۰۰هزار تا ۷۵۰هزار پوند در هفته برایش هزینه داشت که بخش قابل‌توجهی از آن تحت پوشش بیمه قرار می‌گرفت.
چه اتفاقی افتاد؟
شبکه برق اسپانیا اعلام کرد که اسپانیا و پرتغال با پدیده‌‌‌ای به نام صفر (el cero) روبه‌‌‌رو شدند. تا بعدازظهر، اپراتور اسپانیایی که بخشی از آن در مالکیت دولت است، اعلام کرد که روند بازیابی ولتاژ در مناطق شمالی، جنوبی و غربی شبه‌‌‌جزیره ایبری آغاز شده است. این فرآیند باید به‌‌‌صورت تدریجی انجام می‌‌‌شد تا در هنگام اتصال دوباره ژنراتورها از فشار بیش از حد روی شبکه جلوگیری شود.
لوئیز مونتنگرو، نخست‌‌‌وزیر پرتغال، اعلام کرد که منشأ این مشکل در اسپانیا بوده است، اما اسپانیا هیچ توضیحی درباره علت قطعی ارائه نداد. با این حال، شورای امنیت ملی اسپانیا روز دوشنبه برای ارزیابی این خاموشی تشکیل جلسه داد.
بسیاری از منتقدان بلافاصله انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر را مقصر دانستند. سال گذشته، خورشید و باد بیش از نیمی از برق اسپانیا را تامین کردند، در حالی که این میزان ۱۵ سال پیش حدود یک‌‌‌چهارم بود. این افزایش سریع، اسپانیا را در خط مقدم گذار اروپا به انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر قرار داده، درست در زمانی که فشارها برای محدود کردن امیدهای سبز قاره افزایش یافته است. تحت فشار کاهش قیمت‌های بالای انرژی و افزایش رقابت‌‌‌پذیری، رای‌‌‌دهندگان اروپایی از احزاب سبز فاصله می‌‌‌گیرند و رهبران با ابراز «خستگی از تغییرات اقلیمی» خواستار «وقفه‌‌‌ای مقرراتی» در قوانین زیست‌‌‌محیطی شده‌‌‌اند.
اما مقصر دانستن خورشید نسخه جدیدی از تفکر نادرست درباره انرژی است. انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر باعث این قطع برق نشدند. باد و خورشید طی سه سال گذشته قیمت عمده‌‌‌فروشی برق در اسپانیا را ۲۰درصد کاهش داده‌‌‌اند و می‌توانند تا سال ۲۰۳۰ این کاهش را به ۲۰درصد دیگر برسانند. انرژی هسته‌‌‌ای راه‌‌‌حل نیست؛ آنچه موردنیاز است، اصلاح شبکه‌‌‌های انرژی است.
اسپانیا از آفتاب و باد فراوانی بهره می‌‌‌برد و سال گذشته با ثبت رکوردی در تولید انرژی تجدیدپذیر کاری کرد که ۵۶درصد از برق مصرفی را این نوع انرژی تشکیل دهد. برآورد شده که این سهم تا سال ۲۰۳۰ به ۸۱درصد خواهد رسید. این گذار به اسپانیا کمک می‌کند تا به وابستگی خود به واردات انرژی پایان دهد، اما چالش‌‌‌های خاص خود را نیز به همراه دارد، چون هر شبکه برق ملی در جهان ناچار خواهد بود سرمایه‌گذاری سنگینی برای ارتقای سیستم‌های توزیع انجام دهد تا بتواند تولید پراکنده انرژی تجدیدپذیر را متصل کرده و تعادل شبکه را حفظ کند. اداره شبکه‌‌‌ای با سهم بالای انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر دشوارتر از شبکه‌‌‌هایی با سوخت فسیلی است. شبکه برق در اصل برای نیروگاه‌‌‌های بزرگ زغال‌‌‌سنگ، گاز و هسته‌‌‌ای طراحی شده بوده که توربین‌‌‌های چرخانی دارند و این توربین‌‌‌ها اینرسی ایجاد می‌کنند – عاملی حیاتی برای حفظ فرکانس حدود ۵۰ هرتزی شبکه.
برای مقابله با این مساله، شرکت‌های شبکه باید روی تکنولوژی‌‌‌هایی برای تثبیت شبکه سرمایه‌گذاری کنند. شبکه برق در حال تجربه تغییری بی‌‌‌سابقه است، زیرا دنیا به‌‌‌تدریج از سوخت‌‌‌های فسیلی فاصله می‌گیرد و به راه‌‌‌حل‌‌‌هایی ارزان‌‌‌تر، بهتر و پاک‌‌‌تر روی می‌‌‌آورد. این تغییر، چالش‌‌‌های جدیدی در زمینه تاب‌‌‌آوری ایجاد می‌کند که باید مدیریت شوند. تاب‌‌‌آوری دیگر فقط به معنای داشتن چند مگاوات ذخیره نیست که بتوان به‌‌‌سادگی آنها را روشن کرد، بلکه به معنای ترکیب صحیح تکنولوژی و توانمندی‌‌‌های سیستمی برای اداره شبکه‌‌‌ای با تجدیدپذیرهای بسیار بیشتر است. در بریتانیا بخش کلیدی این تلاش، توسعه ابزارهای جدید برای تعادل و مدیریت سیستم بوده است، به‌‌‌ویژه ادغام باتری‌‌‌هایی در مقیاس شبکه که نقشی حیاتی در حفظ پایداری دارند.
بنابراین، می‌توان گفت قطع برق در اسپانیا نتیجه مدیریت ناکارآمد بود، نه نقص فناوری. این اتفاق به دلیل کاهش ناگهانی تولید انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و قطع خودکار تاسیساتی رخ داد که برای تحمل تغییرات فرکانس آماده نبودند. چه چیزی کم بود؟ اینرسی مصنوعی، کنترل پیشرفته فرکانس، ذخیره‌‌‌سازی با واکنش در کسری از ثانیه و استانداردهای شبکه‌‌‌ای که هر مبدل الکترونیک را به یک تثبیت‌‌‌کننده تبدیل کنند، نه صرفا یک ژنراتور.
مداخلات انسانی
برخی خاموشی‌‌‌ها ساخته دست بشر هستند. عوامل ژئوپولیتیک و حملات سایبری می‌توانند باعث «اختلالات عمده» در شبکه برق شوند، اما بحران بزرگ‌تری که به دست انسان شکل می‌گیرد ناشی از عدم‌مدیریت صحیح و خطای انسانی است. کوبا یکی از کشورهایی است که اخیرا از ترکیبی از بلایای طبیعی و عدم‌مدیریت صحیح آسیب دیده است.
پس از قطعی گسترده‌‌‌ای که بخش‌‌‌هایی از پایتخت، هاوانا، و استان‌‌‌های اطراف را تحت‌تاثیر قرار داده بود، شبکه مخابراتی کوبا هم با مشکل مواجه شد و اعلام کرد که روند بازگرداندن خدمات تلفن همراه را آغاز کرده است. کوبا علاوه بر خاموشی گسترده‌‌‌اش با خاموشی‌‌‌های چرخشی روزانه هم روبه‌‌‌رو است که اقتصاد این کشور را تقریبا فلج کرده است. کمبود شدید غذا و سوخت و دارو هم زندگی مردم این کشور را دشوارتر کرده و از سال ۲۰۲۰ تاکنون باعث مهاجرت بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای به ایالات متحده شده است. این خاموشی‌‌‌ها اغلب باعث می‌‌‌شوند سیگنال تلفن همراه روزانه ساعت‌‌‌ها با ضعف شدیدی مواجه باشد، به همین دلیل ارزیابی فوری اینکه چه مقدار از این قطعی به خاطر قطعی برق گسترده کوبا بوده و چه مقدار آن نتیجه قطعی‌‌‌های متوالی است، ممکن نیست.
