اروپا در مسیر بازدارندگی سخت

برخی از کشورهای عضو، با توجه به تهدیدهای ترامپ مبنی بر کاهش حمایت آمریکا از امنیت اروپا در صورت عدم انجام این کار، آماده‌اند تا بیشتر هزینه‌های جمعی خود را بر عهده بگیرند.«مارک روته»، دبیرکل ناتو، هفته گذشته پس از دیدار با وزرای امور خارجه این اتحادیه در ترکیه، جایی که کشورها با طرح ۵ درصد موافقت کردند، گفت: «ما باید مطمئن شویم که همه عوامل لازم، همه‌چیز مربوط به هزینه‌های دفاعی، در جای خود قرار دارند.» وی افزود: «گاهی اوقات وقتی از پلی در اروپا عبور می‌کنید، امیدوارید که با ماشین خودتان به سلامت از آن عبور کنید - چه برسد به تانک.» به گفته وزیر امور خارجه یک کشور عضو ناتو و یک دیپلمات اروپایی، روته رویکردی را برای دستیابی به هدف هزینه‌ها ارائه کرده است. این رویکرد، آنچه را که بسیاری از کارشناسان فکر می‌کنند، با هم ترکیب می‌کند: کشورهای اروپایی باید برای به عهده گرفتن مسوولیت بازدارندگی متعارف و در عین حال برآورده کردن درخواست ترامپ، روی قدرت نظامی سخت هزینه کنند.

«یوهان وادفول»، وزیر امور خارجه تازه منصوب‌شده آلمان، در ترکیه گفت که دولتش از پیشنهاد روته حمایت می‌کند. همتای فرانسوی او، «ژان نوئل بارو» گفت که «هدف ۳ تا ۳.۵درصد درست است»، اما در اظهارات خود به خبرنگاران به حمایت از طرحی گسترده‌تر اشاره کرد. این رویکرد جدید، تلاش‌های دولت‌های متحد را برای جلب نظر ترامپ یا حداقل نشان دادن پیشرفت در درخواست‌های او آشکار می سازد. همچنین اذعانی است به اینکه تعهد فعلی اعضای ناتو، مبنی بر صرف ۲درصد از تولید ناخالص داخلی برای ارتش، برای حفظ این اتحاد در برابر تهاجم روسیه به اوکراین، نخستین جنگ زمینی تمام عیار در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، بسیار کم است. برخی از کشورهای عضو هنوز حتی به این تعهد نیز عمل نکرده‌اند.

انتظار می‌رود هزینه‌های ناتو محور نشست سالانه سران باشد که قرار است در ۲۴ و ۲۵ ژوئن [۳ و ۴ تیرماه] در لاهه، زادگاه روته، هلند، برگزار شود.«رادمیلا شکرینسکا»، معاون جدید دبیرکل ناتو گفت که این موضوع بحث‌های قابل توجهی را در داخل این اتحاد برانگیخته و مقامات در تلاشند تا قبل از شروع اجلاس، به اجماعی در مورد اهداف هزینه‌ها برسند. درحالی‌که برنامه ترامپ نهایی نشده است، انتظار می‌رود که او در نشست اجلاس شرکت کند. در آخرین آمار رسمی، ۲۳ کشور از ۳۲ کشور عضو ناتو به آستانه ۲درصد فعلی رسیده‌اند یا از آن فراتر رفته‌اند. به نظر می‌رسد دولت ترامپ پذیرای گسترش سرمایه‌گذاری متحدان در هزینه‌های دفاعی است، البته تا زمانی که مجموع این هزینه‌ها به ۵درصد برسد. «متیو جی. ویتاکر»، سفیر جدید آمریکا در ناتو، هفته گذشته گفت: «قطعا این هزینه‌ها چیزی بیش از موشک، تانک و هویتزر است. اما در عین حال، باید مربوط به دفاع باشد. این یک کیسه برای همه‌چیز نیست.» ویتاکر در کنفرانس امنیتی «لنارت مری» در استونی در آخر هفته گذشته گفت که ایالات متحده نیز به همان هدف هزینه ۵درصدی متعهد خواهد شد، اگرچه این مبلغ بسیار بیشتر از سایر کشورهای ناتو است. ایالات متحده نزدیک به یک‌تریلیون دلار برای عملیات نظامی جهانی هزینه می‌کند.

افزایش آستانه کلی هزینه‌ها به ۵درصد، هزینه‌های دفاع جمعی ناتو را به ۲.۴تریلیون دلار می‌رساند و طبق تخمین اخیر موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون، ایالات متحده هنوز بیش از نیمی از آن را پرداخت می‌کند. در اروپا، جایی که ۲۳کشور عضو ناتو و اتحادیه اروپا هستند، رهبران از زمان حمله روسیه به اوکراین، دفاع و بازدارندگی را به‌طور قابل توجهی تقویت کرده‌اند. اما تعهد جدید برای افزایش هزینه‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری قابل توجه از سوی کشورهای عقب‌مانده مانند ایتالیا، پرتغال و اسپانیا است و فشار بیشتری را بر کشورهای کلیدی با کسری بودجه بالا مانند فرانسه و بریتانیا وارد می‌کند. برخی کشورها، مانند کشورهای حوزه بالتیک که با روسیه هم‌مرز هستند، از قبل برنامه‌ریزی کرده‌اند که تا پایان دهه حداقل ۵ درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف هزینه‌های نظامی سنتی مانند پرسنل، سلاح و عملیات نظامی از جمله رزمایش‌ها کنند. استونی قصد دارد در سال ۲۰۲۶ از این هدف پیشی بگیرد. لهستان نیز قصد دارد تا سال آینده به این هدف برسد.

«مارگوس تساخنا» وزیر امور خارجه استونی در جلسه هفته گذشته گفت: «هدف کشورهای عضو ناتو باید در آینده ۵درصد باشد و ما در مورد چیزی غیر از هزینه‌های دفاعی واقعی که در مقررات ناتو تصریح شده است، صحبت نمی‌کنیم.» با این حال، بدون اجازه دادن به هزینه‌ها برای زیرساخت‌ها و فناوری، بعید است که اکثر متحدان بتوانند به این هدف برسند. به‌عنوان مثال، دولت ایتالیا پیش‌بینی می‌کند که امسال به ۲درصد از تولید ناخالص داخلی خود برای هزینه‌های دفاعی برسد که افزایشی محسوب می‌شود. اما «روبرتو سینگولانی»، مدیر اجرایی شرکت دفاعی ایتالیایی لئوناردو، گفت که ایتالیا هنوز فناوری‌های خاصی را که می‌توانند در ارتش مورد استفاده قرار گیرند، صرفا به‌عنوان هزینه‌های دفاعی در نظر نمی‌گیرد. اگر چنین باشد، او پیش‌بینی کرد که درصد هزینه‌های دفاعی ایتالیا می‌تواند به سرعت افزایش یابد. سینگولانی در مصاحبه‌ای اخیر گفت: «فناوری‌های پیشرفته، مانند هوش مصنوعی و محاسبات ابری، در حال تبدیل شدن به ستون فقرات جدید دفاع هستند. این فقط گلوله نیست، بلکه گلوله و بایت [اشاره به مسائل کامپیوتری] است.»

کارشناسان گفتند که خواسته‌های ترامپ همچنین انگیزه‌ای برای اروپا ایجاد کرد تا سرانجام موانع مالی و بوروکراتیک را برای رسیدگی به آسیب‌پذیری دیگری برطرف کند: ارتقای مسیرهای کلیدی ترانزیت برای هرگونه استقرار سریع نیروها و سلاح‌ها. جنگ در اوکراین کاستی‌های اروپا را در چنین آمادگی لجستیکی برجسته کرد. مطالعه‌ای که امسال توسط حسابرسان اتحادیه اروپا انجام شد، نشان داد که عبور تانک‌ها و سایر تجهیزات سنگین نظامی از مرزهای اروپا در جایی که جاده‌ها و پل‌ها برای تحمل وزن آنها بسیار ضعیف بودند، متوقف شده است.

«یانیک هارتمن» از شورای روابط خارجی آلمان گفت، محموله‌های نظامی که با قطار از اروپای غربی به بالتیک می‌رسند، جایی که ریل‌های با اندازه استاندارد شوروی هنوز در برخی نقاط استفاده می‌شوند، باید از یک قطار به قطار دیگر منتقل شوند تا به جناح شرقی ناتو تحویل داده شوند. بسیاری از خطوط ریلی دیگر بین آلمان، هلند و لهستان - یک کریدور پشتیبانی کلیدی ناتو - یا بسته یا شلوغ هستند. هارتمن با اشاره به یک پل ریلی در «هانوفر-اهلم» در آلمان، چهارراهی برای ترانزیت اروپا که به عنوان مسیری برای ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین استفاده شده است، گفت: «در صورت جنگ، ما باید مسیرهای جایگزین کافی داشته باشیم که در صورت از بین رفتن یکی از آنها بتوانیم از آنها استفاده کنیم.» این پل در حال ساخت است و مسیر قطارها را در مسیرهای انحرافی طولانی تغییر می‌دهد که به گفته او «نه تنها هزینه مالی دارد، بلکه جان افراد را در خط مقدم به خطر می‌اندازد.»