طی تماس تلفنی مسعود پزشکیان با شیخ تمیم بن حمد آلثانی انجام شد؛
دلجویی ایران از قطر
چرا باید از سیاست همسایگی با شیخنشینها دفاع کرد؟
ساعاتی پس از پاسخ موشکی ایران به پایگاه آمریکایی العدید به عنوان مقر سرفرماندهی نیروی هوایی آمریکا در خاورمیانه، وزارت خارجه قطر با احضار سفیر ایران در دوحه، ضمن محکومیت این اقدام به عنوان نقض حاکمیت قطر بر ضرورت بازگشت فوری به گفتوگو و مسیرهای دیپلماتیک برای حل اختلافات و مسائل باقی‌‌مانده و اجتناب از تنش‌‌آفرینی، و توقف عملیات نظامی در راستای تقویت ثبات منطقه‌‌ای و بین‌المللی تاکید کرد.
موضوعی که در گفتوگوی تلفنی ظهر دیروز پزشکیان و شیخ تمیم مورد تاکید قرار گرفت. رئیسجمهور ایران ظهر سه‌شنبه در تماس تلفنی با «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر با بیان اینکه این گفتوگو به قصد دلجویی از جنابعالی و ملت عزیز قطر انجام می‌شود، اظهار کرد: در اولین فرصت با جنابعالی ارتباط گرفتم تا بگویم که رخداد دیروز صرفا واکنشی به مشارکت مستقیم و آشکار آمریکا در تجاوز رژیم صهیونیستی به سرزمین ایران بود و به هیچ‌‌وجه به معنای رویارویی جمهوری اسلامی ایران با کشور دوست، برادر و همسایه خود قطر محسوب نمی‌شود.
رئیسجمهور افزود: دولت و ملت ایران کاملا از نیات و مواضع دوستانه و برادرانه قطر نسبت به خود آگاه هستند و قلبا قدردان همه پشتیبانی‌‌ها، همدلی‌‌ها و همراهی‌‌های دولت و ملت قطر به‌ویژه در روزهای سخت هستند. پزشکیان تصریح کرد: شما اطلاع دارید که ما در حال مذاکره برای حل و فصل مشکلات بودیم، اما در میانه این مذاکرات مورد حمله قرار گرفتیم اگر چه پیشنهادهایی برای نشستن بر سر میز مذاکره مطرح شد اما به طور طبیعی مذاکره تحت زور و تجاوز نظامی برای این صورت می‌گیرد که خواسته‌‌های متجاوز تحمیل شود، بنابراین از سوی ما مورد قبول قرار نگرفت تا ابتدا پاسخ شایسته‌‌ای به تجاوز صورت گرفته از سوی رژیم صهیونیستی داده شود.
رئیسجمهور با بیان اینکه یکبار دیگر تکرار می‌‌کنم که با جنابعالی تماس گرفتم تا ضمن قدردانی از همه تلاش‌‌های شما برای توقف جنگ و حمایت‌‌ها، همدلی‌‌ها و همراهی‌‌ها با برادران خود در ایران قبلا و صمیمانه قدردانی کنم، خاطرنشان کرد: امیدوارم شما و همه مردم کشور دوست و برادر قطر این موضوع را از ما بپذیرید که حمله موشکی روز گذشته، صرفا واکنشی به مشارکت آمریکا در تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی بود و این تصور را نداشته باشید که ایران قصد رویارویی با شما را داشته است. رئیسجمهور اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران به دنبال گسترش روابط سازنده، دوستانه و برادرانه خود با قطر است و امیدوارم در اولین فرصت در دوحه با جنابعالی دیدار کرده و درباره راهکارهای ارتقای سطح روابط با یکدیگر گفتوگو کنیم.
«شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر نیز در این گفتوگوی تلفنی با بیان اینکه این ارتباط را صرفا گفتوگو با رئیسجمهور دوست، برادر و همسایه ایران نمی‌‌دانم بلکه گفتوگو با یک دوست صمیمی که رابطه بسیار عمیق و دوستانه‌‌ای با یکدیگر داریم می‌‌دانم، تصریح کرد: قطر هم به شکل علنی و هم غیرعلنی تلاش‌‌های زیادی کرد تا منطقه از آتش‌‌افروزی‌‌های رژیم صهیونیستی از جمله تجاوز به خاک ایران دور بماند و این کار را از سر علاقه به ایرانیان و البته به عنوان وظیفه در قبال یک کشور همسایه، دوست و برادر انجام دادیم.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی با اشاره به اینکه پایگاه آمریکا در قطر برای اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار نگرفته و نخواهد گرفت، افزود: قطر قطعا مانع از هر گونه اقدامی از این پایگاه علیه کشور دوست و برادر ایران خواهد شد. امیر قطر با بیان اینکه پنهان نمی‌‌کنم که آنچه دیروز رخ داد برای بنده و مردم قطر که با ایرانیان در جریان تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی همدل بودند، یک شوک بزرگ بود، گفت: در عین حال ضمن قدردانی از تماس و دلجویی شما تاکید می‌‌کنم که ما در قطر تصویر بزرگ‌تر و افق بلندتری را می‌‌بینیم که در امتداد همدلی این روزهای مردم قطر با برادران خود در ایران در ضمن تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به فکر تعمیق و گسترش روابط فی‌‌مابین در آینده هستیم.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی در پایان با بیان اینکه بنده با آغوش باز تماس تلفنی جنابعالی را دریافت کردم و از نیات نیک و نگاه صادقانه شما نسبت به خودم و مردم قطر آگاهی دارم اظهار کرد: انتظار داریم برادران ما در جمهوری اسلامی ایران روابط با قطر را صادقانه و شفاف به پیش ببرند و امیدوارم هر چه زودتر با یکدیگر دیدار کرده و درباره راهکارهای گسترش همکاری‌‌ها رایزنی کنیم.
وزیر خارجه ایران نیز در تماس با همتای قطری خود از نقش‌‌آفرینی و تلاش‌‌های سازنده این کشور در کمک به جلوگیری از تشدید ناامنی‌‌ها در منطقه تقدیر کرد. «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دوشنبه شب در تماسی با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌‌وزیر و وزیر خارجه قطر، در مورد آخرین وضعیت تحولات منطقه متعاقب تجاوزات رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه کشورمان تبادل نظر کرد.
عراقچی در این تماس تصریح کرد که اقدام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در عملیات موشکی علیه پایگاه آمریکایی العدید در چارچوب حق دفاع مشروع در واکنش به تجاوز نظامی مورخ ۲۲ ژوئن آمریکا علیه تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی ایران صورت گرفته و به‌‌هیچ عنوان نباید اقدام علیه دولت دوست و برادر قطر تلقی شود. نخست‌‌وزیر و وزیر خارجه قطر در این تماس بر اهتمام کشورش برای ایفای نقش سازنده جهت صیانت از امنیت و ثبات منطقه تاکید کرد و گفت: آمریکا از قطر خواست برای دستیابی به آتش‌بس با ایران تماس برقرار کند و ما تماسهای لازم را در این خصوص برقرار کردیم. امیدواریم آتش‌بس میان ایران و اسرائیل ادامه پیدا کند. جهانیان باید به صورت متحد در برابر اسرائیل بایستند و تجاوزات علیه غزه را متوقف کنند.
مجید تخت روانچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز دیگر مقامی بود که در گفتوگوی تلفنی با وزیر مشاور در وزارت خارجه قطر از نقش‌‌آفرینی سازنده این کشور در کمک به جلوگیری از تشدید ناامنی‌‌ها در منطقه قدردانی کرد. محمد الخلیفی در این تماس با اشاره به رابطه ممتاز ایران-قطر، ضرورت تلاش مشترک همه کشورهای منطقه جهت حراست از امنیت و ثبات را یادآور شد و بر عزم قطر برای ایفای نقش سازنده در این مسیر تاکید کرد. اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت خارجه ایران هم در پستی در شبکه اجتماعی ایکس تاکید کرد: اقدام دفاعی ایران در حمله به پایگاه آمریکایی «العدید» به هیچ عنوان نباید علیه کشور دوست و همسایه، قطر، تلقی شود و جمهوری اسلامی ایران به روابط حسنه و ریشه‌‌دار خود با آن کشور متعهد است.
در دفاع از سیاست همسایگی
از زاویه تاکید مقامات ایران بر حسن روابط همسایگی با دولت قطر است که بار دیگر باید بر سیاست اصولی همسایگی و اول همسایگان در سیاست خارجی ایران به‌ویژه با همسایگان جنوبی خلیج فارس تاکید کرد. سیاستی که از اسفند ۱۴۰۱ با احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان وارد دوره جدیدی شد و با سفر مقامات ایرانی و عربی به پایتخت‌‌های یکدیگر توسعه و تقویت شد. آنچه در این ۱۲ روز تجاوز نظامی اسرائیل و سپس مشارکت آمریکا در آن باید مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد، نقش و موضع بی‌‌طرفانه اما فعال و تا حدی جانبدارانه شیخنشینها در حمایت از ایران بود که خود را در تماسهای سطح بالا و رایزنی‌‌های فشرده با مقامات کشورهای دیگر از جمله غربی برای توقف تجاوز اسرائیل جلوه‌‌گر ساخت. طبیعتا این موضوع‌‌گیری باعث شد تا آمریکا و اسرائیل نتوانند از آسمان این کشورها برای ادامه تجاوز خود استفاده کنند. مهم‌تر از آن عدم‌مشارکت مجموعه شورای همکاری به عنوان بخشی از منازعه ایران با آمریکا و اسرائیل مانند دوره اول ترامپ و پروژه فشار حداکثری، باعث شد تا جنوب خلیج فارس به عرصه تلاش‌‌های توقف جنگ تبدیل شود. از این منظر باید ضمن ارج نهادن سیاست درست و اصولی همسایگی و اول همسایگان، از این تجربه برای بسط و توسعه واقعی همکاری‌‌های دوجانبه و چندجانبه ایران با شیخ‌‌نشین‌‌های خلیج فارس بیشترین استفاده را بعمل آورد.
