واکنش سخنگوی وزارت خارجه به دوئل مذاکراتی ایران و آمریکا؛
غنی‌سازی یک امر فانتزی نیست
یکشنبه‌شب نیز سید‌عباس عراقچی، وزیر خارجه، در واکنش به این اظهارنظر استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در مذاکرات، که گفته بود «غنی‌سازی ایران خط قرمز است و ایران حق حتی غنی‌سازی یک‌درصدی را نخواهد داشت»، گفت که فکر می‌کنم ایشان از واقعیت‌های مذاکراتی کاملا به دور است و غنی‌سازی در ایران ادامه پیدا می‌کند.
با این اظهارات به نظر می‌رسد غنی‌سازی به یک مساله و گره اصلی در مذاکرات غیرمستقیم تبدیل شده و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درخصوص راه‌حل‌های جایگزین از این منظر قابل‌توجه است. موضوعی که برخی آن را به نرمش یک طرف یا هر دو طرف و برخی دیگر به فقدان مذاکرات مستقیم نسبت می‌دهند.
در همین خصوص سید‌حسین موسویان، دیپلمات پیشین، در توییتی با اشاره به خط‌قرمزهای تهران و واشنگتن درباره غنی‌سازی و عدم غنی‌سازی و تعارض دیدگاه‌های آمریکا گفت که راه‌حل این مساله گفت‌وگوهای مستقیم است. موسویان با اشاره به اینکه دور بعدی مذاکرات به‌زودی برگزار خواهد شد، گفت که بهتر است مذاکره‌کنندگان به طور مستقیم گفت‌وگو کنند تا درک درستی از مواضع متقابل پیدا کنند.
کنسرسیوم جایگزین غنی‌سازی نمی‌شود
درخصوص راه‌حل فنی غنی‌سازی در ایران تاکنون پیشنهادهایی مطرح شده است که ازجمله می‌توان به ایجاد کنسرسیوم مشترک با کشورهای خلیج‌فارس یا مثلا عربستان و امارات اشاره کرد. البته روز گذشته سخنگوی وزارت خارجه گفت که ایران هیچ‌گاه موضوع کنسرسیوم را مطرح نکرده و این موضوع، موضوع جدیدی نیست و از دو دهه قبل که مباحث مذاکراتی مطرح بوده، این موضوع هم مطرح شده است. وی با اشاره به اینکه توجیه این ایده آن است که منطقه غرب آسیا ممکن است به صورت روزافزون در آینده نیازمند انرژی هسته‌ای باشد و بد نیست که کنسرسیومی با مشارکت کشورهای منطقه در این زمینه ایجاد شود، ادامه داد: «اگر چنین ابتکاری وجود داشته باشد ما از آن استقبال می‌کنیم و می‌توانیم مشارکت کنیم. البته باید این موضوع را در نظر بگیریم که این نمی‌تواند جایگزینی برای غنی‌سازی در داخل ایران باشد و اگر نیت از طرح این موضوع این باشد که غنی‌سازی در ایران انجام نشود و ما از آن منصرف شویم چنین اتفاقی نخواهد افتاد.»
تعلیق مطرح نیست
گزینه دیگری که درخصوص غنی‌سازی در یک هفته گذشته مطرح بوده، تعلیق سه‌ساله غنی‌سازی در ایران است که توسط نشریه گاردین مطرح شد. گاردین گزارش داد که میانجی‌ها از عراقچی خواسته‌اند که با توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم به مدت حداکثر سه سال برای اعتمادسازی موافقت کند. این دوره در نهایت با بازگشت ایران به غنی‌سازی در سطح ۳.۷۵درصد به پایان می‌رسد؛ همان سطحی که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تعیین شده بود و ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد. در این مدت، روسیه می‌تواند اورانیوم موردنیاز برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران را تامین کند. هرچند این ادعا توسط مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایفنا تکذیب شد و وی گفت که چنین چیزی مطرح نشده است. تخت‌روانچی تاکید کرد: «در ادبیات دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران، غنی‌سازی اورانیوم نه‌تنها یک توانمندی فناورانه بلکه نماد استقلال راهبردی و دستاورد مقاومت در برابر فشارهای غرب تلقی می‌شود. هرگونه توافقی که بخواهد این مولفه را حتی به‌طور محدود و موقتی تعلیق کند، از نظر سیاستگذاران ایرانی، به منزله بازگشت به سیاست باج‌خواهی هسته‌ای است.»
خرید اورانیوم فعلا امکان‌پذیر نیست
یک راه‌حل پیشنهادی هم این است که چرخه اورانیوم داشته باشیم اما اورانیوم را از کشور دیگر خرید کنیم. این در حالی است که پیش‌تر رحمن قهرمانپور، پژوهشگر ارشد مسائل بین‌الملل، به روزنامه «دنیای اقتصاد» گفته بود که خرید اورانیوم منوط به این است که آژانس گواهی سلامت به کشورها بدهد و بگوید که فعالیت‌های آنها انحرافی نداشته است. اما ایران در‌حال‌حاضر با آژانس مساله حل‌نشده دارد و این مساله طرفین را وارد یک چرخه باطل خواهد کرد.
انتقاد از تناقض واشنگتن
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در ادامه نشست خبری هفتگی خود با انتقاد از عدم قطعیت مواضع واشنگتن در خصوص مساله هسته‌ای ایران و بحث غنی‌سازی گفت که آمریکا باید پاسخ دهد که آیا واقعا در این روند مذاکراتی جدی است؟ وی تاکید کرد: «چنین ضد‌ونقیض‌گویی‌هایی بر روند مذاکرات و فضای مذاکرات تاثیر خواهد گذاشت.» بقایی با اشاره به طرح گله از سوی ایران در ارتباط با این‌گونه رفتار مذاکراتی مقامات آمریکایی گفت: «ما شکایت خود را در این ارتباط از طریق وزیر خارجه عمان به طرف مقابل منتقل کرده‌ایم.»
بقایی در خصوص برخی خبرها مبنی بر ارائه پیشنهاد مکتوب آمریکا به ایران نیز گفت که تاکنون هیچ پیشنهاد مکتوبی از سوی آمریکا دریافت نکرده‌ایم و هر آنچه دریافت شده به صورت شفاهی بوده است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه هر روند مذاکره‌ای قاعدتا برای حل یک چالش است و ایران با وجود دیدگاه‌های متناقض آمریکا باز هم در مذاکرات شرکت می‌کند، تاکید کرد که این رویکرد ایران برای اثبات حقانیت، حسن‌نیت و جدیت کشور در رسیدن به یک تفاهم معقول، عادلانه و پایدار است.
