بازار سرمایه در خط مقدم
حال اگر فرض کنیم که در شرایط خاصی، مانند دوران جنگ یا حملات نظامی، برخی شرکت‌های بورسی آسیب ببینند، فعالیت‌‌‌های عملیاتی یا غیرعملیاتی آنها دچار اختلال خواهد شد. در چنین موقعیتی، این شرکت‌ها در کوتاه‌‌‌مدت قادر نخواهند بود به درآمدهای پیش‌بینی‌‌‌شده دست یابند و بخشی از بودجه آنها محقق نخواهد شد. درواقع هزینه‌‌‌های بازسازی افزایش می‌‌‌یابد یا درآمدهای عملیاتی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. این موضوع به‌‌‌طور مستقیم بر عملکرد مالی شرکت‌ها اثرگذار خواهد بود.
بنابراین نمی‌‌‌توان چنین تصور کرد که حملات یا وقایع ناخواسته‌‌‌ای که فعالیت‌‌‌های شرکت‌ها را مختل می‌کند، تاثیری بر صورت‌های مالی نداشته باشد. این اتفاقات نه‌‌‌تنها صورت‌های مالی، بلکه آینده مالی شرکت‌ها را نیز با آسیب مواجه می‌کنند و آثار آنها مطلوب نخواهد بود. درواقع زمانی که تعداد شرکت‌های آسیب‌‌‌دیده افزایش یابد، عملکرد کلی بورس نیز دچار اختلال خواهد شد. بازار سرمایه ایران، به‌‌‌ویژه در بخش بورس اوراق بهادار، بر سهام شرکت‌ها استوار است. عملکرد مالی شرکت‌ها به‌‌‌صورت مستقیم بر مطلوبیت سرمایه‌گذاری در آنها اثر می‌‌‌گذارد. پس زمانی که تعداد بیشتری از این شرکت‌ها تحت‌تاثیر قرار بگیرند و احتمال آسیب‌‌‌پذیری دیگر شرکت‌ها نیز وجود داشته باشد، طبیعی است که این وضعیت در کوتاه‌‌‌مدت تاثیری منفی بر بازار بگذارد. بروز آسیب در زیرساخت‌‌‌های تولیدی شرکت‌های بورسی، می‌‌‌تواند چشم‌‌‌انداز رشد قیمت سهام را با تردید مواجه سازد و در ذهن سهامداران نیز نسبت به آینده سودآوری شرکت‌ها ابهام ایجاد کند. در نتیجه، نمی‌‌‌توان این وضعیت را در کوتاه‌‌‌مدت به نفع بازار سرمایه ارزیابی کرد.
حال در این مواقع شرکت‌ها چگونه واکنشی از خود نشان می‌دهند؟ زمانی که به زیرساخت‌‌‌های تولیدی یک شرکت حمله می‌شود، گزینه‌‌‌های واکنشی بسیار محدود می‌‌‌شوند. از این‌رو نمی‌‌‌توان انتظار داشت که شرکت‌ها از پیش، خطوط تولید جایگزین یا برنامه‌‌‌های اضطراری کامل داشته باشند. در واقع این نوع آسیب‌‌‌ها به‌‌‌راحتی می‌‌‌توانند فعالیت‌‌‌های شرکت را تحت‌‌‌الشعاع قرار دهند. شاید بتوان گفت که یافتن منابع جایگزین برای تامین مواد اولیه یا یافتن بازارهای ثانویه برای فروش محصولات، در قالب یک «پلنB» می‌‌‌تواند تا حدودی آثار مخرب را کاهش دهد. اما این اقدامات نیز نمی‌‌‌توانند به‌‌‌طور کامل از بروز آسیب‌‌‌ها جلوگیری کنند یا تاثیر آنها را خنثی سازند. اما در خصوص واکنش خود شرکت‌ها، واقعیت آن است که راهکار مشخص و موثری برای خنثی‌‌‌سازی کامل آسیب‌‌‌ها وجود ندارد. این آسیب‌‌‌ها در هر صورت اثرات خود را خواهند گذاشت و بهتر است با نگاهی منطقی بپذیریم که در شرایطی غیرعادی قرار داریم و برخی شرکت‌ها ممکن است آسیب ببینند.
* کارشناس بازار سرمایه
