نخستین رویداد بین‌المللی بلاک‌چین ایران با شعار «آینده بیریسک با بلاک‌چین»؛
از بیت‌کوین تا ریال دیجیتال
با وجود برخی موانع و محدودیت‌ها، در ایران نیز معاملات رمزارز‌‌ها به سرعت گسترش یافته است و جامعه‌‌ای فعال از کاربران، معامله‌‌گران و توسعه‌‌دهندگان در این فضا حضور دارند. با این وجود، محبوبیت ارز‌‌های دیجیتال در معاملات آنها محدود ماند و بسیاری از مزایای بلاک‌چین تا به امروز در کشور مورد بهره‌‌برداری جدی قرار نگرفته است. در حالی که کشور‌‌های حاشیه خلیج‌فارس مانند امارات متحده عربی و قطر، با سرمایه‌گذاری‌‌های هدفمند و سیاستگذاری‌‌های هوشمندانه به مراکزی برای توسعه فناوری بلاک‌چین تبدیل شده‌‌اند و میزبان کنفرانس‌‌های بین‌المللی بزرگی بوده‌‌اند، ایران از قافله عقب مانده و نتوانسته گام‌‌های موثری در این مسیر بردارد.
با این حال، نشانه‌‌هایی از تغییر رویکرد دیده می‌شود و میزبانی تهران از کنفرانس بین‌المللی دی بلاک ۲۰۲۵ در روز‌‌های ۲۵ و ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ را می‌توان نقطه عطفی در این مسیر دانست. این رویداد علاوه بر اینکه ورود ایران به عرصه گفت‌‌و‌‌گو‌‌های فناوری‌‌های غیرمتمرکز جهانی را نشان می‌دهد، می‌تواند شروعی بر توجهی جدی‌‌تر به ظرفیت بلاک‌چین در سطح کشور نیز باشد.
دی بلاک ۲۰۲۵
رویداد دی بلاک، نخستین کنفرانس بین‌المللی بلاک‌چین در ایران به شمار می‌رود که با هدف ترویج نوآوری در صنعت بلاک‌چین، تقویت چارچوب‌‌های قانونی، حمایت از سرمایه‌گذاری در حوزه رمزدارایی‌‌ها و تسهیل شبکه‌‌سازی میان بازیگران اصلی این صنعت برنامه‌‌ریزی شده است.
این کنفرانس که طی روز‌‌های ۲۵ و ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ در تهران و با شعار آینده‌‌ای امن با بلاک‌چین برگزار خواهد شد، توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، پژوهشنامه بلاک‌چین، سازمان نظام صنفی رایانه‌‌ای کشور، دانشگاه علامه طباطبایی و سایر نهاد‌‌های خصوصی و حاکمیتی پشتیبانی و حمایت می‌شود.
پوریا آسترکی از بنیان‌گذاران دی بلاک، یکی از اهداف اصلی این رویداد را بهره‌‌برداری از پتانسیل بزرگ فضای بلاک‌چین عنوان می‌کند و در جریان نشست خبری پیش از رویداد، تاکید کرد که در ایران نگاه به صنعت بلاک‌چین اغلب محدود به استخراج و تبادل رمزارز‌‌هاست؛ در حالی که این فعالیت‌‌ها تنها حدود ۱۸درصد از ارزش ایجادشده در این صنعت را تشکیل می‌دهند و ۸۲درصد دیگر همچنان نادیده گرفته شده و مورد بهره‌‌برداری قرار نگرفته‌‌اند. او همچنین تصریح کرد که یکی از اهداف دی بلاک، ایجاد ارتباط موثر میان نهاد‌‌های دولتی، فعالان اقتصادی و بدنه علمی کشور است تا از این طریق زمینه تولید دانش بومی و گسترش کاربردهای واقعی فناوری بلاک‌چین در سطح منطقه‌‌ای و جهانی فراهم شود.
بر اساس گفته‌‌های عباس آشتیانی، دبیر کنفرانس و هم‌‌بنیان‌گذار دی بلاک، نام این کنفرانس برگرفته از مفهوم مانع‌‌زدایی است. او اعلام کرد که این رویداد در تلاش است تا با شناسایی موانع مهمی مانند چالش‌‌های مالی، محدودیت‌های قانون‌گذاری و کمبود زیرساخت‌‌های کاربردی، مسیری برای تسهیل رشد این فناوری ترسیم کند.
محمدامین زارعی، دبیر علمی کنفرانس نیز با اشاره به همکاری رسمی دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان بازوی علمی رویداد، بیان کرد که بزرگ‌ترین چالش‌‌های پیش‌‌روی بلاک‌چین نه در بخش فنی، بلکه در زمینه‌‌هایی مانند علوم انسانی، اقتصاد، سیاستگذاری و مدیریت نوآوری است. این دانشگاه به عنوان بزرگ‌ترین مرکز آموزش علوم انسانی کشور، مسوولیت علمی دی بلاک را بر عهده گرفته است و قرار است تا مقالات ارسال شده را داوری کند. بر اساس آمار اعلام شده، تا به امروز ۱۰۷ مقاله در چهار محور اقتصادی، کسب و کار، قانون‌گذاری و فناوری دریافت شده که ۱۵ تا ۲۰درصد آنها از کشور‌‌های خارجی است. لازم به ذکر است که برای ۲۰ مقاله برتر، ۱۲ اتریوم جایزه در نظر گرفته شده است.
همچنین برنامه‌‌ریزی شده است تا دی بلاک محیطی را برای تعامل موثر میان استارت‌آپ‌‌ها، شرکت‌های فناوری، سرمایه‌گذاران و فعالان حوزه رمزدارایی فراهم کند. در این بستر، فرصت‌‌هایی برای جذب سرمایه، ایجاد مشارکت‌‌های استراتژیک و معرفی محصولات نوآورانه ارائه خواهند شد، چهره‌‌های قابل‌توجهی از سوی دولت نیز حضور خواهند داشت که امکان تبادل نظر درباره قوانین، چارچوب‌‌های حمایتی و سیاستگذاری‌‌های فناوری را به وجود می‌‌آورد.
آینده بلاک‌چین در ایران
احسان چیت‌‌ساز، معاون وزیر ارتباطات از جمله چهره‌‌های حاضر در نشست خبری کنفرانس بین‌المللی دی بلاک بود که در سخنرانی خود، به برخی از چالش‌‌های بنیادین در حوزه فناوری‌‌های نوین مانند مقیاس‌‌پذیری، مصرف انرژی و نبود شفافیت قانونی اشاره کرد. اما به عقیده او، این موانع نوآوری را متوقف نمی‌‌کنند و بلاک‌چین همچنان مسیر رشد خود را طی خواهد کرد.
او همچنین در پاسخ به دغدغه‌‌ها پیرامون اختلاف‌‌نظر میان نهاد‌‌های تصمیم‌گیر مانند بانک مرکزی و وزارت ارتباطات، تاکید کرد که نگاه این وزارتخانه مبتنی بر تعامل است و نقش نهاد‌‌هایی مانند بانک مرکزی، تنظیم‌‌گران و سایر بازیگران اصلی این صنعت، غیرقابل انکار و مکمل یکدیگر است.
او همچنین با اشاره به تحولات سریع فناوری‌‌های ارتباطی، اعلام کرد که دولت می‌‌خواهد تا کاربردهای بلاک‌چین را در زندگی مردم پیاده‌سازی کند. چیت‌‌ساز در ادامه تاکید کرد که فناوری زمانی می‌تواند تحول‌‌آفرین باشد که در خدمت جامعه و مردم قرار گیرد.
در ادامه این نشست خبری، اصغر رضانژاد، عضو نظام صنفی رایانه‌‌ای کشور، ضمن اشاره به نقش حمایتی این نهاد در حوزه اقتصاد دیجیتال عنوان کرد که هنوز بلاک‌چین در کشور جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و سیاستگذاری‌‌ها در این حوزه پراکنده و غیرمنسجم هستند.
بنابراین، به نظر می‌رسد که نگاه دولت به فناوری بلاک‌چین در حال تغییر است و تلاش‌‌هایی برای گسترش کاربردهای این فناوری دیده می‌شود. در این راستا، عرضه ارز دیجیتال بانک مرکزی نیز در دست اقدام است که ریال دیجیتال نام دارد.
ریال دیجیتال که نسخه الکترونیکی پول ملی ایران به شمار می‌رود، یکی از مهم‌ترین پروژه‌‌های بلاک‌چینی حال حاضر کشور است که در خرداد ماه از فاز آزمایشی عبور کرد و با ورود به مرحله تجاری‌‌سازی، نخستین درگاه پرداخت آن توسط شرکت ققنوس معرفی شد. بنابراین، به زودی کاربران قادر خواهند بود تا در فروشگاه‌‌های مختلف دیجیتال کشور از ریال دیجیتال برای پرداخت هزینه‌‌های خود استفاده کنند.
در مجموع، کنفرانس دی بلاک ۲۰۲۵ را می‌توان گامی مثبت در راستای توسعه دانش و تبادل تجربیات مرتبط با فناوری بلاک‌چین دانست؛ اما تحقق کاربردی‌‌سازی این فناوری در زندگی مردم صرفا با برگزاری چنین رویداد‌‌هایی میسر نخواهد بود. این در حالی است که هم اکنون بسیاری از صرافی‌‌ها و پلتفرم‌‌های فعال ایرانی با فشار‌‌های فزاینده‌‌ای از سوی بانک مرکزی مواجهند که به مسدود شدن درگاه‌‌های پرداخت آنها نیز منجر شده است.
از سوی دیگر، افزایش آگاهی عمومی نسبت به مفاهیم پایه و مخاطرات بلاک‌چین و رمزارز‌‌ها نیز امری حیاتی است. در آخرین نمونه، پلیس فتا از سرقت ارز دیجیتال توسط یک تعمیرکار موبایل خبر داده است که با سوءاستفاده از غفلت مشتری، موجودی کیف پول نصب‌‌شده در گوشی را به سرقت برده است.
با افزایش موارد مشابه کلاهبرداری و سرقت در این حوزه، ضروری است که علاوه بر تلاش برای توسعه زیرساخت‌‌های بلاک‌چین، اقدامات جدی‌‌تری نیز برای ارتقای امنیت کاربران و آموزش عمومی در دستور کار قرار گیرد. در غیر این صورت، گسترش استفاده از فناوری‌‌های نوین مزیت قابل‌توجهی به همراه نخواهد داشت و حتی ممکن است که به چالشی تازه برای اکوسیستم دیجیتال کشور تبدیل شود.
