باید از ایران دفاع کرد
در حال حاضر، مهم‌ترین سرمایه جامعه مردم آن هستند و این نکته که همه نهادهای جامعه و اعضای مدنی آن باهم از کیان کشور دفاع کنند تا به انسجام برسند، بسیار مهم است. چنین نگاهی می‌تواند پشتوانه مهم ملی برای دفاع از ایران فراهم کند و آنچه امروز اهمیت دارد هم همین است؛ باید از ایران دفاع کرد. مساله این است که مهم‌ترین منبع بی‌‌‌پایان برای دفاع از ایران، خود ایده ایران است؛ با فرض اینکه که مهم‌ترین هسته و دارایی ما، این تمدن، این سرزمین، این سنت‌‌‌های اجتماعی و این جامعه است؛ شرایطی که کشور در آن قرار گرفته است به‌‌‌شدت بغرنج به‌‌‌نظر می‌‌‌رسد. خطری که نظم سیاسی و نظامی کشور را مورد تهدید قرار داده، آماج حمله خود را به شکل مضاعف‌‌‌تری متوجه نظام تمدنی و اجتماعی کرده است.
این خطر بغرنج برای نظام تمدنی، نظام فرهنگی و نظام اجتماعی ما به‌‌‌شدت احساس می‌شود؛ چراکه در چنین شرایطی، مهم‌ترین نیرویی که به کشور کمک می‌کند انسجام ملی را حفظ کرده و با وحدت ملی به دفاع از کیان ملت و جامعه بپردازد، همین نیروی اجتماعی است.
این مساله، مستلزم آن است که تصمیم‌گیران کشور اجازه دهند ایده ایران بودن، در تکثرگراترین شکل خود دیده شود؛ این به آن معناست که همه قوم‌‌‌های مذهبی، فرهنگی و همه سبک‌‌‌های زندگی مختلف باید بتوانند خود را زیر این چتر قرار دهند. هر چقدر که این چتر، بزرگ‌تر باشد و اجازه اینکه همه گروه‌‌‌های خاص در این چتر به یکدیگر بپیوندند، انسجام ملی هم حفظ می‌شود. حکمرانان کشور باید در عمل به این خودآگاهی تاریخی برسند و بدانند که در بغرنج‌‌‌ترین زمان‌‌‌ها و شرایط جامعه، ایده ایران، هویت تاریخی و فرهنگ ایرانی است که همه در آن سهیم هستند، می‌تواند حس تعلق و حس دغدغه‌‌‌مندی را در همه افراد جامعه به‌‌‌وجود آورد. در چنین وضعیتی برای اینکه جامعه همبسته‌‌‌تر شود، مهم و ضروری است که راه برای پذیرفتن همه گروه‌‌‌های فرهنگی باز شود تا همه کسانی که می‌‌‌خواهند ذیل ایده ایران، از این خاک و بوم دفاع کنند، بتوانند زیر همین پرچم باشند و پذیرفته شوند.
متاسفانه آنچه سیاست خارجه ما در تمام مدت نادیده گرفت، ضعف در حوزه فرهنگ بود؛ بحث درباره میدان یا دیپلماسی همواره در کشور مطرح بوده است اما هرگز کسی درباره دیپلماسی فرهنگی حرف نزده است. دیپلماسی اجتماعی در شرایط فعلی امر بسیار مهمی است چراکه اعضای جامعه مهم‌ترین نیروی آن جامعه هستند و در حال حاضر نیز نیاز است که همگام با دیپلماسی و میدان، به تنها برگ برنده ایران در این موازنه نابرابر یعنی فرهنگ و دیپلماسی فرهنگ نیز توجه کرد.
* جامعه‌‌‌شناس
