پیوند طلایی دو ستون نظام مالی ایران
بانک و بیمه؛ دو نیروی مجزا یا دو نیمه یک سیستم؟
اگر کمی دقیق‌تر نگاه کنیم، درمی‌یابیم که بانک‌ها و شرکت‌های بیمه اشتراکات بیشتری از آنچه فکر می‌کنیم دارند. هر دو در دل اقتصاد، وظیفه مدیریت پول، سرمایه و ریسک را برعهده دارند، اما در ایران اغلب این دو دنیای جدا از هم هستند. در حالی که در کشورهای پیشرفته، ترکیب این دو نیرو، نه تنها سودهای هنگفت برای بانک‌ها به همراه داشته بلکه باعث شده مردم ساده‌تر و مطمئن‌تر به سمت پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و محافظت از دارایی‌هایشان حرکت کنند.
چرا امروز باید به «بانک بانشورنس» فکر کنیم؟
سه واقعیت ساده اما مهم، ضرورت این پیوند را روشن می‌کند: اول، اقتصاد ما هنوز کاملا بانک‌محور است و بانک‌ها بار اصلی تامین مالی کشور را بر دوش دارند. دوم، بیمه هنوز نتوانسته جای خود را در سبد مالی خانوارها باز کند و ضریب نفوذ آن کمتر از ۳ درصد است‌رقمی که برای اقتصادی مدرن بسیار پایین است. سوم، مردم اغلب در برنامه‌ریزی مالی سردرگم‌اند و از وجود مشاوران مالی معتبر محروم‌اند. اینجاست که بانک بانشورنس می‌تواند به عنوان پلی مطمئن، مردم را به آینده مالی روشن‌تر راهنمایی کند.
فرصت‌های درخشان بانک بانشورنس: کلید ثروت و آرامش مالی در زندگی روزمره
موفقیت در اجرای مدل بانک بانشورنس می‌تواند نقشی شگرف در افزایش رفاه و امنیت مالی خانواده‌ها ایفا کند؛ چرا که با دسترسی ساده‌تر به بیمه‌های عمر و فرصت‌های سرمایه‌گذاری متنوع، افراد تشویق به پس‌انداز می‌شوند و احساس اطمینان بیشتری نسبت به آینده مالی خود خواهند داشت. این مدل علاوه بر فراهم آوردن آرامش خاطر برای خانواده‌ها، یک جریان پایدار و متنوع درآمدی برای بانک‌ها ایجاد می‌کند که به آنها کمک می‌کند وابستگی خود به سود تسهیلات را کاهش داده و ریسک کسب‌وکار خود را مدیریت کنند. بانک‌ها نه تنها به عنوان ارائه‌دهندگان خدمات مالی بلکه در نقش مدرسه‌های مالی عمل می‌کنند و باعث ارتقای سواد مالی عمومی می‌شوند تا مردم بتوانند با دانش و آگاهی بهتر تصمیم‌های اقتصادی بگیرند. این همکاری همچنین اعتماد عمومی را به خدمات مالی داخلی افزایش داده و به بهبود و پویایی اقتصاد ملی کمک شایانی می‌کند. در نهایت، با توسعه بیمه‌های بازنشستگی و مکمل‌های خصوصی از طریق بانک‌ها، می‌توان بار دولت را بر نظام تامین اجتماعی کاهش داد و بخشی از مسوولیت حمایت اجتماعی را به بخش خصوصی منتقل کرد که این خود زمینه‌ساز یک نظام مالی مستحکم و متوازن‌تر است.
چرا هنوز این طلسم شکسته نشده؟
با وجود تمامی مزایای قابل توجه بانک بانشورنس، این مدل در ایران هنوز گرفتار مانع‌های متعددی است که پیشرفت و گسترش آن را کند کرده‌اند. از مهم‌ترین این موانع می‌توان به قوانین پراکنده و ناهماهنگ اشاره کرد که مسیر همکاری میان بانک مرکزی و بیمه مرکزی را دشوار و پیچیده ساخته‌اند. علاوه بر این، آموزش ناکافی کارکنان بانکی در زمینه فروش و معرفی محصولات بیمه‌ای سبب شده است خدمات ارائه‌شده از کیفیت لازم برخوردار نباشد. همچنین، بی‌اعتمادی عمومی نسبت به بیمه‌های بلندمدت، ناشی از ابهام در مفاد قراردادها و زبان پیچیده بیمه‌نامه‌ها، مانعی جدی در مقابل استقبال مردم است. ضعف و ناسازگاری سیستم‌های فناوری اطلاعات در بانک‌ها و شرکت‌های بیمه نیز باعث طولانی شدن فرآیندها و مشکلات دسترسی به خدمات شده است.
راهکارهای طلایی برای شکستن این قفل
برای آنکه این «اتحاد طلایی» در نظام مالی ایران به ثمر برسد و کارآمدی واقعی پیدا کند، لازم است اصلاحات اساسی و راهکارهای کارآمدی به اجرا درآیند. نخست، تصویب قوانین و مقررات شفاف و هماهنگ برای ایجاد یک بستر امن و همگرا میان نهادهای ناظر امری حیاتی است. دوم، باید از نقش صرف فروشنده فاصله گرفت و کارکنان بانک‌ها را به مشاوران مالی واقعی تبدیل کرد؛ کسانی که بتوانند راهنمایی‌های تخصصی و مورد اعتماد به مشتریان ارائه دهند و آنها را در تصمیم‌گیری‌های مالی همراهی کنند. سوم، محصولات بیمه‌ای باید به زبان ساده‌تر و جذاب‌تری بازتعریف شوند تا مردم به راحتی آنها را درک کنند و انگیزه استفاده از آنها افزایش یابد. چهارم، ضروری است سامانه‌های بانکی و بیمه‌ای به‌طور کامل دیجیتالی و یکپارچه شوند تا خدمات با سرعت و سهولت بیشتری به مردم ارائه شود. و در نهایت، فرهنگ‌سازی گسترده در سطح جامعه برای تشویق به بیمه عمر و پس‌اندازهای بلندمدت باید آغاز شود تا این نوع خدمات به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مالی مردم تبدیل گردد.
سخن پایانی: رویا دست‌یافتنی است
بانک بانشورنس دیگر تنها یک واژه تخصصی نیست؛ این مدلی است که می‌تواند زندگی مالی میلیون‌ها نفر را متحول کند و اقتصاد ایران را در مسیر توسعه پایدار قرار دهد. وقتی بانک و بیمه با هم متحد شوند، نه تنها سود و ریسک، بلکه آرامش و امنیت مالی برای مردم به ارمغان خواهد آمد. آیا زمان آن نرسیده که این رویای دیرینه را به واقعیت بدل کنیم؟
*پژوهشگر حوزه بانکداری، بیمه و توسعه مالی
