دولت ترامپ از زمان روی کار آمدن هیچ تحریم جدیدی بر روسیه وضع نکرده است؛
لبخند پیروزی بر لبان پوتین

جو بایدن در دوران ریاستجمهوری خود هزاران مورد تحریم به اصطلاح «نگهداری» را با نیت هدف قرار دادن طرحهای جدید [فرار از تحریمها از سوی روسیه] اعمال کرد. اما امسال، طبق تحلیل نیویورکتایمز از محدودیتهای تجاری، معاملات مالی و سایر فعالیتهای مرتبط با روسیه و پوتین، این اقدامات متوقف شدهاند. «ادوارد فیشمن»، محقق ارشد مرکز سیاست انرژی جهانی در دانشگاه کلمبیا گفت: «رویکرد ترامپ در سیاست اقتصادی، اعمال فشار و کسب اهرم فشار و تلاش برای دستیابی به بهترین معامله ممکن است. به هر دلیلی، او در مورد روسیه نمیخواهد هیچ اهرم فشاری بر پوتین داشته باشد.» دولت بایدن از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ بهطور متوسط بیش از ۱۷۰تحریم جدید در ماه را علیه نهادهای مرتبط با روسیه اعمال کرد. این تحریمها شامل تولید نفت و سلاح، تهیه فناوری و بانکداری بود.
در مجموع، دولت بایدن بیش از ۶۲۰۰ مورد تحریم علیه افراد، شرکتها، کشتیها و هواپیماهای مرتبط با روسیه اعمال کرد. طبق تحلیل نیویورک تایمز از دادههای وزارت خزانهداری، در هفتههای پایانی ریاستجمهوری بایدن، ایالات متحده فشار را بیشتر افزایش داد و تقریبا سهبرابر میانگین ماهانه، تحریم اعمال کرد. اثرات این فشار از همین حالا شروع به از بین رفتن کرده است. بررسی سوابق تجاری، فهرستهای آنلاین و بایگانیهای شرکتها در روزنامه نیویورکتایمز، بیش از ۱۳۰شرکت در سرزمین اصلی چین و هنگکنگ را شناسایی کرد که فروش فوری تراشههای کامپیوتری محدود به روسیه را تبلیغ میکنند. هیچ یک از این شرکتها تحت تحریم نیستند. اگر یک شرکت با محدودیتها هدف قرار بگیرد، بسیاری دیگر آمادهاند تا جای آن را بگیرند.
یکی از این شرکتها به نام «HK GST Limited»، تراشههای ضروری برای موشکهای کروز روسی، از جمله «Kh-۱۰۱» را تبلیغ میکند که به تازگی در حملهای به کی یف که منجر به کشته شدن ۱۰غیرنظامی شد، مورد استفاده قرار گرفت. این شرکت ۹ماه پیش در هنگکنگ تاسیس و وبسایتش در ماه فوریه راهاندازی شد. تجزیه و تحلیل دادههای میزبانی وبسایت، مالکیت دامنه، الگوهای کد و اطلاعات تماس، این شرکت را به شبکهای از چهار توزیعکننده الکترونیکی مشابه، از جمله «ChipsX» مستقر در سنگاپور و «Carbon Fiber Global»، تولیدکننده قطعات پهپاد با عملکرد بالا مستقر در چین وصل میکند. همه این شرکتها در سه سال گذشته تاسیس شدهاند. دادههای تجاری، فهرستهای آنلاین و سوابق ثبت شرکتها نشان میدهد که چندین شرکت در این شبکه، قطعات محدودشده را با نقض کنترلهای صادراتی ایالات متحده به روسیه ارسال کردهاند.
نمایندهای از «Carbon Fiber Global» فروش کالاهای محدودشده توسط این شرکت یا «ChipsX» به روسیه را تکذیب کرد؛ اما از پاسخ به پرسشهای مربوط به سایر شرکتهای این شبکه خودداری کرد. «الینا ریباکووا»، اقتصاددان موسسه اقتصاد بینالملل پترسون گفت: برای اینکه تحریمها موثر باشند، «شما باید به دویدن ادامه دهید تا بتوانید آرام بمانید.» او افزود که بدون «حفظ مداوم» محدودیتها، راهکارهای جایگزین روسیه میتواند موثر واقع شود؛ از جمله تاسیس شرکتهای سایه مانند «HK GST Limited» و «ChipsX». تغییر ناگهانی موضع ایالات متحده در مورد تحریمها، رویکرد عدم مداخله ترامپ در قبال روسیه را حتی با وجود تشدید درگیریها در منطقه، برجسته میکند.
از آغاز سال، روسیه نبرد خود را در اوکراین تشدید کرده و موجهایی از حملات پهپادی و موشکی را آغاز کرده است که منجر به کشته شدن دهها نفر و خسارات گسترده به زیرساختهای غیرنظامی شده است. تحلیلگران میگویند کرملین به سرعت از عدم مشارکت فزاینده آمریکا برای اعمال برتری خود در میدان نبرد استفاده کرده است. انفعال نسبی ترامپ انتقاد قانونگذاران جمهوریخواه و دموکرات را برانگیخته است. آنها معتقدند دولت در حال تضعیف تلاش غرب برای مقابله با تجاوز روسیه است. سخنگوی کاخ سفید در بیانیهای گفت که ترامپ از رهبران روسیه و اوکراین میخواهد «درحالیکه همه گزینهها را روی میز نگه میدارند، جلوی کشتار را بگیرند.» دادهها نشان میدهد که ترامپ تحریمها را در موارد دیگر و برای کشورهای دیگر به شکلی قاطع بهکار گرفته است. او در ۶ماه گذشته بیش از ۲۸۰تحریم جدید علیه ایران وضع کرده و افرادی را هم در شبکه مالی هدف تحریم قرار داده است. ترامپ همچنین قضات دیوان کیفری بینالمللی را بهدلیل بررسی جنایات جنگی اسرائیل تنبیه کرده است. ترامپ همچنین تحریمهایی را علیه گروههای فعال دخیل در قاچاق مواد مخدر و جرایم سایبری اعمال کرده است. در عوض، دولت ترامپ برخی تحریمها علیه روسیه را یا لغو کرده یا نادیده گرفته است.
در ماه آوریل، وزارت خزانهداری (که مسوول مدیریت و اجرا و وضع تحریمهاست) به آرامی محدودیتهایی را که بر «کارینا روتنبرگ»، همسر یک اولیگارش روس، وضع شده بود، لغو کرد. بوریس، همسر روتنبرگ، در ساختوساز و انرژی فعال است و سرمایه فراوانی را از این راه بهدست آورده است. او بهعنوان دوست دوران کودکی پوتین، دهههاست که چهرهای محوری در حلقه داخلی پوتین است. این اطلاعیه که در پایین یک بولتن معمولی منتشرشده در ماه آوریل پنهان شده بود، هیچ توضیحی برای حذف روتنبرگ از فهرست تحریمها ارائه نکرد. این یک حذف غیرمعمول بود. روتنبرگ، یک شهروند آمریکایی، جزء نخستین اتباع روسی بود که پس از حمله روسیه با تحریم مواجه شد.
روتنبرگها به درخواستها برای اظهارنظر پاسخ ندادند. وزارت خزانهداری هم از اظهارنظر در مورد این اقدام خودداری کرد و در عوض پرسشها را به وزارت امور خارجه ارجاع داد. سخنگوی وزارت امور خارجه در بیانیهای گفت که حذف از فهرست «مستقل از تلاشهای مداوم ما برای پیشبرد پایان مذاکرهشده جنگ» است؛ اما این وزارتخانه «قادر به اظهارنظر درمورد جزئیات این حذف از فهرست نیست.» در ماه فوریه، وزارت دادگستری گروه ویژه «KleptoCapture» را تعطیل کرد؛ واحدی که در سال۲۰۲۲ برای شناسایی و توقیف داراییهای متعلق به الیگارشیهای روسی در سراسر جهان که تحت تحریم بودند، تشکیل شد. این گروه ویژه تحقیقات را در سراسر سازمانها هماهنگ کرده بود که منجر به توقیف قایقهای تفریحی لوکس، املاک و مستغلات و جتهای خصوصی با اهمیت بالا شد. به گفته «اندرو آدامز»، رئیس سابق « KleptoCapture»، وزارت دادگستری اخیرا یک گروه ویژه با ساختار مشابه برای تمرکز بر حماس ایجاد کرده است.
وزارت دادگستری از اظهارنظر درمورد تعطیلی این گروه ویژه خودداری کرد. روسیه همچنین بهطور قابل توجهی از تعرفههای «روز آزادی» کاخ سفید که تجارت با تقریبا هر کشور دیگری را هدف قرار میداد، کنار گذاشته شد. طبق دادههای اداره سرشماری، ایالات متحده در سال۲۰۲۴ بیش از ۳ میلیارد دلار کالای روسی وارد کرد که بیشتر از وارداتش از یونان یا مصر بود. حذف تعرفه برای کارشناسان اتفاقی مهم بود؛ بهویژه که ترامپ به توانایی «مالیات بر واردات» برای کشاندن کشورها به پای میز مذاکره افتخار کرده است. به گفته فیشمن، او از تعرفهها نه تنها بهعنوان یک ابزار تجاری، بلکه به عنوان «نوعی تحریم» استفاده کرده است.«ماریا شاگینا»، محقق ارشد موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک گفت: روی هم رفته، این اقدامات نشان میدهد که ایالات متحده اکنون تمایل بیشتری به تحمل جنگ روسیه دارد و علاقه کمتری به برخورد با این کشور دارد.
عقبنشینی آمریکا، اتحادیه اروپا را مجبور کرده است که رهبری اعمال تحریمها علیه روسیه را بر عهده بگیرد. محدودیتهای اتحادیه اروپا تاکنون بهطور کلی چندان جامع نبوده است؛ به ویژه در مورد شرکتها و افرادی که خارج از روسیه به مسکو در دور زدن تحریمها کمک میکنند. این شبکههای به اصطلاح کشورهای ثالث، کانالهای پشتی مهمی برای کرملین هستند تا زنجیرههای تامین خود در زمان جنگ را زنده نگه دارند. تعداد تحریمهای وضعشده توسط ایالات متحده تا به امروز از تحریمهای اتحادیه اروپا فراتر رفته و دو به یک است. اما کارشناسان میگویند که این روند در حال تغییر است.
در گذشته، ایالات متحده به دلایل ژئوپلیتیک رهبری این تلاش را بر عهده داشت.«ماکسیمیلیان هس»، عضو برنامه اوراسیا در موسسه تحقیقات سیاست خارجی گفت: «اما این وضعیت به طرز چشمگیری تغییر کرده است. اروپا این کمبود را جبران کرده است». لایحه جدیدی که توسط سناتور «لیندسی گراهام»، جمهوریخواه کارولینای جنوبی و «ریچارد بلومنتال»، دموکرات کنتیکت ارائه شده است، محدودیتهای جدید و گستردهای را اعمال خواهد کرد. این قانون شامل تعرفه ۵۰۰درصدی برای هر کشوری است که به خرید انرژی از روسیه ادامه دهد، از جمله چین و هند. این لایحه از حمایت گسترده دو حزبی برخوردار است؛ اگرچه منتقدانش استدلال میکنند که میتواند تجارت جهانی را مختل کند و متحدان در اروپا را به دام بیندازد. بلومنتال که به تازگی از کی یف بازگشته است، گفت که مقامات اوکراینی بهطور فزایندهای مشتاق حمایت ایالات متحده هستند. او در مصاحبهای استدلال کرد که این تحریمها به ایالات متحده فرصتی میدهد تا شرایط را برابر کند. او گفت: «اوکراینیها از نظر تعداد و تجهیزات ضعیفتر هستند. ما این فرصت را داریم که این عدم تعادل را اصلاح کنیم.»