ایست قیمتی محصولات داخلی،مونتاژی و وارداتی در بازار؛
«بی‌حسی» در بازار خودرو
در سه‌ماهه بهار به دلیل بی‌قیمتی و عدم‌اصلاح قیمت‌ها از سوی سیاستگذار خودرو، عرضه خودرو به بازار متوقف مانده بود . بازار خالی از خودرو در این مدت رکود بی‌سابقه‌ای را کلید زد و معاملات خودرویی نیز به پایینترین سطح خود رسید .
با این حال بعد از جنگ ۱۲ روزه، ایران‌‌خودرو قیمت محصولات تولیدی خود را بین ۲۰ تا ۲۵درصد و سایپا نیز ۱۵ تا ۱۸درصد افزایش دادند. سنت تاریخی بازار حکم می‌‌کرد که فاصله قیمت کارخانه و بازار حفظ شود؛ یعنی با گرانی مبدا، مقصد هم گران شود. اما این بار شکاف قبلی برای برخی مدل‌‌ها، چنان باریک شده است که افزایشی تازه توجیه اقتصادی ندارد. مصرف‌کننده ترجیح می‌دهد با چند هفته انتظار، خودرو را مستقیم از خودروساز تحویل بگیرد. به بیان دیگر، ابزار «پیش‌بینی سود» عملا در بازار از کار افتاده و معامله‌‌گر سوداگر، انگیزه ورود ندارد.از سوی دیگر اما حال این سوال مطرح است که دلالان کجا رفتند؟ ترکیب ریسک‌‌های سیاسی، کنترل‌‌های سازمان امور مالیاتی بر تراکنش‌‌های فردایی و حذف سامانه یکپارچه فروش، جذابیت «سرمایه‌گذاری کوتاه‌‌مدت» در خودرو را سوزانده است. گزارش‌‌های میدانی حاکی است بخش قابل‌‌توجهی از سرمایه‌‌های سرگردان که تا پیش از جنگ به‌‌دنبال سود ۱۰ تا ۱۵ درصدی ماهانه بودند، حالا یا در صندوق‌های درآمد ثابت پارک‌‌‌اند یا راهی بازار رمز ارز و طلا شده‌‌اند. هنگامی که بازیگران سفته‌‌باز غایب باشند، عواملی چون نرخ ارز یا قیمت‌گذاری رسمی نیز صرفا در مدار عرضه و تقاضای مصرف‌کننده واقعی اثر می‌‌گذارند و آن هم فعلا در پایینترین تراز دو سال اخیر است.
حالا اما این سوال باقی است که چرا تقاضای واقعی عقب نشسته است؟
کاهش قدرت خرید خانوار محور اصلی این پاسخ است. روز سه‌شنبه «دنیای‌اقتصاد» در این زمینه گزارشی تهیه کرد مبنی بر اینکه رشد قیمت خودروها که به بالای نیم میلیارد تومان رسیده تناسبی با سطح درآمدی طبقه پایین و متوسط جامعه ندارد.در این بین اما در یک دهه گذشته نرخ ارز؛ محرک بازار خودرو شناخته می‌شد .در دوره‌‌های پیشین، رابطه خطی بین جهش دلار و قیمت خودرو برقرار بود. اکنون اما با رشد قیمت دلار بازار انتظار شوک ناگهانی ندارد. اگرچه برخی تحلیلگران بر این باورند که کاهش واردات در نتیجه جنگ می‌تواند طی ماه‌‌های آینده فشار ارزی ایجاد کند، اما به نظر می‌رسد فعالان بازار خودرو فعلا این سناریو را در قیمت‌ها پیش‌‌خور نکرده‌‌اند.
با این حال اما فاصله حاشیه سود؛ کلید خوانش بازار در سال‌های گذشته بوده است.این در شرایطی است که آمار مقایسه‌‌ای نشان می‌دهد میانگین مابه‌‌التفاوت کارخانه و بازار برای خودروهای زیر ۷۰۰ میلیون تومان به پایینترین سطح خود رسیده است .
به این ترتیب بازار خودرو پس از سال‌ها تاثیرپذیری خطی از اخبار عرضه، قیمت‌گذاری و نرخ ارز، امروز در نقطه‌‌ای ایستاده که «ذهنیت سوداگرانه» از آن رخت بربسته است. در چنین فضا‌‌یی سیاستگذار اگر به جای دست‌‌کاری قیمت به فکر تحریک تقاضای مصرفی و ارتقای کیفیت باشد، می‌تواند از رکود عمیق عبور کند؛ در غیر‌این صورت چراغ بازار همچنان کم‌‌فروغ خواهد ماند، حتی اگر خودروسازان هر هفته فروش فوق‌‌العاده برگزار کنند یا قیمت محصولاتشان را بالا ببرند. به زبان ساده، معادله قیمت در بازار ۱۴۰۴ با یک مجهول جدید روبه‌‌روست: اعتماد مصرف‌کننده عنصری که با هیچ بخشنامه‌‌ای نمی‌توان آن را پایین آورد یا بالا برد.
جزئیات تغییر قیمتی انواع خودرو
در این گزارش تغییرات قیمتی 18 خودروی داخلی، مونتاژی و وارداتی در سه دوره قبل از جنگ ایران و اسرائیل (21 خرداد ماه)، بعد از آتش‌‌بس (8 تیر ماه) و روز گذشته زیر ذره‌‌بین قرار گرفته است.
بررسی قیمتی نشان می‌دهد که قیمت خودروهای داخلی در روز گذشته نسبت به 21 خرداد ماه، به طور میانگین رشد نیم‌درصدی را تجربه کرده‌‌اند. بهای خودروهای مونتاژی نیز با افزایش محدود 0.3 درصدی مواجه شده است. در بین 6 خودروی وارداتی بررسی شده، قیمت فقط یک خودرو با کاهش 1.8 درصدی مواجه شده و مابقی ثبات قیمت را تجربه کرده‌‌اند.
در بین 6 خودروی داخلی، رکورددار رشد قیمت مربوط به خودروی تارا اتومات است که رشد 25میلیونی معادل 2 درصدی را تجربه کرده است. قیمت این خودرو در 21 خرداد ماه، به مبلغ یک میلیارد و 220 میلیون تومان بود اما در روز گذشته به یک میلیارد و 245 میلیون تومان رسید.
در بین خودروهای داخلی، ری را بیشترین افت قیمت را تجربه کرد؛ به‌‌گونه‌‌ای که کاهش قیمت این خودرو به میزان 60 میلیون تومان معادل منفی 3.5درصد بوده است. این خودرو که در روز چهارشنبه (21 خرداد ماه) یک میلیارد و 700 میلیون تومان قیمت خورده بود و در هشتم تیر ماه هم به یک میلیارد و 650 تومان رسید، دیروز نیز با کاهش قیمت مواجه شد و مبلغ آن به یک میلیارد و 640 میلیون تومان رسید.
رتبه دوم کاهش قیمت بین خودروهای داخلی، مربوط به پژو 207 معمولی است که در حالی که در 21 خرداد ماه قیمت آن 785 میلیون تومان و در هشتم تیرماه 775 میلیون تومان بود، روز گذشته به 760 میلیون تومان کاهش پیدا کرد؛ این یعنی بهای این خودرو 25 میلیون تومان معادل 1.3درصد با افت مواجه شده است. در بین خودروهای داخلی، رانا پلاس اما با ثبات قیمتی در سه دوره مطرح شده، مواجه شد و 790 میلیون تومان قیمت خورد.
خودروهای مونتاژی نیز در بازه زمانی 21 خرداد ماه تا 11 تیر ماه به طور میانگین با رشد اندک 0.4 درصدی مواجه شده‌‌اند. در بین 6 خودروی بررسی شده، هایما S8 بیشترین کاهش قیمت معادل 4.3 درصدی را تجربه کرد. این خودرو که در 21 خرداد ماه به مبلغ دو میلیارد و 350 میلیون تومان قیمت خورده بود، در هشتم تیرماه قیمت آن به 2 میلیارد و 300 میلیون تومان کاهش پیدا کرد و در روز گذشته نیز بهای آن به دو میلیارد و 250میلیون تومان رسید.
رکورددار رشد قیمت در بین این خودروها، مربوط به خودروی لاماری ایماست که با افزایش 80 میلیونی معادل 3.5درصد مواجه شده است. این خودرو در تاریخ 21 خرداد ماه، 2 میلیارد و 270 میلیون تومان قیمت خورد و مبلغ آن روز گذشته به دو میلیارد و 350میلیون تومان رسید. در بین 6 خودروی مونتاژی بررسی شده، خودروی کی‌ام سی A5 ثبات قیمتی را تجربه کرد. قیمت این خودرو در 21 خردادماه، هشتم تیرماه و 11 تیرماه یک میلیارد و 900 میلیون تومان بود.
در این گزارش، بهای 6 خودروی وارداتی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در مدت یاد شده، اکثر خودروهای خارجی ثبات قیمتی را تجربه کرده‌‌اند و تنها یک خودرو یعنی چانگان CS55 با کاهش 50میلیونی معادل 1.8 مواجه شده است. این خودرو در 21 خرداد ماه 2 میلیارد و 780 میلیون تومان قیمت خورد و روز گذشته بهای آن به دو میلیارد و 730 میلیون تومان رسید.
