در دفاع از سیاست همسایگی

خبر توقف صدور ویزا روز گذشته در حالی اعلام شد که زائران ایرانی برای حج تمتع راهی عربستان هستند و با گذشت ۲۳روز از آغاز عملیات انتقال حجاج ایرانی به عربستان، بیش از ۷۵هزارنفر از ایرانیان برای انجام مناسک حج راهی سرزمین وحی شده‌اند. با این حال روز پنجم خردادماه غلامرضا قاسمیان از داوران برنامه محفل صداوسیما در عربستان سعودی، با انتشار ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی، اتهاماتی را متوجه دولت عربستان کرد. سخنانی که بلافاصله بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی پیدا کرد و سرانجام منجر به بازداشت او در عربستان شد. او در این کلیپ درحالی‌که دوربین او را در شهر مدینه نشان می‌دهد، گفت: «عزیزان دیگر از این به بعد به جای اینکه لازم باشد به آنتالیا بروند، می‌توانند به مکه و مدینه سفر کنند.

قمارخانه‌ها، مراکز فحشا، کنسرت‌های رکیک همه آماده شده و به تنظیمات کارخانه بنی‌امیه دارد برمی‌گردد.» همین سخنان تنها یک‌روز بعد او را راهی زندانی در عربستان کرد. بازداشت او واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی و به‌ویژه در میان سیاسیون برانگیخت و موجی از محکومیت سخنانش در کشور راه افتاد.  به باور منتقدان، بیان چنین سخنانی در میانه مذاکرات ایران و آمریکا و ازسوی دیگر درحالی‌که روابط تهران و ریاض به تازگی پس از نزدیک به ۱۰سال رو به بهبود رفته است، راه را برای بحرانی دیگر میان دوکشور باز می‌کند و توقف صدور روادید برای زائران ایرانی از سوی عربستان نیز یکی از تبعات این سخنان است.

خبری که روز گذشته محمدحسین رنجبران، مشاور وزیر امور خارجه طی پیامی در شبکه اجتماعی ایکس آن را اعلام کرد و با بیان اینکه مسوولان حج و زیارت کشور پیش و حین اعزام بیش از ۸۵هزار زائر ایرانی بارها بر ضرورت حفظ احترام و رعایت موازین کشور میزبان تاکید کرده‌اند، نسبت به طراحی برنامه جدید برای قطع روابط ایران و عربستان هشدار داد.

رنجبران همچنین از تقسیم حجاج ایرانی به دو دسته انقلابی و غیرانقلابی از سوی سایت خبری رجانیوز انتقاد کرد. اشاره رنجبران به مطالبی است که دو روز گذشته در مدح و ثنای سخنان قاسمیان در سایت رجانیوز وابسته به جریان رادیکال منتشر شده است. در ادامه موج محکومیت سخنان قاسمیان، دولت هم روز گذشته سخنان این روحانی را محکوم کرد. هیات دولت که دیروز در نبود مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور به‌دلیل سفرش به عمان به ریاست محمدرضا عارف تشکیل جلسه داده است، به صراحت تاکید کرده است که «مواضع شخصی افراد ربطی به دولت ندارد». به گزارش «ایرنا»، معاون اول رئیس‌جمهوری درجلسه هیات دولت با تاکید بر اینکه همه دولت‌های منطقه متوجه هستند که نظر یک فرد ربطی به دولت ندارد، گفت: موضع‌گیری‌ها باید بر اساس مبادی رسمی انجام شود تا به مسیر خوب و رو به گسترش همکاری با کشورهای منطقه، همسایه و اسلامی آسیب وارد نشود و این روابط با قوت ادامه یابد.

پیش ازاین عباس عراقچی، وزیر امورخارجه هرگونه تلاش برای ضربه زدن به وحدت مسلمانان را به‌ویژه در فضای معنوی حج، محکوم کرده بود. در خارج از دولت نیز علی سعیدی، رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا طی یادداشتی این‌گونه اقدامات را هزینه اضافی برای نظام تلقی کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، وی در یادداشت خود تصریح کرده است که بیان چنین سخنانی از سوی افراد سرشناس و خواص که خارج از وظیفه آنهاست بهانه‌هایی به دست دیگران می‌دهد که پاسخ‌گویی را با مشکل مواجه می‌سازد. برخی از روزنامه‌های منتسب به پایگاه اصولگرایان ازجمله روزنامه خراسان هم دیروز به عملکرد قاسمیان واکنش نشان داده و از آنچه تلاش جریان‌هایی خاص برای قهرمان‌سازی از او توصیف کرده، انتقاد کرده‌اند.

در این بین البته بازداشت قاسمیان درحج منتقدان تند و تیزی دارد. ازجمله کامران غضنفری، نماینده مردم تهران در مجلس که در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، اقدام عربستان را غیرقابل توجیه دانست و گفت: قاسمیان صرفا مطالبی را با تلفن همراه خود ضبط کرده و به زبان فارسی برای مخاطبان ایرانی بیان کرده است که در آن از برخی سیاست‌های فرهنگی عربستان انتقاد کرده بود. وی همچنین گفت نباید اجازه داد دستگیری ایرانی‌ها و برخوردهای خشن با زوار ایرانی تبدیل به رویه‌ای عادی شود. در واکنشی دیگر محمود عباس‌زاده مشکینی، نماینده سابق مجلس نیز در مطلبی تند در کانال تلگرامی‌اش از مواضع عراقچی انتقاد کرد. به هرحال به گفته علیرضا بیات، رئیس سازمان حج و زیارت کمیته صیانت از حقوق حجاج با هماهنگی وزارت امورخارجه، پیگیری‌ها را آغاز کرده‌اند و اقدامات لازم برای حل مساله ادامه دارد.