عبور نفت از مرز ۹۱ دلار در هفته پایانی ۲۰۱۰

در ابتدا به دنبال افزایش امیدواری‌ها به بهبود شرایط اقتصاد جهانی، پافشاری عربستان و سایر اعضای اوپک بر موضع خود مبنی بر مطلوب دانستن بازه قیمتی ۷۰ تا ۸۰ دلار برای نفت خام، تاکید برخی وزرای نفت اوپک بر توانایی اقتصاد جهانی در پذیرش نفت ۱۰۰ دلاری، اختلال در فعالیت پالایشگاه‌ها و مشکل بارگیری محموله‌های سوخت در پایانه نیویورک، انفجار یکی از سه خط لوله نفتی متعلق به شرکت‌های شورون و آجیپ در منطقه نفت خیز دلتای نیجر در پی فعالیت‌های شورشیان در این کشور و تعلیق تولید نفت در این منطقه، افزایش ارزش سهام در بازارهای جهانی و همچنین کاهش شدید دمای هوا در اروپا و آمریکا و به تبع آن افزایش تقاضای سوخت گرمایشی در این مناطق، قیمت نفت خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، از حدود ۹۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۷ دسامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۴۹/۹۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۸ دسامبر افزایش یافت، ولی مجددا به دلیل دومین افزایش نرخ بهره چین در دو ماه گذشته و افزایش نگرانی‌ها درباره تقاضای سوخت در دومین کشور وارد کننده نفت جهان، کاهش ارزش سهام در بازارهای جهانی، تصمیم بسیاری از سرمایه‌گذاران مبنی بر نقد کردن قراردادهای خود جهت سود جستن از جهش قیمت‌ها در پایان سال و همچنین انتشار آمار اقتصادی که نشان از کاهش رونق بازار مسکن و کاهش شاخص اعتماد مصرف کنندگان در آمریکا داشت، تا سطح ۸۴/۸۹ دلار در هر بشکه در تاریخ ۳۰ دسامبر کاهش یافت که این سطح قیمتی نیز پایدار نبوده و با توجه به پیش‌بینی رشد مطلوب برای اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۱ توسط کارشناسان و مراجع معتبر بین‌المللی و به تبع آن افزایش برآوردها از تقاضای جهانی نفت خام در سال ۲۰۱۱، انتشار برخی آمار مثبت در مورد اقتصاد آمریکا نظیر کاهش بیش از حد انتظار تعداد متقاضیان کار در این کشور، کاهش قابل توجه سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا (معادل ۳/۱ میلیون بشکه) در هفته منتهی به ۲۴ دسامبر ۲۰۱۰، افزایش ارزش سهام در بازارهای جهانی و همچنین کاهش ارزش دلار در مقابل یورو، قیمت نفت خام WTI مجددا تا سطح ۳۸/۹۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۳۱ دسامبر افزایش یافت.
شاخص بازارهای سهام طی هفته گذشته، به دلیل افزایش امیدواری‌ها به بهبود شرایط اقتصاد جهانی و انتشار برخی آمار مثبت در مورد اقتصاد آمریکا نظیر کاهش بیش از انتظار تعداد متقاضیان کار در این کشور، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود. البته طی هفته گذشته، افزایش مجدد نرخ بهره در چین و همچنین انتشار آمار اقتصادی مبنی بر کاهش رونق بازار مسکن و افت اعتماد مصرف کنندگان در آمریکا، از عوامل تضعیف کننده ارزش سهام در بازارهای جهانی به شمار می روند.
ارزش یورو در مقابل دلار طی هفته گذشته، در پی کاهش نگرانی‌ها درباره وضعیت اقتصادی کشورهای منطقه یورو و انتظار از بهبود شرایط اقتصادی منطقه در سال ۲۰۱۱، از یک روند افزایشی برخوردار بود. تصویب کمک‌های مالی به ایرلند از سوی اتحادیه اروپا، تا حدودی موجب تضعیف ارزش یورو در مقابل دلار شده است، ولی کارشناسان معتقدند این روند تداوم نیافته و برنامه‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا، سبب کاهش ارزش دلار خواهد شد.
به‌طور کلی ارزش دلار در مقابل یورو طی ماه‌های اخیر در پی تصمیمات فدرال رزرو مبنی بر ارائه کمک‌های مالی برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور، از یک روند کاهشی برخوردار بوده است. سیاست‌گذاران بانک مرکزی آمریکا اعلام کرده اند که آماده ارائه کمک‌های بیشتر برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور هستند، لذا در صورت اجرای برنامه‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا و تزریق پول به اقتصاد این کشور برای جلوگیری از بازگشت به رکود، ارزش دلار افت خواهد کرد.
براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۲۷ دسامبر الی ۲۹ دسامبر ۲۰۱۰، ازحدود ۶۷/۹۰ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۲۲/۹۰ دلار در هر بشکه کاهش یافت.
میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 29 دسامبر 2010، با 52 سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 90 دلار و 32 سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 24 دسامبر 2010 معادل 89 دلار و 80 سنت بود.

همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه دسامبر ( تا 29 دسامبر 2010 )، با 5 دلار و 66 سنت افزایش نسبت به میانگین ماه نوامبر 2010 به هر بشکه 88 دلار و 49 سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه نوامبر 2010 معادل 82 دلار و 83 سنت در هر بشکه بود.
سبد نفت خام اوپک در بردارنده ۱۲ نوع نفت خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس ‌سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف ۱۷ ونزوئلا است.
قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن(ICE) نیز برای تحویل در ماه فوریه 2011، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و در ابتدا از حدود 85/93 دلار در هر بشکه در تاریخ 27 دسامبر 2010 تا بیشتر از 38/94 دلار در هر بشکه در تاریخ 28 دسامبر افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 09/93 دلار در هر بشکه در تاریخ 30 دسامبر کاهش یافت که این سطح قیمتی نیز پایدار نبوده و دوباره تا سطح 75/94 دلار در هر بشکه در تاریخ 31 دسامبر 2010 افزایش یافت.
سطح بالای ذخیره‌سازی نفت خام در آمریکا موجب شده است تا قیمت نفت خام برنت حق مرغوبیت ۳۷/۳ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI داشته باشد.
میانگین بهای هر بشکه نفت خام صادراتی ایران با 8 سنت افزایش نسبت به هفته قبل (22 دسامبر 2010)، در روز 28 دسامبر 2010 به بشکه ای 90 دلار و 1 سنت رسیده است.
بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز سه شنبه (۲۸ دسامبر ۲۰۱۰ ) ۹۱ دلار و ۱۹ سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح ۸۹ دلار و ۳۲ سنت قرار داشت.
همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی 91 دلار و 60 سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار 90 دلار و 20 سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا 91 دلار و 13 سنت، شمال غربی اروپا 91 دلار و 55 سنت و در بازار مدیترانه 90 دلار و 50 سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا 89 دلار و 3 سنت، شمال غربی اروپا 90 دلار و 15 سنت و در بازار مدیترانه 88 دلار و 70 سنت به فروش رسیده است.
طی دوره ۲۲ دسامبر الی ۲۸ دسامبر ۲۰۱۰، قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران در بازار آسیا به میزان ۱۳ سنت در هر بشکه کاهش یافته است، در حالی که در سایر بازارها با ۴۱ سنت افزایش در هر بشکه همراه بوده است. میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک و سنگین ایران به مقصدهای مختلف از ابتدای ماه دسامبر نیز به ترتیب به میزان ۱۰ سنت و ۶ سنت در هر بشکه طی دوره مذکور افزایش یافته است.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 24 دسامبر 2010 معادل 4/339 میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (17 دسامبر 2010) به میزان 3/1 میلیون بشکه کاهش یافته است و معادل 4/13 میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 25 دسامبر 2009 بیشتر است.
میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل معادل ۴/۰ روز کاهش یافته و در سطح ۷/۲۲ روز قرار گرفته است و معادل ۸/۰ روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 3 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 929/14 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان 050/1 میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ الی ۲۴ دسامبر ۲۰۱۰ به میزان ۲۳ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۵۷۵/۵ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۶۳ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲۵ دسامبر ۲۰۰۹ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۷۴۱/۸ میلیون بشکه در روز به ۸۱۳/۸ میلیون بشکه در روز (معادل ۷۲ هزار بشکه در روز) افزایش یافته است که به میزان ۷۸۶ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت
در هفته گذشته با توجه به اینکه قیمت از سطح مقاومت ۹۰ دلاری فراتر رفته بود، سطح مذکور به صورت حمایتی مناسب مانع از کاهش سریع قیمت نفت WTI شد. از طرف دیگر با توجه به اینکه در مسیر افزایشی با مقاومت زیادی روبه‌رو بود، نتوانست به سطح ۹۴ دلار که توسط کارشناسان اعلام شده بود، برسد.
در شرایط فعلی دامنه نوسانی قیمت در ماه‌های گذشته تغییر یافته است و به سطح بالاتری انتقال پیدا کرده است که با توجه به تجدیدنظر در مورد پیش‌بینی تقاضای نفت سال 2011 منطقی به نظر می‌رسد.
ماه دسامبر در هفته جاری به پایان می‌رسد و قیمت بسته شده در این ماه می تواند اطلاعات مهمی در مورد روند قیمت نفت در ماه ژانویه ارائه کند.
با توجه به اینکه قیمت در بالاتر از سطح 90 دلار بسته شد، بنابراین روند افزایشی در ماه‌های آتی مورد انتظار است. از طرف دیگر با توجه به اینکه بازار در شرایط بیش از حد خرید قرار دارد، به راحتی می‌تواند روند نزولی به خود گیرد.
شاخص اعتماد مصرف کننده آمریکا که اثر زیادی بر قیمت نفت دارد، کاهش یافت و تعداد متقاضیان کار بیش از حد انتظار کاهش یافت که این موضوع نتوانست فشار افزایشی بر قیمت واردکند.
ذخیره‌سازی‌های نفت خام و بنزین نیز همزمان کاهش یافتند و این آمار نیز نتوانست برقیمت اثر افزایشی داشته باشد که به دلیل پایان یافتن ماه دسامبر و عملیات بورس بازی بود.
در هفته جاری سطح ۹۰ دلار و سپس ۸۷ دلار ازسطوح حمایت مناسب در مسیر کاهش قیمت نفت است و در مسیر افزایشی ابتدا ۹۲ دلار و سپس ۹۴ دلار سقف نوسانی خواهد بود.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )
*کارشناسان ارشد اقتصاد انرژی